چگونه کودکان حافظ قرآن تربیت کنیم ؛ روش‌های حفظ قرآن برای کودکان

بچه‌ها را به قرآن بسپارید

کودکان حافظ قرآن پیش اهالی دنیا و آخرت به خوبی و ممتازبودن معروفند.

روایات را که بخوانید و از فواید و آثار حفظ قرآن که آگاه باشید یا چند لحظه که پای حرف بچه‌های حافظ قرآن بنشینید، دلتان لک می‌زند که ای‌کاش من هم فرزند حافظ قرآن داشته باشم. رسول‌خدا(ص) فرمودند: حاملان قرآن، سرشناسان اهل بهشت‌اند و این مهر تأییدی بر این آرزوی خوب پدر و مادرهاست.در بهار قرآن که ماه رمضان است می‌توانید از تجربه‌های معلم‌های قرآن، خانواده حافظ‌ها و بچه‌های قرآنی باخبر شوید تا حامی خوبی برای قرآنی شدن فرزندتان باشید:

هوای خانه‌تان قرآنی است؟

برکات حفظ قرآن شاید آرزوی زمین مانده خیلی از والدین باشد اما اگر والدین بخواهند کودک یا نوجوان‌شان حافظ قرآن باشند باید از راه درست و دقیق وارد شوند تا این آرزو و هدف، بی‌مقصد نماند. نکته مهمی که در اینجا پیش‌می‌آید این است که والدین می‌توانند در حمایت از فرزندشان برای رسیدن به حفظ قرآن، همت کنند و راه را هموار کنند اما اگر شیوه اجبار و تحمیل را در پیش بگیرند نتیجه معکوس می‌شود.

در خانه‌ای انگیزه دوستی با قرآن جان می‌گیرد که:

1- قرآن فقط در گوشه یک کتابخانه نمانده باشد و دردسترس باشد. همین که اعضای مختلف خانواده به‌طور روزانه به قرآن سر بزنند و درحد توان قرآن بخوانند، جایگاه قرآن به کودک و نوجوان هم معرفی می‌شود.

2- شیوه و کیفیت خواندن قرآن در خانه هم مهم است. در خانه‌هایی که صوت قرآن در آنها بلند و تلاوت قاری‌ها پخش می‌شود، نوای قرآن برای بچه‌ها جذاب می‌شود.

3- در خانه‌هایی که به همت والدین، محل برگزاری جلسات قرآن می‌شود یا بچه‌ها با بزرگ‌ترها به مسجد و جلسه قرآن می‌روند، دل بچه‌ها برای پذیرش و علاقه به‌قرآن آماده‌تر می‌شود. در این جلسه‌ها شاید کودک تا مدت‌ها فقط بازی کند، شنونده باشد و… اما قرآن به مرور اثر خود را می‌گذارد.

4- پیشرفت‌های معنوی مثل حفظ قرآن هم مانند سایر پیشرفت‌ها به یک خانه آرام و خانواده‌ای با محبت نیاز دارد. پدر و مادرها هرچه در محبت به هم و گذشت به نفع یکدیگر کوشا باشند، بیشتر توان ساخت چنین خانه‌ای را دارند.

5- خانه‌ای که در آن حد و مرز و حریم خدا که همان واجبات و حرام‌هاست رعایت شود و نان حلال در سفره وجود داشته باشد نیمی از راه رسیدن بچه‌ها به انس با قرآن رفته شده است.

6- تردیدی نیست در خانه‌هایی که دشمنان خدا از راه‌هایی مثل ماهواره و بی‌اخلاقی‌ها در کمین افراد آن خانه باشند، حفظ قرآن جایی ندارد.

عاطفه قرآنی لازم است

کودک یا نوجوان شما بعد از قرار گرفتن در فضای قرآنی و خدا دوست خانواده، به عاطفه نیاز دارد. منظور ما از این عاطفه، ایجاد شرایطی است که در آن برنامه حفظ قرآن بچه‌ها در خانه با جدیت و محبت دنبال می‌شود؛ مثلا وقتی می‌خواهید از کودکتان تعریف کنید می‌تواند قرآنی باشد؛ برای مثال «قاری مهربونم». یک سجاده یا محل خاص برای قرآن خواندن او تهیه کنید. نرم افزار، کتاب قرآن، یک دفتر برنامه‌ریزی، کتاب‌های کار، رحل قرآن و…که ویژه او باشد برایش تدارک ببینید.

این کار شدنی است

اگر کودک‌تان به قرآن علاقه دارد و شما می‌خواهید بدون اصرار و اجبار این دوستی را گسترش دهید، به فکر ساده کردن راه باشید. برای مثال با یک جست‌وجوی کوتاه، تعداد زیادی از آیات کاربردی و کوتاه قرآن را می‌توانید پیدا کنید. مثلا: «فاذا فرغت فانصب»که به «بیکار نبودن» اشاره می‌کند. «أَ لَمْ یعْلَمْ بِأَنَّ‌الله یری» که ناظر بودن خدا را یادآوری می‌کند و… .

اگر بچه‌ها این جملات کوتاه قرآنی را یاد بگیرند، به نوعی حفظ مفهومی انجام داده‌اند. شما می‌توانید این آیات را در شرایط عادی روزمره به‌کار ببرید یا مثلا به فرزندتان بگویید: یک آیه به بابای بازنشسته بگو که معنی‌اش این باشد که ناامید نباش و یک کار جدید شروع کن(فاذا فرغت فانصب). این راه ساده و راحت، طعم موفقیت را به کودک می‌چشاند.

راه‌های کوتاه حفظ قرآن برای کودکان

شروع حفظ می‌تواند از جزء 30 قرآن باشد تا توان و قدرت حافظه و میزان علاقه کودک را محک بزنید. ضمن اینکه اتمام زودهنگام یک سوره به احساس موفقیت فرزندان کمک می‌کند. بعد از هر جزء، یک جشن ساده معنوی برای اعضای خانواده بگیرید و اجازه دهید فرزندتان در مورد آن جزء برای شما صحبت کند. مهم‌ترین عامل پیشبرد حفظ، تکرار است.

سعی کنید از انواع راه‌های تکرار کمک بگیرید تا کسل‌کننده نشود. درحال حاضر بازی‌های آموزشی متنوعی برای مرور آیات حفظ شده در کشور طراحی و توصیه شده است. راه دیگر کوتاه بودن فاصله یادگیری و تکرار است. شب‌ها قبل از خواب هم با یک مرور می‌توانید به تثبیت آن آیات کمک کنید، اگرچه این ساعات برای هر فرد متفاوت است و لازم است زمان‌های مفید کودکتان را بشناسید.

روش درست حفظ قرآن برای کودکان

افرادی که شنیداری‌اند بهتر است از تلاوت‌های ساده و صحیح کمک بگیرند. افرادی هم که دیداری‌اند با تکرار و مرور دیداری قرآن و حتی نوشتن می‌توانند برای حفظ قرآن کمک بگیرند. مرور روزانه برنامه‌ریزی روزهای قبل و اضافه شدن حفظ روز، به‌روز بعد تا چند روز به محکم شدن محفوظات ذهنی بچه‌ها کمک می‌کند. یادگیری روان‌خوانی آیات، دانستن وقایع نزول آن آیه، تفسیر و مفهوم آیات هم به بچه‌ها در ارتباط برقرار کردن و یادگیری بیشتر کمک می‌کند. زمان، مکان و کتاب قرآن و شرایط حفظ را برای راحت‌تر حفظ کردن ثابت نگه‌دارید.

معلم‌های قرآن چه می‌گویند؟

تجربه معلم‌های قرآنی که سال‌ها در این زمینه کار کرده‌اند و تجربه دارند شنیدنی و جالب است:

• کودکان زیر 7 سال بیشتر به بازی و سرگرمی علاقه دارند ولی اگر کودک شما به‌طور استثنا اصرار دارد تا در این سن، قرآن حفظ کند به این کار اقدام کنید. برای این کودکان هم از محل‌های آموزشی یا شیوه‌هایی در خانه استفاده کنید که حفظ قرآن را با نشاط و سرگرمی همراه کند.

• دوره‌های کوتاه‌مدت حفظ قرآن، اغلب وقت کمی برای تثبیت حفظ قرآن باقی می‌گذارند که ممکن است بیشتر به فراموشی منجر شوند. یادتان باشد که«رهرو آن نیست که گه تند و گهی خسته رود/ رهرو آنست که آهسته و پیوسته رود». زمان یادگیری بچه‌ها را با هم مقایسه نکنید؛ چراکه هرکس شرایط خود را دارد. روایات می‌گویند ثواب فردی که برای یادگیری حفظ به تلاش بیشتری نیاز دارد بیش از دیگران است.

والدینی که در عمل، زندگی قرآنی ندارند و سبک زندگی‌شان خلاف آموزه‌های قرآن است هرگز نتوانسته‌اند به راحتی کودک حافظ قرآن تربیت کنند.

در قدم اول کمک کنید بچه‌ها به قرآن و مضامین آن علاقه‌مند شوند. دوم به فکر استاد خوب باشید.

وقتی چند نفر به‌طور همزمان به حفظ قرآن اقدام می‌کنند، پیشرفت قرآنی راحت‌تر و بهتر است.

کودکان حافظ قرآن در مدرسه هم موفق‌اند و پیشرفت تحصیلی عالی دارند.

وعده‌های اهل‌بیت به حافظان قرآن

امام حسین(ع) متوجه شدند که فرزندشان از معلم خود آیه بسم‌الله را یاد گرفته است. ایشان به‌قدری هدیه برای معلم فرستادند که همه تعجب کردند وگفتند که یک آیه و این همه پاداش؟ اما امام باز هم ارزش و ثواب تلاش معلم را از آن هدیه‌ها بیشتر دانستند. با این فرض پدر و مادری که با حمایت فراوان، فرزندش را به مقام حافظ شدن می‌رساند چه اجری دارد؟ در مورد خود حافظ هم در روایت چنین تعابیری می‌خوانیم :حافظ قرآنی که بدان عمل کند، در آخرت رفیق و همراه فرشتگان و از سفیران الهی خواهد بود. و بالاترین درجه در بهشت مخصوص حافظان قرآن است.

نویسنده : فاطمه محمدصالحی