چرخش فرهنگی به سوی مسجد
1. احزاب و مطبوعات و شورایاری‌ها و سازمان‌های مردم‌نهاد را می‌توان نمونه‌هایی از تلاش‌های کم‌فرجام برای مشارکت مردم در اجتماع و سیاست کشور ما دانست. هیچ یک از این راه حل‌ها، به اندازه چیزی مانند تجربه ستاد بسیج اقتصادی زمان جنگ، یا نمازهای جمعه یا هیات‌های دینی که همگی پایه در نهاد «مسجد» داشتند، حضور و گفت‌وگوی عامه مردم درباره مسائل مشترک و اجتماعی و اقتصادی و سیاسی را سازمان نداده‌اند. این‌ها نشانه‌هایی هستند که فوریت توجه به ظرفیت‌های مشارکت اجتماعی مسجد را در موقعیت سیاسی و اقتصادی حساس کنونی، گوشزد می‌کنند.
2. فراخوان دیروز آیت ا… سید علی حسینی خامنه‌ای، خطاب به ائمه مساجد، بیدارباشی است که مکرراً در طول تاریخ انقلاب، چه از سوی امام سید روح ا… موسوی خمینی (رحمه‌الله علیه) و چه از جانب ایشان، ابراز و تجدید شده است؛ مسجد، نه فقط در طول تاریخ انقلاب، که از نقطه آغاز تاریخ سیاسی اسلام، از مدینه‌النبی، معبد سیاسی بوده است.
مسجد از ابتدا، محل حضور آگاهی و عمل انقلابی به معنای مردمی در جهت اهداف الهی بوده است و فراخوان دیروز رهبر امت مسلمان به سوی مسجد، در شرایط حساس سیاسی و اقتصادی کنونی در کشور و محیط پیرامونی کشور، به مثابه فراخوان به سوی «سنگر» است.
3. من فراخوان دیروز به مساجد را در استمرار تز محوری سال، که همان بیدارباش «انقلابی بودن و انقلابی ماندن» است، می‌بینم. شرایط کشور، به سرعت، به سمت حساس و پیچ تاریخی پیش می‌رود و مقام معظم ولی فقیه، از اسفندماه تاکنون، سریال تأکید بر «انقلابی ماندن» را آغاز کرده‌اند؛ بار نخست و در هفته پایانی سال پیش، در دیدار مهم با طلاب و فضلای حوزه علمیه قم، نسبت به فرایند انقلابی زدایی از حوزه‌های علمیه هشدار دادند و چندی بعد، خطاب به دانشمندان دانشگاه‌ها، بر فضیلت «انقلابی ماندن» ابرام ورزیدند.
همچنین در ادامه، به حضور مسوولانه جوانان انقلابی در صحنه‌های نوظهور در فضای سایبر تأکید فرمودند، و امروز، خطاب به ائمه جماعت مساجد، نقش مسجد را در افزایش مقاومت و تحکیم هنرمندانه «حصار فرهنگی» یادآوری کردند.
4. شرایط فوق‌العاده حساس کشور و منطقه، توأم با محاصره اقتصادی، تمرکز ویژه‌ای را به تحکیم پایه‌های انقلابی این «امت اسلامی» الزام می‌کند؛ به این معنا که ملت، مدهوش بازیگری عظیمی که برای زایمان «خاورمیانه جدید» بر پا شده است، نشود تا بتواند از تمام نیروی خود برای شکل دادن به تاریخ استفاده کند و این مستلزم گرد‌همایی در نیرومندترین و پایه‌دارترین نهاد مدنی در جامعه اسلامی است در «مسجد».
5. تقویت و منسجم ساختن ایده «امت اسلامی» در مقابل تز «خاورمیانه جدید» نه با چیزی شبیه طرح مارشال برای شکل‌دهی به «بلوک غرب» یا حمایت‌های نظامی و اقتصادی اتحاد شوروی برای ترسیم «بلوک شرق» بلکه با ایجاد یک قلمروی فرهنگی منسجم در چهارچوب «امت اسلامی» میسر خواهد شد.
من به این عطف عنان و به این تمرکز بر «مسجد»، اصطلاح «چرخش فرهنگی» را اطلاق می‌کنم. چرخش، به معنای عطف عنان کردن و روی برگرداندن از سایر عوامل و تمرکز به سوی ریشه حل مسائل در چهارچوب سازمان «مسجد»، حتی برای پیشبرد تدابیر اقتصادی یا تنظیم روابط خارجی. احساس می‌کنم که آنچه می‌تواند در شرایط فعلی به عنوان نوک پیکان سیاست‌های جمهوری اسلامی برای ارتقای سیاست ملی در سطح داخلی و حتی ارتقای اخوت اسلامی در سطح محیط خارجی قلمداد شود، تمرکز بر ظرفیت «مسجد» است.
مقصود از تمرکز، نه یک لفاظی روزنامه‌نگارانه، بلکه دقیقاً به معنای چند برابر شدن توجه سیاسی، اقتصادی، مدیریتی به موضوع پایگاه «مسجد» در داخل و منطقه پیرامون، و اتخاذ یک سیاست هوشمندانه، حساس، منعطف و سطح پایین برای پیشبرد اهداف اتحاد فرهنگی «امت اسلامی» است. امروز، مساجد در سراسر منطقه پایگاه‌های مقاومت هستند و محاسبات حکمرانی باید بر مبنای واحدهای تحلیل مساجد صورت پذیرد.