سایت بیان معنوی به عنوان مرجع نشر اثار و اندیشه های استاد پناهیان یک کتابچه آموزشی رایگان برای والدین و علاقه مندان حوزه تعلیم وتربیت منتشر کرده است .

این کتابچه به عنوان راهنمای جامع تربیت کودک و نوجوان و بررسی نظام آموزشی پیشنهادی برای جایگزینی با نظام (ساختار و سیستم) فعلی مدارس است

 

در صفحه پیش‌رو بخشی از ابتدای مباحث استاد پناهیان در همایش «الگوی تعلیم و تربیت در مهد و دبستان» و برخی مباحث دیگر در این زمینه که توسط موسسه بیان معنوی جمع‌آوری و تنظیم شده و به تناسب بحث مطالبی جهت تکمیل و تبیین اضافه شده است را میخوانیم .  لینک دانلود فایل کتابچه در انتهای این بخش قرار گرفته است »» 

فاصلهٔ زیاد وضع فعلی با « آموزش و پرورش اسلامی »

واقعیت این است که معارف دینی همین چیزی نیست که در جامعهٔ ما منتشر شده است. یعنی نمی‌توان گفت که اگر معلمی هنر داشته باشد و همین معارف را به‌خوبی منتقل کند، کارش مؤثر واقع خواهد شد و اگر مخاطب ظرفیت و لیاقت و استعداد لازم را داشته باشد، جذب خواهد شد.

واقعیت این است که اسلامی بودن آموزش و پرورش به معنی وضع کنونی آن نیست. یعنی نمی‌توان گفت که نکات اخلاقی، معرفتی و عقایدی که باید در آموزش و پروش به دانش‌آموزان منتقل شود، همین‌هایی است که الان هست و حداکثرش این است که تغییرات اندکی بر روی آن اِعمال شود؛

مثلاً در حد اضافه کردن یا جابه‌جایی برخی مطالب و آیات. و یا اینکه از شیوه‌های آموزش بهتر و کارآمدتری برای انتقال همین مطالب به دانش‌آموز استفاده کرد.

اگر ما معارف دینی را درست درک کرده و منتقل کرده باشیم، خیلی باید موفق‌تر از اینها باشیم. لذا این مقدار عدم موفقیت، باید ما را وادار به بازنگری کند، بازنگری در آنچه به ذهن‌های آحاد جامعه منتقل می‌کنیم؛

چه در فضای تبلیغات عمومی و چه در فضای تعلیمات اختصاصی، و به‌خصوص در مقاطع آموزش و پرورش که دوره‌های بسیار حساسی هستند.

 

لزوم معرفی یک نظام جایگزین برای تربیت فرزند

گرچه عمق اعتراض به وضع موجود خیلی بیشتر از این مقداری است که عرض شد، ولی در اینجا قصد پرداختن به انتقادها و دردل‌ها را نداریم، بلکه می‌خواهیم به راه حل بپردازیم و یک طرح جایگزین برای وضع فعلی معرفی کنیم.

تصور بر این است که این طرح جایگزین می‌تواند خیلی مؤثر باشد؛ یعنی بدون اینکه بخواهیم نخبه‌گرایی کنیم، با همین دانش‌آموزان و همین معلمان محترمی که الان در جامعه هستند و حتی با همین مدارس و شیوه‌های آموزشی کنونی، می‌تواند خیلی مؤثر باشد.

ما می‌توانیم با یک نگاه نظام‌مند و عمیق به تعلیم و تربیت دینی، به بهره‌های بسیار بالاتری از وضع کنونی برسیم.

اینطور نیست که کاربرد و کارکرد این نظام جایگزین، مختص پروش نخبگان باشد، بلکه برای عموم مردم در سطوح مختلف جامعه است.

هم کادر تعلیم و تربیتی‌ای که ما الان داریم، اگر برنامهٔ خوبی به آن داده شود کارآیی‌اش بیشتر می‌شود و هم دانش‌آموزان ما با همهٔ تفاوت‌هایی که دارند، می‌توانند ارتقاء فوق‌العاده‌ای پیدا کنند.

تقریباً مشکلی در جامعه نیست که به ایرادهای اساسی‌ای که در نظام تعلیم و تربیت فعلی وجود دارد، ربط اساسی نداشته باشد.

یعنی اگر شما مشکل کم‌نمازی یا بی‌نمازی، رشوه‌خواری در ادارات، روابط نامشروع، طلاق، پوشش‌های نامناسب، کم‌فرزندآوری و هر نوع مشکلات دیگری را در جامعه مشاهده می‌کنید، مهمترین عامل مشکلات اساسی جامعه به به اشکالات اساسی‌ای که در نظام آموزش و پرورش وجود دارد برمی‌گردد.

ما اگر یک نظام و چارچوب صحیح و حساب‌شده‌ای برای تعلیم و تربیت داشته باشیم، با همین جامعه و همین امکانات به عالی‌ترین نتایج خواهیم رسید.

 

غیرطبیعی بودن بسیاری از مشکلات در جامعهٔ ما

بسیاری از مشکلات در جامعهٔ ما کاملاً غیرطبیعی است. مثلاً این طبیعی نیست که آمار طلاق در جامعهٔ ما این‌قدر بالا باشد؛ آن‌هم در جامعه‌ای که این‌قدر به معارف دینی دسترسی دارد.

باید ببینیم اشکال کار در کجاست؟ در همهٔ مدارس ما قرآن درس داده می‌شود، همهٔ مردم اهل‌بیت(ع) را دوست دارند، کلمات اهل‌بیت(ع) هم در اختیار ما قرار دارد، اما با این حال شاهد چنین مشکلاتی هستیم.

نظام تعلیم و تربیت مثل یک دستگاه رایانه‌ای است که اگر بلد باشیم با آن کار کنیم، خیلی راحت به نتایج خیلی زیادی خواهیم رسید ولی اگر بلد نباشیم، با مشت زدن به آن کاری از پیش نمی‌بریم! بنده تصور می‌کنم که الان برای ما اتفاق دوم افتاده است.