بعضی موقعیت‌ها هستند که هیچ‌طوری نمی‌شود از خیرشان گذشت و وسوسه‌کننده هستند؛ مثلا اگر به شما بگویند ماهی هست که یک‌روز روزه مستحبی در آن بهشت را برای شما واجب می‌کند چه می‌کنید؟

سریع نمی‌پرسید چه ماهی است و چه روزی و چه روزه‌ای؟ حالا باید به شما این مژده را بدهم ماه شعبان که به روزهای آخرش رسیده‌ایم، چنین ماهی است و شما هنوز چند روزی فرصت دارید که از نعمات معنوی آن بهره‌مند شوید. با ما همراه باشید تا بخشی از اعمال ماه شعبان را با هم مرور کنیم که آن را دریابیم.

یک روز روزه و خریدن بهشت

حضرت محمدمصطفی(ص) پیامبر گرامی ما ماه شعبان را روزه می‌گرفتند و آن را به ماه رمضان وصل می‌کردند و می‌فرمودند: شعبان،‌ ماه من است هر که یک روز از ماه مرا روزه بگیرد بهشت برای او واجب می‌شود.

از امام زین‌العابدین(ع) نیز روایت است که هنگامی که به ماه شعبان می‌رسیدند، می‌فرمودند: ای اصحاب من می‌دانید این چه ماهی است؟ این ماه شعبان است، به حق آن خدایی که جان علی‌بن‌حسین به‌دست قدرت اوست سوگند یاد می‌کنم که از پدرم حسین‌بن‌علی(ع) شنیدم که فرمود شنیدم از امیرالمؤمنین(ع) که هر که در ماه شعبان برای جلب محبت پیغمبر خدا و تقرب به سوی خدا روزه بگیرد خداوند او را دوست می‌دارد و در روز قیامت کرامت خود را نصیب او کرده و بهشت را برای او واجب می‌کند.

امام‌صادق(ع) نیز می‌فرمودند: کسی که روز اول ماه را روزه بگیرد، حتما وارد بهشت می‌شود و کسی که 2روز را روزه بگیرد، خداوند در هر شب و روزی (به چشم رحمت) به او می‌نگرد و در بهشت نیز به این نگاه ادامه می‌دهد؛ کسی که 3روز روزه بگیرد، با خداوند در عرش و بهشت او دیدار می‌کند. در میان روزهای خاص روزه در این ماه دوشنبه و پنجشنبه فضیلت بالاتری دارند و بیشتر سفارش شده‌اند. حالا این شما و این چند روز مانده از شعبان.

[su_note]

حتما بخوانید »» درباره گروه اعتکافی ها ؛ لذت عبادت در کنار کودکان و خانواده

[/su_note]

مناجات و صلوات شعبانیه؛ دعاهایی بی‌نظیر

از امام‌صادق(ع) روایت شده است که صلوات شعبانیه یکی از بهترین اذکار در ماه شعبان است. این صلوات باید در هنگام ظهر خوانده شود. مناجات شعبانیه هم از حضرت علی(ع) روایت شده و خواندن آن در تمامی ایام ماه شعبان فضیلت بسیار بالایی دارد.

صلوات و مناجات شعبانیه را می‌توانید به‌راحتی در مفاتیح‌الجنان پیدا کنید. نرم‌افزارهای تلفن همراه مفاتیح هم به‌صورت رایگان در فروشگاه‌های فروش نرم‌افزار در دسترس شما هستند و جست‌وجوی ادعیه مورد نظر شما را راحت‌تر می‌کنند.

فرصت جبران برای بازمانده‌ها

روایت شده که یکی از یاران نزدیک امام‌رضا(ع) به نام اباصلت در جمعه آخر ماه شعبان به حضور ایشان می‌رود. حضرت خطاب به او می‌گوید: ای اباصلت اکثر ماه شعبان رفت و این جمعه آخر آن است، پس برای جبران زمانی که از دست رفته است تدارک ببین.

دعا و استغفار بسیار داشته باش و از گناهان خود توبه کن تا هنگامی که ماه رمضان رسید برای خدا خالص شده باشی و نیز او را سفارش به این دعا کردند که در روزهای باقیمانده از ماه شعبان این دعا را بسیار بخوان: «اَللّهُمَّ اِنْ لَمْ تَکنْ غَفَرْتَ لَنا فیما مَضی مِنْ شَعْبانَ فَاغْفِرْ لَنا فیما بَقِی مِنْهُ». گرفتن روزه در 3روز آخر ماه شعبان هم بهره‌های معنوی فراوانی دارد تا جایی که امام صادق(ع) می‌فرمایند: هر کس 3 روز آخر شعبان را روزه بگیرد و آنها را به ماه رمضان متصل کند، خداوند برای او پاداش روزه 2ماه پیاپی را می‌نویسد.

اعمال کوچک، ثواب‌های بزرگ

از دیگر اعمالی که در این ماه ذکر شده است، گفتن ذکر «اَسْتَغْفِرُاللهَ وَ اَسْئَلُهُ التَّوْبَهَ» 70مرتبه در روز است. ذکر دیگری که در این ماه سفارش شده «اَسْتَغْفِرُاللهَ الَّذی لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الرَّحْمنُ الرَّحیمُ الْحَی الْقَیوُمُ وَ اَتُوبُ اِلَیهِ» است که آن هم 70مرتبه در روز سفارش شده است. یکی دیگر از اعمالی که در این ماه بسیار توصیه شده صدقه‌دادن است. از معصوم(ع) روایت‌شده که «صدقه‌دادن در این ماه خوب است حتی اگر به اندازه نصف خرمایی باشد و خداوند بدن صدقه‌دهنده در این ماه را بر آتش حرام می‌کند.

ذکر دیگری که با عبارتی عجیب در این ماه روایت شده «لااِلهَ‌اِلاالله وَ لانَعْبُدُ اِلاّ اِیاهُ مُخْلِصینَ لَهُ الدّینَ وَ لَوُ کرِهَ الْمُشْرِکونَ» است که ثواب بسیاری دارد، هرکس آن را هزار بار در ماه شعبان تکرار کند، ثواب عبادت هزارساله برای او نوشته می‌شود.

نمازی هم برای روزهای پنجشنبه ماه شعبان در مفاتیح‌الجنان نقل شده که گفته شده خداوند هر حاجتی که اقامه‌کننده نماز داشته باشد را بر طرف می‌کند و روش خواندن این نماز به این صورت است که 2رکعت نماز اقامه می‌شود و در هر رکعت بعد از حمد، 100مرتبه سوره توحید خوانده می‌شود و بعد از سلام نماز 100بار صلوات فرستاده می‌شود.

برای بهار دل‌ها آماده شوید

حالا دیگر کم‌کم بوی رمضان هم به مشام می‌رسد و باید با بهره از فیوضات ماه شعبان برای ماه رمضان آماده شوید. اینکه چه کارهایی می‌تواند ما را برای آمدن ماه رمضان آماده کند زیاد سخت نیست، ولی مهم این است که تصمیم بگیریم و تمرین‌های مبارزه با نفس و آمادگی معنوی را شروع کنیم.

خیلی راحت و ساده می‌توانید از نمازهای واجبتان شروع کنید. سعی کنید نمازهایتان را در اول وقت و ترجیحا به جماعت بخوانید. همین کار ساده اثر شگرفی در حال معنوی شما دارد. چشم و گوشتان را تمرین دهید که خوب‌تر ببینند و بهتر بشنوند. صحنه‌هایی که نامناسب است و موسیقی‌های شبهه‌ناک را کنار بگذارید.

اگر از کسی حقی بر گردن شماست سعی کنید از او حلالیت بطلبید. این شب‌ها که غالبا افراد تا پاسی از نیمه‌شب بیدارند به‌سادگی می‌توانید بعد از ساعت 12شب نماز مستحبی شب را بخوانید یا حتی اگر اهل زود خوابیدن هستید چند دقیقه به اذان صبح بیدار شوید و نماز شب را برپا دارید. از همان ابتدا هم لازم نیست نماز کامل و 11رکعتی را بخوانید و می‌توانید به همان 2رکعت اکتفا کنید.

روی کنترل اخلاق و رفتارتان هم تمرکز بیشتری داشته باشید و سعی کنید رفتارهای تندخویانه و بدرفتاری با اطرافیان و خانواده اگر در شما وجود دارد، بهبود ببخشید. مجموعه این کارها روح شما را جلای تازه‌ای می‌دهد و کمک می‌کند رمضان زیباتری را تجربه کنید.

[su_note]

حتما بخوانید »» چگونه کودکان حافظ قرآن تربیت کنیم ؛ روش‌های حفظ قرآن برای کودکان

[/su_note]

بدنی که نیاز به تمرین دارد

از آماده‌سازی روحی گفتیم اما حالا بپردازیم به آماده‌سازی جسم. با توجه به اینکه این سال‌ها روزه‌داری‌هایی با ساعتی طولانی را تجربه می‌کنیم برای اینکه در چند روز اول ماه رمضان به شما و بدنتان فشار نیاید باید یکسری تمرین‌ها را از حالا با بدنتان انجام دهید. سعی کنید کمتر بخورید و حجم غذایی را که وارد معده‌تان می‌شود،‌ کم کنید تا معده شما کمی کوچک‌تر شده و برای گرسنگی‌کشیدن آماده‌تر شود.

فاصله وعده‌های غذایی‌تان را رفته‌رفته زیاد کنید تا به حذف وعده ناهار برسد. در چنین حالتی شما تقریبا الگویی از روزه‌داری را تجربه می‌کنید. می‌توانید با خوردن بیشتر میوه و سبزیجات بدنتان را تقویت کنید. سعی کنید حتی‌الامکان خوردن میان‌وعده‌هایی را که برای بعضی از ما عادت شده کنار بگذارید.

خوابتان را کنترل کنید و از خوابیدن زیاد بپرهیزید. مصرف آب را در طول روز کم کنید تا رفته‌رفته با تشنگی روزهای طولانی ماه رمضان هماهنگ شوید. با این همه صحبتی که از ثواب روزه در شعبان شد می‌توانید به‌عنوان یک تیر و دو نشان یک روز درمیان مثلا، روزه بگیرید تا هم بدنتان آب‌بندی شود و هم از توفیق روزه‌گرفتن در شعبان بی‌نصیب نمانید.

گردآورنده : محمدعلی شاطری (همشهری دو -کد: 370935 )

[su_note]

اعمال روزهای پایانی ماه شعبان

سیدبن‌طاووس قدس‌سره در کتاب اقبال‌الاعمال آورده است:

اباصلت، از اصحاب امام رضا(ع)، می‌گوید: در آخرین جمعه از ماه شعبان نزد امام رضا علیه‌السلام رفتم؛ حضرت فرمود:

“ای اباصلت، بیشتر ماه شعبان گذشته و این آخرین جمعه از آن است، پس کوتاهی‌های  گذشته خود در این ماه را تدارک کن و بر این کارها بیفزا:

دعا

استغفار

تلاوت قرآن

توبه از گناهان

امانت‌هایی که به گردن داری ادا کن

کینه‌هایی که از مؤمنان به دل داری، از دل بشو

تقوای الهی پیشه کن

در همه امور آشکار و پنهانت به خدا توکل کن

و این دعا را بسیار بخوان:

اللّهُمَّ انْ لَمْ تَکُنْ غَفَرْتَ لَنا فیما مَضی مِنْ شَعْبانَ فَاغْفِرْ لَنا فیما بَقِیَ مِنْهُ.

خداوند در این ماه به حرمت [ورود به] ماه رمضان بسیاری را از آتش جهنم نجات می‌دهد.”

[/su_note]

پایگاه اطلاع‌رسانی مقام معظم رهبری به مناسبت فرارسیدن لیالی قدر ماه مبارک رمضان برخی از توصیه‌های ایشان برای استفاده‌ هرچه بهتر و کامل‌تر از این فرصت گران‌بها را مرور کرده است.

 با آمادگی معنوی وارد شب قدر شوید

در ماه رمضان هم – در همه روزها و شبها – دلهایتان را هرچه میتوانید با ذکر الهی نورانیتر کنید، تا برای ورود در ساحت مقدّس لیلةالقدر آماده شوید، که: «لیلةالقدر خیر من الف شهر. تنزّل الملائکة والرّوح. فیها بإذن ربّهم من کل امر». شبی که فرشتگان، زمین را به آسمان متّصل میکنند، دلها را نورباران و محیط زندگی را با نور فضل و لطف الهی منوّر می کنند.

شب سِلم و سلامت معنوی – سلامٌ هی حتّی مطلع الفجر – شب سلامت دلها و جانها، شب شفای بیماریهای اخلاقی، بیماریهای معنوی، بیماریهای مادّی و بیماریهای عمومی و اجتماعی که امروز متأسفانه دامان بسیاری از ملتهای جهان، از جمله ملتهای مسلمان را گرفته است! سلامتی از همه اینها، در شب قدر ممکن و میسّر است؛ به شرطی که با آمادگی وارد شب قدر شوید.۱۳۷۶/۰۹/۰۵

 ساعات لیلةالقدر را مغتنم بشمارید

قدر لیلةالقدر را باید دانست، ساعات آن را باید مغتنم شمرد و کاری کرد که ان‌شاءاللَه قلم تقدیر الهی در شبهای قدر برای کشور عزیز و آحاد ملت ما تقدیری آن‌چنان که شایسته مردم مؤمن و عزیز ماست، رقم بزند.  ۱۳۸۲/۰۸/۲۳
 از رذائل مادی خود را دور کنید

ما باید امیدوار باشیم، دعا کنیم و بکوشیم از این شبها [ی لیالی قدر] برای عروج معنوی خود استفاده کنیم؛ چون نماز معراج و وسیله‌ی عروج مؤمن است. دعا هم معراج مؤمن است، شب قدر هم معراج مؤمن است. کاری کنیم عروج کنیم و از مزبله مادی که بسیاری از انسانها در سراسر دنیا اسیر و دچار آن هستند، هرچه می توانیم، خود را دور کنیم.

دلبستگی ها، بدخلقی ها – خلقیات غیرانسانی، ضدانسانی – روحیات تجاوزگرانه، افزون خواهانه و فساد و فحشا و ظلم، مزبله های روح انسانی است. این شبها باید بتواند ما را هرچه بیشتر از اینها دور و جدا کند.  ۱۳۸۳/۰۸/۱۵

 بهترین اعمال در این شب، دعاست

فرمود «لیلةالقدر خیر من الف شهر»؛ شبی که به عنوان لیلةالقدر شناخته شده است و مردد است بین چند شب در ماه رمضان، از هزار ماه برتر و بالاتر است. در ساعت‌های کیمیایی لیلةالقدر، بنده‌ی مؤمن باید حداکثر استفاده را بکند. بهترین اعمال در این شب، دعاست… احیاء هم برای دعا و توسل و ذکر است. نماز هم – که در شب‌های قدر یکی از مستحبات است – در واقع مظهر دعا و ذکر است.

در روایت وارد شده است که دعا «مخّ العبادة»؛ مغز عبادت، یا به تعبیر رایج ماها، روح عبادت، دعاست. دعا یعنی چه؟ یعنی با خدای متعال سخن گفتن؛ در واقع خدا را نزدیک خود احساس کردن و حرف دل را با او در میان گذاشتن. دعا یا درخواست است، یا تمجید و تحمید است، یا اظهار محبت و ارادت است؛ همه‌ی اینها دعاست. دعا یکی از مهمترین کارهای یک بنده‌ی مؤمن و یک انسان طالب صَلاح و نجات و نجاح است. دعا در تطهیر روح چنین نقشی دارد. ۱۳۸۴/۰۷/۲۹

 به معانی دعاها توجه کنید

ادعیه‌ی رسیده‌ از معصومین (علیهم‌السّلام) همه پرمغز، پرمضمون از لحاظ سوز و گداز عاشقانه و عارفانه است و غالباً در حد عالی، منتها جزو بهترینها یا شاید بهترینها، این دعاهائی است که از امیرالمؤمنین (علیه الصّلاة و السّلام) رسیده است.

همین دعای کمیل یا دعای صباح یا دعای مناجات شعبانیه، که من از امام (رضوان اللَّه علیه) یک وقتی پرسیدم که در بین این دعاها شما بیشتر به کدام علاقه دارید، ایشان گفتند دعای کمیل و مناجات شعبانیه. هر دو از امیرالمؤمنین (علیه الصّلاة و السّلام) است.

این راز و نیاز و سوز و گداز امیرالمؤمنین و هم مناجاتهای آن بزرگوار، حقیقتاً گدازنده است برای کسی که توجه داشته باشد و من خواهش میکنم جوانان عزیز ما سعی کنند معانی این کلمات و این فقرات را در این دعاها مورد توجه قرار بدهند. الفاظ دعا، الفاظ فصیح و زیبائی است؛ لیکن معانی، معانی بلندی است.  ۱۳۸۷/۰۶/۲۹

 با خدا حرف بزنید

من خواهش میکنم جوانان عزیز ما سعی کنند معانی این کلمات و این فقرات را در این دعاها مورد توجه قرار بدهند. الفاظ دعا، الفاظ فصیح و زیبائی است؛ لیکن معانی، معانی بلندی است.

در این شبها با خدا باید حرف زد، از خدا باید خواست. اگر معانی این دعاها را انسان بداند، بهترین کلمات و بهترین خواسته‌ها در همین دعاها و شبهای ماه رمضان و شبهای احیاء و دعای ابی‌حمزه و دعاهای شبهای قدر است.

اگر کسی معانی این دعاها را نمیداند، با زبان خودتان دعا کنید؛ خودتان با خدا حرف بزنید. بین ما و خدا حجابی وجود ندارد؛ خدای متعال به ما نزدیک است؛ حرف ما را میشنود. بخواهیم با خدا حرف بزنیم؛ خواسته‌های خودمان را از خدای متعال بخواهیم. این انس با خدای متعال و ذکر خدای متعال و استغفار و دعا خیلی تأثیرات معجزآسائی بر روی دل انسان دارد؛ دلهای مرده را زنده میکند.   ۱۳۸۷/۰۶/۲۹
 
 از خدای متعال عذرخواهی کنید

شب قدر، فرصتی برای مغفرت و عذرخواهی است. از خدای متعال عذرخواهی کنید. حال که خدای متعال به من و شما میدان داده است که به سوی او برگردیم، طلب مغفرت کنیم و از او معذرت بخواهیم، این کار را بکنیم، والّا روزی خواهد آمد که خدای متعال به مجرمین بفرماید: «لایؤذن لهم فیعتذرون». خدای نکرده در قیامت، به ما اجازه عذرخواهی نخواهند داد. به مجرمین اجازه نمیدهند که زبان به عذرخواهی باز کنند؛ آن‌جا جای عذرخواهی نیست.

این‌جا که میدان هست، این‌جا که اجازه هست، این‌جا که عذرخواهی برای شما درجه میآفریند، گناهان را میشوید و شما را پاک و نورانی میکند، از خدای متعال عذرخواهی کنید. این‌جا که فرصت هست، خدا را متوجّه به خودتان و لطف خدا و نگاه محبّت الهی را متوجّه و شامل حال خودتان کنید. «فاذکرونی اذکرکم»؛ مرا به یاد آورید، تا من شما را به یاد آورم.  ۱۳۷۶/۱۰/۲۶

 دلهایتان را با مقام والای امیر مؤمنان آشنا کنید

مناسبت شب قدر، یکی مناسبت دعا و تضرع و توجه به پروردگار است که ماه رمضان بخصوص شبهای قدر، بهار توجه دلها و ذکر و خشوع و تضرع است. ثانیاً بهانه و مناسبتی است برای اینکه دلهایمان را با مقام والای امیر مؤمنان و سرور متقیان عالم قدری آشنا کنیم و درس بگیریم.

هر چه که در فضائل ماه رمضان و وظائف بندگان صالح در این ماه بر زبان جاری شود و بتوان گفت، امیرالمؤمنین (علیه الصّلاة و السّلام) نمونه‌ی کامل آن و برجسته‌ترین الگو برای آن خصوصیت است.  ۱۳۸۷/۰۶/۲۹

 به ولیّ‌عصر، ارواحنافداه، توجّه کنید

امشب را که شب قدر است، قدر بدانید. دعا، تضرّع، توبه و انابه و توجّه به پروردگار، جزو وظایف همه ماست. مشکلات عمومی مسلمین، مشکلات کشور، مشکلات شخصی‌تان و مشکلات دوستان و برادرانتان را با خدای خودتان مطرح کنید. از خدای متعال توجّه بخواهید؛ از خدای متعال مغفرت بخواهید؛ از خدای متعال انابه و حال و توجّه بخواهید.

امشب را قدر بدانید. شب بسیار مهمی است؛ شب بسیار عزیزی است. به ولیّ‌عصر، ارواحنافداه، توجّه کنید؛ به در خانه خدا – مسجد – بروید و به برکت امام زمان از خدای متعال خواسته‌هایتان را بگیرید.  ۱۳۷۱/۰۱/۰۷
 
 در آیات خلقت و سرنوشت انسان تأمّل کنید

از اوّل شب بیست وسوم، از هنگام غروب آفتاب، سلام الهی – «سلام هی حتّی مطلع الفجر» – شروع میشود، تا وقتی که اذان صبح آغاز میگردد. این چند ساعتِ این وسط، سلامِ الهی و امن الهی و خیمه‌ی رحمت خداست که بر سراسر آفرینش زده شده است.

آن شب، شب عجیبی است؛ بهتر از هزار ماه، نَه برابر آن؛ «خیرٌ من ألف شهر». هزار ماه زندگی انسان، چقدر میتواند برکات به وجود آورد و جلب رحمت و خیر کند! این یک شب، بهتر از هزار ماه است.

این، خیلی اهمیّت دارد. این شب را قدر بدانید و آن را به دعا و توجّه و تفکّر و تأمّل در آیات خلقت و تأمّل در سرنوشت انسان و آنچه که خدای متعال از انسان خواسته است و بی‌اعتباری این زندگی مادّی و این‌که همه‌ی این چیزهایی که میبینید، مقدّمه‌ی آن عالمی است که لحظه‌ی جان دادن، دروازه‌ی آن عالم است، بگذرانید.  ۱۳۷۵/۱۱/۱۲

 برای مسائل کشور و مسلمین دعا کنید

شبهای قدر را حقیقتاً قدر بدانید. قرآن صریحاً میفرماید: «خیر من الف شهر»؛ یک شب بهتر از هزار ماه است! این خیلی ارزش دارد. شبی است که ملائکه نازل می شوند. شبی است که روح نازل می شود. شبی است که خدای متعال آن را به عنوان سلام دانسته است.

سلام، هم به معنی درود و تحیّت الهی بر انسانهاست، هم به معنای سلامتی، صلح و آرامش، صفا میان مردم، برای دلها و جانها و جسمها و اجتماعات است. از لحاظ معنوی، چنین شبی است! شبهای قدر را قدر بدانید و برای مسائل کشور، مسائل خودتان، مسائل مسلمین و مسائل کشورهای اسلامی دعا کنید.  ۱۳۷۶/۱۰/۲۶

 حاجات خود و مؤمنان را از خدا بخواهید

نگاه کنید به حاجات خودتان، حاجات مسلمانان، حاجات کشورتان، حاجات برادران مؤمنتان؛ به مریضها، به مریض‌دارها، به جانبازان، به غم دیده‌ها، به دلهای غمگین، به چشمهای نگران، به نیازهای فراوانِ انسانهایی که حول و حوش شما، زیر سقف شما و در کشور شما هستند، در دنیای اسلام هستند، روی کره خاک هستند. همه این حاجات را در این شبهای قدر، یکی یکی از خدای متعال بخواهید. ۱۳۷۳/۱۱/۲۸