شبهه: مدتی هست در عبادت نشاط ندارم. به نظرتان چه باید کرد؟ برخی میگویند عبادت بدون حضور قلب و نشاط فایدهای ندارد و قبول نیست، اگر اینطور است پس چه فایدهای دارد که عبادت کنیم و نماز بخوانیم؟
پاسخ: از جمله مباحثی که در آموزههای دینی مورد توجه قرار گرفته و حفظ و مراقبت از آن به همگان توصیه شده است، رعایت حضور قلب در عبادت است که عدم رعایت آن آفات و عوارضی دارد. بینشاطی و عدم حضور قلب در نماز حالات و عوامل مختلفی دارد.
در ادامه به بیان عوامل عدم نشاط و راهکارهای حضور قلب در نماز به صورت مختصر میپردازیم. همراه رسانه بنیانا باشید
در روز عاشورا شنیده اید و میدانید که کشتارها اغلب بعدازظهر صورت گرفت یعنی تا ظهر عاشورا غالب صحابه امام حسین(ع) و تمام بنی هاشم و خود اباعبدالله که بعد از همه شهید شدند، زنده بودند. فقط در حدود 30 نفر از اصحاب ابا عبدالله در یک جریان تیر اندازی که به وسیله دشمن انجام شد، قبل از ظهر به خاک افتادند و شهید شدند والا باقی دیگر تا ظهر عاشورا را در قید حیات بودند.
وقت خواندن نماز شب چه زمانی است؟ برای دانستن این مسئله در ادامه همراه سایت بنیانا باشید.
1) وقت خواندن نماز شب، بعد از نصفه شب (ساعت 12 نيمه شب) تا طلوع صبح صادق و هر چه به سحر نزديك اذان صبح (نماز صبح) نزديكتر باشد، بهتر است.
2) (افضل) بهتر است كه نماز شب به هنگام سحر خوانده شود و هنگام سحر و شب از ديدگاه شرع عبارت است از يك سوم آخر شب و هر قدر به صبح نزديكتر باشد بهتر است و فوايد آن بيشتر خواهد بود.
چند نکته درباره احکام نماز شب را در ادامه می خوانیم. همراه بنیانا باشید.
1) نماز شب مجموعاً یازده رکعت هست که ده رکعت آن هر دو رکعت به یک سلام خوانده میشود و یک رکعت به یک سلام.
هشت رکعت از یازده رکعت را باید به نیت نماز شب و سپس دو رکعت دیگر به نیت نماز شَفع و آنگاه یک رکعت نماز وَتر، که با فضیلترین نماز شب، نماز وَتر و شَفع است و دو رکعت شَفع برتر از وَتر است.
به تناسب اشاره به اهمیت نماز شب در سیر و سلوک، آیتالله مظاهری قدری به اصل موضوع نماز که آن هم در سلوک معنوی انسانها از جایگاه ویژهای برخوردار است و در قرآن کریم و روایات شریف چهارده معصوم«ع»، تأکید فراوانی بر آن شده است، پرداخته است. که متن آن در ادامه میآید. همراه بنیانا باشید
باید توجه داشت که وقت سحر، وقت بسیار مبارکی است، وقت تهجد و عبادت خدا است. وقت انس گرفتن با محبوب حقیقی در خلوت شب است.
وقتی است که پیشوایان معصوم اسلام (سلامالله علیهام) مسلمانان را به بیداری و تهجد در آن ترغیب مینمودند، وقتی است که علمای بزرگ و صالحان روزگار همیشه در آن وقت از خواب برمیخاستند و در پیشگاه حضرت حق به نمازخواندن و تلاوت قرآن و استغفار میپرداختند و حل مشکلات زندگی و قضای حوایج مهم خود را در این ساعت از ذات مقدّس حق تعالی میخواستند و به مقصود میرسیدند. در ادامه مطلب همراه سایت بنیانا باشید
خداوند متعال به یکی از صدیقان وحی نمود که برای من بندگانی هستند که مرا دوست میدارند و من هم آنها را دوست میدارم، آنان مشتاق من، و من هم مشتاق آنها هستم، و آنها مرا در یاد دارند و من هم به یاد آنان هستم، آنها به من نظر دارند، و من هم به آنها نظر دارم، پس اگر تو قدم جای قدم آنها بگذاری، تو را هم دوست خواهم داشت و اگر از راه آنها منحرف شوی عقوبت خواهم نمود.
شما اگر نمازشب نخوانی، چپ نمیکنی، مثلاً در دره نمیاُفتی! ولی-مسأله این است که- سحرها یک چیزهایی میدهند که هیچوقتِ دیگری نمیدهند. تو فکر میکنی «بلند شوم؟! حالا واجب هم که نیست!
جهنم هم نمیبرند! زندگیام هم راه میافتد، بلند شوم یا نه؟!» دیگر-دست خودت است- «همت بلند دار که مردان روزگار، با همّت بلند به جایی رسیدهاند» ببین مُچ تو را میگیرد! اگر بلند نشوی به تو میگوید: «ببین! تو اینکاره نیستی!»
همّت بلند خودتان را در نمازشب امتحان کنید، آنهم از خواب بلند شدن! اگر در طول روز باشد و این پیشنهاد بشود، میگویید: «خُب، باشد!» مثلاً اگر به شما گفته شود: «اگر الآن-در ساعت ده صبح- این هشت رکعت را بخوانی، به یک مقامی میرسی، مقام محمود و ستوده!»
میگویید: «خُب، باشد میخوانیم!» اما نه! نصفهشب به سراغت میآیند، آن موقع باید بلند شوی و نماز بخوانی! الآن که معلوم است، بلند میشوی و میخوانی. اما حالا معلوم نمیشود که چقدر اینکاره هستی؟!
در نماز شب، سیصد مرتبه «اَلعَفْو» میگویی؛ یعنی من خیلی میخواهم پاک بشوم! خیلی میخواهم مقرب بشوم! و هفتاد مرتبه «اَسْتَغفِرُاللهَ رَبّی وَ اَتوبُ اِلَیه» میگویی. در حالی که شاید در نمازشب نتوانی هفتادتا گناه خودت را به ذهن بیاوری.
دین را باید برای بُردنِ «بالاترین و بیشترین لذت» جستجو کرد.
آقازادهٔ آقای بهجت(ره) میگفت که علامه محمدتقی جعفری(ره) مرا دید، برگشت به من گفت: «ببین! بابایت اگر عطسه هم کرد، بنویس! هر کلمهای که گفت بنویس! نگاه کرد، بنویس! تو نمیدانی این بابایت چیست! قدرِ او را بدان، مثل او در طول تاریخ نیست!» آنها باید از آقای بهجت(ره) حرف بزنند.
حالا آقای بهجت(ره) را ببینید، میفرماید: چرا پیغمبر(ص) فرمود که من از دنیای شما زن و نماز را دوست دارم؟ (حُبِّبَ إِلَیَّ مِنَ الدُّنْیَا النِّسَاءُ وَ الطِّیبُ وَ قُرَّةُ عَیْنِی فِی الصَّلَاةِ؛ خصال/1/165) حالا شرح این حدیث پیغمبر اکرم(ص) را از آقای بهجت(ره) بشنوید. آقای بهجت(ره) شرح میداد و میفرمود: یعنی در نماز لذتی از رابطهٔ زن و مردی-از این جنس لذت-هست، به اضافهٔ چیزهای دیگر(در محضر بهجت/۱/۸۱) حالا نهاینکه فقط مردها از نماز اینطوری لذت میبرند، زن و مرد فرق نمیکند، این رابطه هم برای زن و هم مرد شیرین است.
اینرا که من نگفتهام، این سخن پیغمبر اکرم(ص) است و شارح آن هم آقای بهجت(ره) است.(اینجا) دیدید؛ من اصلاً نبودم، تقصیر من نیست! یکوقت نگویید که «تو همه را میخواهی با لذت تفسیر کنی!»
اگر ما سر سجادهٔ نماز میرویم و این انتظار را نداریم، خیلی بیمزه هستیم!
طرف نمایشگاه ماشین دارد، ماشینهای آخرین مدل! بعد شما میروی در مغازهٔ او و میگویی: «آقا کبریت داری؟» به تو میگوید: «کبریت! نه!» و بعد هم برای اینکه کار شما را راه بیندازد، میرود چندتا کبریت میخَرد و میگوید: «این هر روز میآید اینجا و میگوید: آقا کبریت داری؟»
کبریت میآورد و میگذارد آنجا کنار چندتا بنز و… وقتی آمدی گفتی «کبریت داری؟» او میگوید: «بله داریم، بیا بگیر» بعد تو میخواهی پولش را بدهی، او میگوید: «نمیخواهد برو! ما را خفهکردی، از بس گفتی کبریت داری!»
ما هم میرویم درِ خانهٔ خدا و میگوییم: «آقا کبریت داری؟» به خدا نمیدانیم که به حال خودمان بگرییم یا بخندیم؟! میگوییم: خدایا کبریت داری؟ خدا میگوید: «آره! ولی من امام زمان هم دارم! امام حسین هم دارم…»
نماز شب از نمازهای مستحب می باشد. این نماز از یازده رکعت تشکیل شده است که به ترتیب زیر به سه بخش تقسیم شده و خوانده می شود. در ادامه راهنمای آسان خواندن نماز شب را میخوانید :
هشت رکعت نماز که به صورت چهار نماز دو رکعتی – مانند نماز صبح – می باشد و نافله شب خوانده می شود.
می تواند به جای «قل هواللّه » یکی از سوره های کوتاه را خواند که ثوابش بیشتر است.
بعد، دو رکعتِ آن به نیت نماز شفع خوانده می شود. به این صورت که در رکعت اول بعد از «حَمد» به جای قل هو اللّه ، سوره قل اَعوذ برب الناس و در رکعت دوم بعد از حمد سوره قل اعوذ برب الفلق خوانده شود و بعد قنوت، رکوع، دو سجده و در پایان سلام و نماز تمام می شود.
کاربران فضای مجازی برای عکس، عنوان «یک رستوران باخدا در مشهد» را انتخاب کردهاند. احتمالا شما هم این عکس را دیدهاید. عدهای دارند نماز جماعت میخوانند و پشتسرشان عناوین درشت جوجهکباب، پاچین و چلوکباب به چشم میخورد. این رستوران در میدان عدل خمینی مشهد واقع شده است؛ محلهای که فاصله زیادی تا حرم مطهر رضوی ندارد و از روی پشت بام خانههای اطراف رستوران امیرکبیر میتوان به راحتی گنبد طلایی آقا را نظاره کرد.
حالا حدود 3 سال از نخستین روزی که مراسم نماز جماعت جلوی این رستوران برپا شده، میگذرد. در طول این 3 سال پیادهروهای حاشیه میدان، تبدیل به مکانی معنوی برای رهگذران و مغازهداران شده است.
عطر نیایش در خیابان میپیچد باد بهاری به کمک روزهداران میآید و عرقشان را خشک میکند تا تحمل 17ساعت گرسنگی و تشنگی اندکی آسانتر شود. مشتریان رستوران گوش جان به نوای دعاهای قبل از افطار سپردهاند و در آخرین لحظات غروب، آرزوهایشان را مرور میکنند. چند نفر از کارمندان رستوران در پیادهرو مشغول پهن کردن موکت برای اقامه نماز جماعت هستند.
امیر امیریان، صاحب رستوران امیرکبیر تعیین میکند که چه کسانی باید داخل رستوران بمانند. از 25نفری که در رستوران مشغول کار هستند 5 نفرشان داخل میمانند تا در لحظه افطار جواب مشتریها را بدهند. بقیه این اختیار را دارند که نماز بخوانند یا به نیروهای داخل رستوران کمک کنند. صدای رادیوی مسجد محله به گوش میرسد که میخواند: «اللَّهُمَّ لَک صُمْتُ وَ عَلَی رِزْقِک أَفْطَرْتُ وَ عَلَیک تَوَکلْتُ…» تعدادی از مردم با آستینهای بالازده به سرویس بهداشتی رستوران میروند و وضو میگیرند.
نمازگزاران را میتوان به 4 گروه تقسیم کرد؛ کارکنان رستوران امیرکبیر ، مغازهداران اطراف، رهگذران و مشتریانی که ترجیح دادهاند قبل از بازکردن روزه پای سفره نیایش بنشینند. گارسونها و آشپزها با لباسهای متفاوتشان کنار هم میایستند. حاج آقای روحانی چند ثانیه بعد از «الله اکبر» اذان، سر میرسد و تکبیره الاحرام میگوید. یکی از نیروهای خدماتی مکبر شده . سرنشینان خودروهای گذری با تعجب به این صحنه خیره میشوند. عطر نیایش و بندگی در خیابان میپیچد و مشام رهگذران را مینوازد. اقامه نماز جماعت زیر سقف آسمان، شکوه و جلوه متفاوتی دارد.
همهچیز از یک موکت کوچک شروع شد ماجرا از ماه رمضان 3 سال پیش شروع شد؛ هنگامی که چند مشتری میخواستند قبل از نشستن بر سرِ سفره افطار از فیض نماز اول وقت بهرهمند شوند. آنها دنبال نمازخانه میگشتند و کارمندان رستوران امیرکبیر چارهای نداشتند جز پهن کردن یک موکت کوچک کف رستوران. امیر امیریان، مدیر رستوران واقع در میدان عدل خمینی مشهد با دیدن این صحنه تصمیم گرفت موکت بزرگتری در بیرون از فضای رستوران پهن کند و اینگونه به خواسته نمازگزاران پاسخ مثبت دهد.
بعد ازماه رمضان به یاد دوران نوجوانی خودش افتاد؛ «زمانی که سن کمتری داشتم در فصل زمستان گاهی اوقات نمازم قضا میشد چون روزهای زمستان کوتاه است و ساعت 5 -4 اذان میگویند. در کبابی سابق تا ساعت 3:30 جواب مشتری را میدادم. بعد از آن، موقع ناهار و استراحت میشد و گاهی وقت نماز میگذشت. الان که خودم صاحب رستوران هستم میگویم خدای نکرده یک وقت نماز کارکنان بهخاطر من قضا نشود.»
او برای آنکه نماز همکارانش قضا نشود تصمیم گرفت موکت نماز را علاوه بر شبها، ظهرها هم بیرون از رستوران پهن کند. بهتدریج یک روحانی را هم آورد تا مردم بتوانند نمازظهرشان را به جماعت بخوانند. کمکم برنامه را گسترش داد و زمینهای فراهم کرد که علاوه بر نماز ظهر و عصر، نماز مغرب و عشا هم به جماعت خوانده شود. مراسم نماز جماعت این رستوران در نوبتهای ظهر و غروب به 2شیوه متفاوت برگزار میشود.
اینکه چرا مراسم شب بیشتر طول میکشد دلیل ظریفی دارد؛ «اذان ظهر همزمان با ساعات اوج کار رستوران است و برنامه نمازجماعت بهصورت فشرده برگزار میشود. همه نمازشان را میخوانند و سریع سراغ کارشان میروند اما از روحانی نماز مغرب و عشا خواستهایم که هر شب 15دقیقه درباره احکام دینی هم صحبت کند. البته در ظهرهایماه رمضان چون مغازه تعطیل است زمان بیشتری داریم. بعد از نماز یک ساعت جزءخوانی قرآن کریم داریم و روحانی درباره احکامماه رمضان صحبت میکند.»
در رستوران امیرکبیر کتاب بخوانید و آب سرد بنوشید!
برگزاری نماز جماعت تنها اقدام ابتکاری مدیر این رستوران نیست. او در داخل رستورانش یک قفسه کتابخانه با کتابهای متنوع قرار داده تا مشتریان زمان انتظارشان را با مطالعه سپری کنند. در این کتابخانه همه جور کتابی دیده میشود؛ از کتابهای آموزشی و روانشناسی گرفته تا مذهبی و داستان و… .
در ایام ولادت ائمه اطهار مدیر رستوران امیرکبیر با توزیع شیرینی و شربت کام مردم را شیرین میکند. او به تازگی یک آبسردکن با هزینه یک میلیون و 600هزار تومان خریده و جلوی رستورانش گذاشتهاست؛ «برای خشنودی دل امام زمان(عج) و امام حسین(ع) آبسردکن گذاشتیم تا زائران و مجاوران پیاده از آن استفاده کنند. خیلیها پول خرید آب معدنی را هم ندارند.»
او که هر سال بخشی از درآمدش را صرف کارهای خیریه میکند میگوید: «من هر سال غیراز خمس و زکاتی که میدهم 2درصد از درآمدم را خرج امام زمان(عج) میکنم. چند خانواده تحت پوشش من هستند. ماه رمضان هر سال برای کارکنان اینجا از محل همان 2درصد، گوشت، برنج، روغن، چای و قند میخرم».
رابطه بوی گوشت و پیاز و مسجد نمازی که اهالی رستوران باخدا میخوانند یک نماز بیریا و بیغل و غش است. اما صاحب رستوران بدش نمیآید که مردم زیادی این صحنه آسمانی را تماشا کنند و تحتتأثیر رفتار دستهجمعی نمازگزاران قرار بگیرند؛ «از نظر من اقامه این نماز جماعت خودش یک کار تبلیغی است. البته برای دین و نه برای رستوران من. خدا را شکر من اصلا نیاز مادی ندارم.
بعضی وقتها جوانها از اینجا رد میشوند و صدای ضبطشان موقع اذان بلند است. گفتم شاید این نماز از بین هزار ماشین روی یک ماشین تأثیرگذار باشد و یک نفر صدای ضبطش را کم کند. شاید یک خانم یک ذره حجابش را بیشتر رعایت کند. به همینخاطر انگیزه داشتیم که برنامه نماز را هر روز گسترش بدهیم. خوشبختانه صف نمازهای ما هرروز طولانیتر میشود».
نمازخانه روباز و خیابانی رستوران امیرکبیر به اندازه یک مسجد طرفدار دارد. در هر نوبت حدود 40 تا50 نفر پشت سر امام جماعت میایستند.حدود 20 نفر از کارکنان رستوران همیشه در صفوف نماز حاضر میشوند و بقیه نمازگزاران هم جزو رهگذران یا مشتریان یا مغازهداران محله عدلخمینی مشهد هستند.
امیر میگوید: «دور و بر رستوران ما مسجد هم هست. لباس بچههای ما بوی گوشت و پیاز میدهد. اگر اینها به مسجد بروند شاید مردم از بوی لباسهای بچهها اذیت بشوند. ضمن اینکه نماز مسجد 25دقیقه طول میکشد و نماز ما 10دقیقهای تمام میشود».
اقامه نماز اول وقت در جلوی رستوران هم کار کارگران نمازخوان را راحت کرده و هم روی گروه دوم کارگران تأثیر گذاشتهاست؛ «از 25نفر نیرویی که دارم چندنفرشان کاهل نماز بودند که الان وضعشان فرق کرده است. یکی از کارگران رستوران که اصلا نماز نمیخواند، چندشب پیش بهصورت خودجوش وضو گرفت و در صف نماز ایستاد. نماز ما اجباری نیست ولی آنهایی که نماز میخوانند، هوایشان را بیشتر داریم.»
موکت صلواتی و بلندگوی اهدایی رهگذران علاوه بر اینکه خودشان در نماز جماعت شرکت میکنند، دوست دارند با اهدای کالاهای معنوی در ثواب این کار خیر شریک شوند؛ «یکی از عابران برای ما موکت بزرگی خرید و به رستوران اهدا کرد. میگفت دوست دارم ثوابش به روح پدر و مادرم برسد. فرد دیگری از سفر کربلا برای ما سجاده سوغاتی آورده است. یک نفر دیگر برای ما بلندگو خریده است. الان من 10 تا لوح تقدیر دارم که رهگذران از ما قدردانی کردهاند.»
عدهای از رهگذران از اینکه مسیر پیادهرو بستهشده اظهار نارضایتی میکنند. امیریان در پاسخ به این گروه میگوید: «ما ازشهرداری منطقه 8 مشهد مجوز گرفتهایم. ضمن اینکه عرض کامل پیادهرو را نمیگیریم. چند نفرعابر پیاده بهراحتی میتوانند از کنار موکت ما رد بشوند. شهرداری چون دید داریم برای ترویج نماز فعالیت میکنیم همکاری خوبی با ما داشت. حتی وقتی آبسردکن نصب کردیم، از طرف شهرداری به ما یک آبتصفیهکن هدیه دادند».
چگونه اشتیاق روزه گرفتن را در کودکمان زنده نگهداریم؟ ( دعوت کودکان به نماز )
در جلد سوم کتاب «کافی» نوشته شده که امام باقر (ع) در مجلسی درباره سن تشویق کودکان به نماز صحبت میکرد و در ضمن صحبتهایش فرمود: «ما کودکان خود را وقتی پنج سالهاند به نماز امر میکنیم ولی شما کودکانتان را وقتی هفت ساله شدند به نماز امر کنید.
ما کودکان خود را وقتی هفت سالهاند به روزه وامیداریم به اندازهای که توان دارند. چه نصف روز باشد یا بیشتر یا کمتر. وقتی تشنگی و گرسنگی بر آنها چیره شد، افطار میکنند تا اینکه به روزه عادت کنند و توان آن را بیابند ولی شما کودکانتان را وقتی 9 ساله شدند به اندازهای که توان دارند به روزه وادارید و وقتی تشنگی بر آنها چیره شد افطار کنند».
در این خصوص باید توجه داشت که روح هر انسانی در دوران کودکی و نوجوانی انعطاف خوبی دارد و قابلیت یاد گرفتن دستورات دینی و بهخصوص تمرین روزهداری از کودکی راحتتر است اما هر اندازه که سن انسان بیشتر میشود، انعطاف روحی او کمتر شده و یاد گرفتن آموزههای جدید مشکلتر میشود.
بنابراین روزه گرفتن برای کودکان واجب نیست اما همین که در میان وعدههای غذایی رعایت ماه مبارک رمضان را کند و از انجام کارهایی که روزه را باطل میکنند دور باشد، برای او کاری زیبا و پسندیده است که زمینهساز تقوای او در دوران جوانی میشود.
#داستانک_نماز
توجه به نماز
مأمون خلیفه ستمکار عباسی با نقشهای از پیش تعیین شده مناظره و مباحثهای دینی میان سران مذاهب و ادیان مختلف با امام رضا (ع) تدارک دید تا شاید بر عظمت علمی و معنوی آن حضرت آسیبی وارد کند اما امام بهتنهایی به همه شبهات آن پاسخ داد و با بیانی رسا و منطقی گویا آنها را قانع کرد؛ بهطوری که همگی بر عظمت علمی امام اعتراف کردند.
در این مجلس بااهمیت امام رضا (ع) رو به مأمون کرد و فرمود: «وقت نماز فرا رسیده». یکی از دانشمندان (عمران) که مشغول بحث با امام بود گفت پاسخ را ناتمام نگذار که دلم نرم شده و آماده پذیرش هستم. امام رضا (ع) فرمود: «نماز میخوانیم و برمیگردیم». (بحارالانوار، ج 10)