تکرار «حرف مردم» در بزرگ‌ترین تریبون ملی
می‌خواهم درباره مداحی پریروز حاج میثم مطیعی در نماز عید فطر مطلبی بنویسم. بگذارید از ابیات میانی این خطابه شعر شروع کنم:
«ای نشسته صف اول به عدالت برخیز
مانده بر شانه تو بار امانت برخیز
علم داد برافراز که ملت هستند
دل به شاهین ترازوی عدالت بستند
همتت قطع ید دانه‌درشتان باشد
وای اگر دزدی از این قافله آسان باشد
وای اگر توصیه و نامه پذیرد قاضی
داد و بیداد اگر رشوه بگیرد قاضی»
خب! فکر نمی‌کنم از این صریح‌تر کسی قوه قضائیه را در حضور مسؤولانش نقد و برخی نقاط ضعف در این مجموعه را یادآوری کرده باشد؛ حداقل من در خاطر ندارم.
با این همه، خبری از هجمه‌های سراسری و رسانه‌ای از سوی قوه قضائیه در مواجهه با این نقد و شاید شعر اعتراضی، نشده و نخواهد شد و اگر کسی کمی غور در اخبار و تحولات کند، با نگارنده هم‌نظر خواهد بود که برخلاف آنچه ضدانقلاب در رسانه‌هایش بازنمایی می‌کند، دستگاه قضا سعه صدر بیشتری از قوای دیگر دارد.
نشان به آن نشان که خبرنگار اصلاح‌طلب هم پس از بازگشت از جلسه اصحاب رسانه با رئیس جمهور متاسفانه از لفظ طلبکار برای جناب روحانی استفاده کرده و گفته: «حسن روحانی طلبکارانه به همه نقادان شورید»(1).
حکایت اعتراض برخی نمایندگان مجلس به پیامک چند دانشجو هم که این روزها نقل محافل رسانه‌ای است و حجتی بر ریاکاری حضرات در آزادی بیان و ادعای نقدشنوی!
سال گذشته هم اگر خاطرتان باشد، همین علی مطهری‌های مجلس و آشناهای دولتی به مداحی عید فطر 96 معترض شدند! حرفم این است که اگر قوه قضائیه بخواهد با منطق آزادی بیان از نگاه دولت و مجلس با این ابیات مواجهه کند، واقعا چه اتفاقی خواهد افتاد؟ این چند خط برای یادآوری این جمله رئیس‌جمهور، که مدعی بود قوای دیگر را نمیشود نقد کرد اما دولت را چرا(2).
البته معلوم شد این حرف‌ها عمدتا نمایش بود. تا آنجا که برخی حضرات دولتی حتی محضر رهبری هم گلایه برده بودند که این چه شعرهایی بود که فلانی خواند و… .
خطابه شعر امسال البته چند ویژگی داشت که نخ تسبیح میان همه خطابه‌شعرهای قرائت شده تا امروز از سوی میثم مطیعی است و در واقع ثابت بودن اصول آن را یادآوری می‌کند؛ اصولی که با توجه به وقایع روز مصادیق تازه‌تری برای بازنمایی در شعر و مداحی پیدا می‌کند.
مثلا در ماجرای برجام، محتوای شعری که مطیعی خواند، به جهت پیروی از اصول سیاست خارجی انقلابی، همان محتوای عید فطر 95 و 96 بود، البته این بار با مصادیقی که تاییدی بر پیش‌بینی‌های عاقلانه و بصیرت شاعران و مداح این خطابه است.
متخصص‌ترین دیپلمات‌ها اگرچه توجیه‌های موافقانه خود را در فقره برجام مطرح می‌کردند و سفت پای آن می‌ایستادند، امروز بعد از اقدام ترامپ در خروج از برجام متوجه شدند شعر ساده حاج میثم مطیعی، واقعی‌تر از خوشبینی آنها بود (دل به لبخندش اگر باخته‌ای، باخته‌ای)(3) چرا که برخاسته از بصیرت و عقلانیت انقلابی بود؛ بصیرتی که همواره بر شعار مرگ بر آمریکا تصریح می‌کند:
«عید رسوا شدن دشمن پیمان‌شکن است
روز یکدل شدن و جشن خروش وطن است
شد عیان بر همه دنیا که چهل سال چرا
بود ورد لب ما، مرگ به تو آمریکا…»
این شعر به 2 ادعا از سوی رئیس‌جمهور محترم و یکی از اعضای تیم مذاکره‌کننده، به موضوع تدریس برجام در مدارس و ادعای تضمین کری بر برجام اشاره کرده و می‌گوید:
«باید این تجربه در «مدرسه تدریس» شود
سند محکم بدعهدی ابلیس شود
گرچه بدعهدی دشمن همه جور است و جفا
عهد بد بستن ما نیز خطا بود، خطا
ذوق بیهوده ز برجام خطا بود، نبود؟
تکیه بر عهد عموسام خطا بود، نبود؟
پس اگر ذکر تبرای کسی گشته قضا
حال فریاد کند مرگ بر آمریکا را…
گفته بودند که امضای فلان تضمین است
نه فلان ماند و نه امضاش، حقیقت این است
زان هیاهو چه به جا مانده به غیر از اسمش
جسدی مانده ز برجام و ز روح و جسمش»
شعر سروده‌شده در ادامه عبرت گرفتن از گذشته را بر اساس همان بصیرت و عقلانیت انقلابی توصیه می‌کند و با اشاره به برجام تاکید می‌کند:
«بوی فاسد شدنش نیز بلند است بلند
ادکلن‌های اروپایی اگر بگذارند
ادکلن‌های اروپایی بی‌خاصیتی
که ندارند به جز گیج شدن منفعتی
این اروپا مگر آن نیست که در سعدآباد
بست پیمان و بلافاصله دادش بر باد؟»
امسال نیز شعر حاج میثم مطیعی یک مداحی جامع بود. اشاره به ماه صیام و حظ معنوی روزه‌داران در این ماه، تبریک عید سعید فطر و زکات این روز، توجه به موضوع انتظار و یادکردی از ملت مظلوم فلسطین و یمن، یادآوری ایثار و ازخودگذشتگی مردم و تقدیر از آنها و حقی که از آنها برگردن مسؤولان است:
«مردم ما دل‌شان صبر زلالی دارد
سفره کوچک‌شان نان حلالی دارد
همه هستند اگر نوبت ایثار شود
پای کارند اگر موسم پیکار شود
گله‌مندند ولی حجب و حیایی دارند
مردم ما چه گذشتی، چه وفایی دارند
ای نشسته صف اول صف ایثار آنجاست
آن سوی نرده… ببین… لذت دیدار آنجاست
نکند نرده میان تو و مردم باشد
درددل‌ها پس این فاصله‌ها گم باشد»
و تشویق‌های مردم که از پس این ابیات فضای مصلای امام خمینی را پر می‌کرد و تصاویر حاضرانی که سرشار از شعف بودند حاکی از یک همراهی مردمی با اشعاری بود که قرائت شد.
حاج میثم مطیعی در اشعار امسال، رویکرد اشتباه سال گذشته نزدیکان به دولت و متخصصان جنگ روانی را که هدف «خطابه شعر» سال گذشته را منحرف کردند و بدون سعه صدر با انتقادات منصفانه‌اش مواجه شدند، یادآوری کرد:
«گر به یک نقد رود صبر و قرارت از دست
صف اول منشین، بین جماعت جا هست
سعی کن در سعه صدر شوی پیشقدم
رهبری گفت که من نیز صف اولی‌ام(4)
وحدت آن نیست که جز ما همه خاموش شوند
ما بگوییم و بگوییم و همه گوش شوند»
اشاره به موضوعات روز که عموم مردم با آنها دست و پنجه نرم می‌کنند، مانند سال گذشته موجب اقبال مضاعف مردم از خطابه شعر امسال بود:
«گوش کن قصه پرغصه بیکاران را
شِکوه کارگران و کامیون‌داران را
چه شده ارز؟ که ماتند همه تاجرها
نرخ مسکن چه شد؟ آه از دل مستأجرها
همتی سد کند این موج گرانی‌ها را
کاش آرام کنیم این نگرانی‌ها را
معدن رنج، دل کارگران است هنوز
چشم مردم به عدالت، نگران است هنوز
گره ار وا نکنی خود گره کار مباش
برنمی‌داری اگر بار کسی، بار مباش
عید شد، آمدن عید مبارک بادت
وان مواعید که کردی، نرود از یادت»
شعر امسال حاج میثم مطیعی پایان‌بندی واقع‌گرایانه‌ای نیز داشت:
«مشکلی نیست که با همت ما حل نشود
کارها کاش به برجام معطل نشود
آنچه باعث شده تحریم شود طاقت‌سوز
اقتصادی است که وابسته به نفت است هنوز
نفت ما جوهر امضا شدن تحریم است
نفت ما خونِ دمادم به تن تحریم است
تکیه بر همت خود کن که فرج خواهد شد
ما برآنیم که تحریم، فلج خواهد شد
پشت سر لشکر فرعون و مقابل، دریاست
ذره‌ای ترس به دل راه مده، حق با ماست
نیل اگر هست عصا در کف موسی هم هست
مژده «إِنَّ مَعِیَ رَبِّی» آقا هم هست»
و مساله‌ای که خیلی مهم است و همه توان و تلاش دشمن برای از بین بردن آن به کار گرفته شده است؛ امید:
«دشمنانی که گرفتند شهید از من و تو
وای از آن دم که بگیرند امید از من و تو»
……………………………………………………………………
پی‌نوشت
1- مرجان توحیدی، خبرنگار روزنامه شرق پس از جلسه اصحاب رسانه با رئیس‌جمهور نوشت: حسن روحانی طلبکارانه به همه نقادان شورید و رسانه‌ها را هدف گذاشت و گفت: «شمایید که توقع مردم را بالا برده‌اید». نه من و نه هیچ کس دیگر در آن جمع فکر نمی‌کرد که آخر سر بدهکار بیرون بیاییم.
2- روحانی در سخنرانی روز دانشجو گفته بود: دولت را نقد کنید؛ راحت‌تر و هزینه‌اش کمتر است.
3- اشاره به شعر قرائت‌شده حاج میثم مطیعی در سال گذشته
4- خود بنده هم صف اولی هستم. صف اول یک نفر نیست که؛ ما هم مدعی بودیم و هم صف اولی. در آن شعر هم هست: «ما مدعیان صف اول بودیم» ولی معلوم شد خبرها جای دیگری است؛ دیگرانی را بردند و ماها جا ماندیم. هیچ خسته نشوید. اگر بنای بر خسته شدن بود آنهایی که قبل از انقلاب زندان رفتند و کتک خوردند و تبعید شدند باید خسته می‌شدند. (دیدار مداحان مراسم سوگواری حضرت اباعبدالله الحسین با رهبر انقلاب/ 9 مهر 96)
نویسنده یادداشت : محمدرضا کردلو ( روزنامه وطن امروز 2462 )
[su_note]
در ادامه بخوانید »» شعری که در مراسم نماز عید فطر ۹۷ توسط دکتر مطیعی خوانده شد [دانلود صوت و ویدیو]
[/su_note]
