برنامه شناسنامه با حضور آیت‌الله جنتی دبیر شورای نگهبان و با اجرای محمد رنجبران از شبکه سوم سیما پخش شد.
مشروح گفت‌و‌گوی شبکه سوم سیما با آیت‌الله جنتی به شرح زیر است:
شناسنامه: رمز پرنشاطی و شادابی شما در سن 88 سالگی چیست؟ میگویند زیاد ورزش می‌کنید؟
جنتی: گفته اند “واین یکاد” بخوانید و برفراز کنید. بله من بعضی مسائل را احتمال می‌دهم که مؤثر باشد اما عقیده‌ام این است که عمر و زندگی به دست خداوند است. غیر از این امر مسئله‌ای را موثر نمی‌دانم.
شناسنامه: گفته می‌شود ورزش می‌کنید، درست است؟
جنتی: من به طور مرتب ورزش می کنم. هفته ای دو روز در آب راه می روم و شنا می کنم.
شناسنامه: از دوران تحصیل خود بگوئید.
جنتی: دوران علمی من شامل تحصیل و تدریس به 3 دوره تقسیم می‌شود. یک دوره در اصفهان است که در آن جا پدرم مرا به مدرسه جده بردند و آن جا مشغول تحصیل شدم. مقدمات هم چون شرح نامه، معالم و… را که اکنون طلبه‌ها نمی‌خوانند من مطالعه کرده و گذراندم. اینها را در اصفهان خواندم و به اینجا که رسیدم گفتم بروم قم. عشق زیادی به قم داشتم و یکی از دوستانم نیز به قم رفته بود. پدرم نیز با این که من فرزند منحصر به فردشان بودم با رفتنم به قم موافقت کردند.
این شد که از آن زمان به بعد در قم مشغول به تحصیل شدم.سطح را در قم خواندم. خارج را نیز ادامه دادم. سطح را در خدمت اساتیدی هم چون مرحوم صدوقی(شرح نامه را خدمت ایشان خواندم)، مکاسب را خدمت مرحوم سلطانی، درس رسائل و قوانین را هم خدمت مرحوم بهاءالدینی را گذراندم.من به این اساتید به خصوص مرحوم بهاءالدینی ارادت بسیار داشتم.
شناسنامه: خاطره خاصی از این استاد دارید؟
جنتی: بله. البته ما ایشان را به اسم آسیدصفی می‌شناختیم و بعد فهمیدیم ایشان لقب بهاءالدینی دارند. آیت‌الله بهاءالدینی بسیار وارسته و اهل عرفان بود. زمانی از منزل خود به مدرسه می‌آمد، به مکانی رسید که مورچه‌ها در حال حرکت بودند، اندکی به مورچه‌ها و خلقت آنها فکر و شروع به گریه کرد. از زندگی و خلقت مورچه‌ها عبرت گرفته بود همانگونه که در قرآن ذکر شده است هر خلقتی نشانه و آیه خداوند است؛ بهاءالدینی نشانه خداوند را در مورچه‌ها دیده و گریه کرده بود. اساتیدی که نام بردم بسیار روان درس را عنوان می‌کردند.
شناسنامه: هم مباحثه ای های شما چه کسانی بودند؟
جنتی: آیت‌الله خزعلی از همه افراد بیشتر بودند. جمعی از دوستان مشهدی اعم از آیت‌الله خزعلی، آقای نصرالهی، آقای نهاوندی و آیت‌الله سعیدی بودند که ما با اینها رفیق بودیم و مباحثه ما عمدتا با آیت‌الله خزعلی بود. وی از دوستان 60-50 ساله من هستند که همچنان ادامه دارد، گاهی با مرحوم مفتح، سید کرامت‌الله حسینی که نماینده خبرگان در کهگیلویه بودند نیز مباحثاتی انجام می‌دادیم.
درس خارج ما نیز عمدتا با آیت‌الله بروجردی بود که ایشان از فقیه‌ترین فقهایی بود که من می‌شناختم، از جهت فقهی بسیار به وی علاقه و عقیده داشتم، در کلاس‌های درس فقه، اصول و… آیت‌الله بروجردی شرکت می‌کردم؛ در مدت کوتاهی در کلاس‌های آیت‌الله گلپایگانی نیز شرکت داشتم و بعد هم عمدتا در کلاس‌ها درس امام (ره)شرکت داشتم. که در کلاس‌های فقه و اصول ایشان می‌رفتم.
دوره تدریس من در ابتدا به صورت آزاد در مسجد امام (ره) یا در حجره‌ایی بود. با حضور تعدادی طلبه مباحثه می‌کردیم و درس می‌دادیم. تا زمانی که آیت‌الله بهشتی به این نتیجه رسیدند که وضعیت حوزه مطلوب نیست و بسیار آزاد است و طلبه‌ها هدایت نمی‌شوند؛ در نتیجه تصمیم گرفتند بخشی از حوزه را تنظیم کنند و نظم دهند.
آیت الله بهشتی برنامه مدرسه حقانی را تنظیم کردند و با برای بودجه آن با آیت‌الله میلانی صحبت کرده بودند که ایشان کمک کنند و این مدرسه را به راه انداختند و برنامه‌ای 16، 17 ساله را برنامه‌ریزی کردند که از ابتدای صرف و نحو آغاز شد تا درس خارج و تحقیقات ادامه یافت.
** آیت‌الله قدوسی و آیت الله بهشتی از من برای تدریس دعوت کردند
شناسنامه: اگر طلبه‌ایی می‌آمد 17-16 سال در آن مدرسه مشغول تحصیل بود؟
جنتی: بله؛ از ابتدا مسیر و دروس مشخص شده بود.امتحان‌های بادقتی می‌گذاشتند.استاد نیز از سوی طلبه‌ها تعیین نمی‌شد، بلکه استاد برایشان تعیین می‌شد و اساتید را بر اساس اصول اخلاقی و علمی انتخاب می‌کردند. مدرسه به آیت‌الله قدوسی که مدیریت بسیار قوی و نمونه‌ایی داشت، سپرده شد.من حرفهای زیادی در رابطه با ایشان هم دارم. آیت‌الله قدوسی و آیت الله بهشتی از من برای تدریس دعوت کردند. من در مدرسه حقانی از دروس صرف و نحو آغاز کردم و تا درس رسائل، معالم، کفایه و… ادامه یافت.
در این مدرسه برکات و بازدهی بسیار خوبی داشت. طلاب تربیت شده از نظر علمی مورد اعتماد ما بودند. این طلاب از لحاظ علمی، اخلاقی، سیاسی و… قابل قبول بودند، آیت‌الله بهشتی هم مرتب خودشان سرکشی می کردند جلسات مشورتی هم به همراه آیت‌الله قدوسی و آیت‌الله بهشتی و برخی مواقع آیت‌الله مصباح داشتیم.و سعی می‌کردیم در مدیریت مدرسه به آقای قدوسی کمک کنیم.
شناسنامه: از شاگردان آن مدرسه چه کسانی بودند؟
جنتی: بسیاری از کسانی که اکنون در دستگاه قضائی فعالیت می‌کنند از شاگردان این مدرسه هستند مثل آقای محسنی اژه‌ای، آقای رئیسی و آقای نیری و… از مدرسه حقانی هستند. از ابتدا نیز کارهای قضایی به دست شاگردان این مدرسه افتاد زیرا زمانی که انقلاب شد آقای قدوسی وقتی که انقلاب شد در مسائل قضائی احساس خلاء کردند زیرا دادگستری آن زمان را که قبول نداشتیم و باید برای دادگاه انقلابی ترتیب وضعیت می‌دادیم. بنابراین آقای قدوسی خودشان مدرسه را رها کردند و آمدند و تشکیلات قضائی را تحت نظر آیت‌الله بهشتی راه‌اندازی کردند. طلاب مدرسه حقانی نیز جذب شدند.
روح شهید بهشتی شاد باشد. این مدرسه حقانی کادر قضایی برای نظام جمهوری اسلامی ایران را تربیت کرد، آیت‌الله طباطبائی نیز که دست پرورده آیت‌الله شهید بهشتی بود مدرسه شهیدین را تأسیس کرد که همانند مدرسه حقانی بود و هنوز هم بسیار خوب به فعالیت خود را ادامه می‌دهد. جامعه الزهرا نیز توسط آقای قدوسی ساخته شد که طلبه‌های خانم تربیت کردند؛ کار اساسی این است که انسان و عالم تربیت کنند. این کار را آقای بهشتی می‌کرد.
شناسنامه: یکی از اساتید شما حضرت امام (ره) بودند؛ آیا فعالیت ضد رژیم پهلوی از بدو آشنایی با امام(ره) بود یا قبل از آن بود؟
جنتی: از بدو آشنایی با امام (ره) بود چراکه قبل از آن کسی جرات سخن گفتن نداشت. خفقان به اندازه‌ایی بود که بزرگ‌تر از ما چه از علما و چه غیر علما جرات سخن گفتن نداشتند و می‌ترسیدند بنابراین هیچگونه فعالیت ضدرژیمی وجود نداشت؛ از زمانی که امام (ره) نهضت را آغاز کردند همگی جرات یافتند و حول محور ایشان و با رهبری ایشان وارد صحنه شدند.
شناسنامه: یکی از وظایف شما رساندن اخبار از امام (ره) به حوزه‌ها و مجامع دینی مختلف بود. این اخبار شامل چه مواردی می‌شد و چگونه این اخبار را به جاهای مختلف می‌رساندید؟
جنتی: حرکت امام (ره) برای بسیاری از علما ناشناخته بود.
شناسنامه: ناشناخته بود یا مخالف بودند؟
جنتی: خیر. برخی نمی‌دانستند امام (ره) قصد انجام چه کاری را دارد؛ برخی هم نظر موافق نداشتند که این نظرات از مصلحت‌اندیشی بود و اذعان داشتند این حرکات بی‌فایده است وقتی ساواک و نیروهای نظامی تا این اندازه پرقدرت هستند نمی‌شود با آنها درافتاد بنابراین این افراد امکان مبارزه را قبول نداشتند. برخی به وضع موجود عادت کرده بودند.
یک مسئله هم که برخی دیگر را تخدیر کرده بود این موضوع بود که این افراد بر این اعتقاد داشتند که دین از سیاست جدا است؛ این مسئله در بین برخی جا افتاده بود؛ این عده اذعان داشتند وظیفه ما مسائل دینی است، طلبه و اهل علم و مرجع تقلید باید بروند و در رساله نویسی، منبر، تبلیغ و… فعالیت داشته باشند و مدیریت کشور و حکومت به دست افراد دیگر باشد و این امور از یکدیگر جدا است. بسیاری به این دلیل نواب صفوی، فدائیان اسلام، آیت الله کاشانی و… را محکوم می کردند.این عده عقیده داشتند عالم نباید وارد وادی سیاست شود. به همین دلیل نیز گاهی اوقات این ها نظر خوبی نسبت به امام(ره) نداشتند.
این ما بودیم که به شهرستان‌ها می‌رفتیم و برای علما قصد و نیت امام (ره) را تبیین و روشن می‌ساختیم. تعداد ما اندک نبود. در ابتدا بسیاری با امام (ره) آشنایی نداشتند و باید معرفی می‌شدند مثلا این که ایشان از نظر فلسفی و عرفانی و علمی و اخلاقی چنین شخصیتی هستند. در ادامه حرکت انقلابی را توجیه می‌کردیم و در این روند فساد دستگاه حاکم، ضرورت برخورد با این دستگاه و… توضیح داده می‌شد.
شناسنامه: برخورد آن ها با شما چگونه بود؟
جنتی: برخوردها بد نبود؛ با علمای اصفهان، خوزستان، خرمشهر و… حضوری صحبت و توجیه کردم. این جلسات بسیار موثر و مفید بود. اعلامیه‌های امام (ره)را منتشر می‌کردیم.نظرات انقلابی امام (ره) را بیان می‌کردیم و می‌گفتیم که ایشان می‌خواهند طبق محور اسلام عمل کرده و حکومت اسلامی ایجاد کنند. بنابراین علما را سعی می‌کردیم توجیه کنیم.
شناسنامه: این جریان چه مدت به طول انجامید؟ و چه تعداد را همراه کردید.
جنتی: بسیاری به تدریج همراه شدند. برخی در نهایت سکوت کردند و تنها کاری که انجام دادند این بود که مخالفت نکنند؛ برخی نیز همراه با جریان انقلاب شدند و در این جریان حرکت کردند؛ آیت‌الله خادمی از افرادی بود که به وادی انقلاب وارد شد و حرکت‌های انقلابی را در اصفهان هدایت می‌کرد.
شناسنامه: 3 بار دستگیری توسط ساواک و 3 سال تبعید به اسد آباد همدان هزینه‌هایی بود که برای حرکت‌های انقلابی پرداخت کردید. بخشی از این اتفاق‌ها را توضیح می‌دهید؟
جنتی: 3-2 نوبت در قم دستگیر شدم. در ابتدای دستگیری ناراحت و متاثر شدم. در یک نوبت در صحن حضرت معصومه (س) جوانی دست من را گرفت و گفت از سوی ساواک مامور دستگیری من است؛ این که جوانی به آن سن و سال که 24، 25 ساله بود برای دستگیری من آمد برای من بسیار تلخ بود.
در ساواک بازجویی صورت گرفت و برای بردن من به تهران ماشین حاضر شد. من را به تهران آوردند. همراه ما کامیونی حاوی کتاب نیز وجود داشت که بعدها فهمیدم این کامیون حاوی کتاب های شهید اندرزگو است. شهید اندرزگو نیز از شاگردان طلبه مدرسه حقانی بود، با من هم رفیق بود اما من نمی‌دانستم که ایشان این قدر شجاع و باعرضه است. او را نیز گرفته بودند و به داخل خانه‌اش رفته بودند و کتاب‌هایش را هم بار کرده بودند و آورده بودند. من را به قزل قلعه منتقل کردند و بسیاری از دوستان من در آن جا حضور داشتند و بودن دوستان باعث خوشحالی من شد.
شناسنامه: چه کسانی در قزل قلعه بودند؟
جنتی: آقای آذری قمی، ربانی شیرازی، ربانی املشی، شهید محمد منتظری بودند. در سلول از دوستان جدا بودم ولیکن در هواخوری آنها را می‌دیدم و ورزش‌های گروهی انجام می‌دادیم؛ آقای مروارید هم بودند که بومی زندان شده بود. به اندازه‌ای دستگیری او عادی شده بود که وقتی به زندان وارد می‌شد می‌گفت شام چیست؟ آن جا دو سه نوبت گذشت.
برای تبلیغ مدتی به خوزستان می‌رفتم. آقای قائمی پیشنهاد رفتن به خارک را به من دادند هر چند من آشنایی چندانی به این جزیره نداشتم، به جزیره خارک رفتم و به زحمت آقای قائمی که با مأمورین آشنا بودند آنها را راضی کردند که من به خارک بروم. بعد از چند دوره سفر چند روزه به خارک، به مدت دو سال در آن جزیره ماندم. در این جزیره می‌توانستم به خوبی فعالیت کنم، مردم علاقه‌مند بودند و من در مسجد ده و مسجد شرکت نفت منبر می‌رفتم.
در ایام آخر حضور من در جزیره خارک فردی به نام دکتر صدارت که رئیس ساواک بود (بعد هم گرفتند و اعدامش کردند)من را خواست و گفت بایداز جزیره بروید. با خیال این که باید از اینجا برویم و هر جا خواستیم هم می‌رویم سوار هواپیما که شدم دیدم ماموری کنار من نشسته است، این مامور من را به آبادان برد و در آن جا دریافتم مقدمات تبعید من را فراهم می‌کنند. در نهایت من را به اسد آباد فرستادند که همراه با ماموران ژاندارمری و مسلح این اقدام انجام شد. اول می‌خواستند دست‌بند بزنند اما بعدش نمی‌دانم چه طور شد، شاید دلشان سوخت و منصرف شدند. از آن جا با اتوبوس ما را به اسدآباد بردند.
شب هنگام به اسدآباد رسیدیم و من را تحویل پاسگاه دادند. به دلیل نداشتن مکان، من را به خانه یکی از مامورین پاسگاه بردند. در منزل این مامور خودش گفت که من هم مقلد امام خمینی(ره)هستم. امام جمعه این شهر، آیت‌الله حمزه‌ای، از من بسیار استقبال کرد. 3-2 سال در این شهر زندگی کردم؛ نمی‌توانم بگویم در این شهر به من بد گذشت چه بسا زمان‌هایی خوش نیز می‌گذشت؛ از شهرهای مختلف برای دیدار می‌آمدند و از شهرهای مختلف هم به دیدار من می‌آمدند از جمله از اصفهان. من تنها تبعیدی این شهر نبودم.
شناسنامه: فعالیت های سیاسی باعث نگرانی خانواده و والدین نمی شد؟ چون تنها فرزندشان هم بودید.
جنتی: والدین نگران می‌شدند چرا که من تنها فرزند خانواده بودم و علاقه پدر به من بسیار بود. برای خود ناراحت نبودم و همواره ناراحتی من برای خانواده‌ام بود. در دستگیری‌ها و تبعیدها به من سخت نمی‌گذشت و تنها ناراحتی من به خاطر خانواده‌ام بود؛ بعد از گذشت مدت زمانی خانواده نیز به این مسائل عادت کردند.
شناسنامه: شما را از فعالیت‌های سیاسی نهی نمی‌کردند؟
جنتی: خیر.
شناسنامه: نخستین مسئولیت شما بعد از انقلاب، ریاست دادگاه حاکم شرع انقلاب اسلامی خوزستان بود. چرا تا این اندازه به خوزستان رفت و آمد می‌کردید؟ اشاره هم کردید که برای تشریح نظرات امام نیز به خوزستان می‌رفتید.
جنتی: بعد از پیروزی انقلاب و مبادرت به تشکیل دادگاه انقلاب، من در تهران کار می‌کردم، در همین قزل قلعه که داستان مفصلی هم دارد. بنا شد ما برویم قاضی شویم و ما هم صفر کیلومتر بودیم. قضاوت نخوانده بودیم ولی با انقلاب و مسائل اسلامی آشنا بودیم. بالاخره به ما گفتند که چاره‌ای نیست شما بروید اینجا و همین جا دادگاه تشکیل شد و این مجرمین را می‌آوردند آن جا محاکمه می‌کردند. مدتی در همین تهران بودم تا این که شهید مطهری به من فرمودند که شما بروید خوزستان. چون زندان‌ها پر است و قاضی نداریم. با اصرار ایشان من به خوزستان رفتم اما برای این سفر آماده نبودم من اینجا راحت‌تر بودم.
دادگاه انقلاب اسلامی در خوزستان شکل گرفت و مشغول به کار شدیم؛ به دلیل نداشتن و کمبود قاضی به تهران و خوزستان اکتفا نکرده و به خرمشهر، اصفهان و شهرهای دیگر نیز برای قضاوت رفتم؛ بسیاری از افراد نیز نمی‌دانستند باید چه کنند. امثال من دوره‌ای ندیده بودیم.
شناسنامه: با این اوضاع در آن زمان احتمال اشتباه در قضاوت‌ها وجود نداشت؟ یا اصول کلی را می‌دانستید؟
جنتی: اصول کلی را می‌دانستیم و این امر مسلم بود که افراد رژیم باید محاکمه شوند؛ این محاکمه تابع مقدار جرم آنها بود؛ افراد رژیم سابق به صورت برخی زندان، برخی شلاق و برخی اعدام محاکمه می‌شدند. در برخی مسائل نیز با امام (ره) در ارتباط بودیم. برخی جاها می ماندیم. مثلا من از حضرت امام سؤال کردم که ما چه کسانی را می توانیم اعدام کنیم، ایشان مطلبی فرمودند و گفتند این گونه کار کنید. خیلی وقت‌ها زیر نظر ایشان عمل می کردیم.
شناسنامه: نخستین امامت جمعه خود را در کرمانشاه تجربه کردید؟
جنتی: خیر؛ امامت جمعه من از خوزستان شروع شد. فضای خوزستان بسیار گرم و پرالتهاب بود. مردم از انقلاب بسیار خوشحال و راضی بودند. البته ضد انقلاب نیز در دانشگاه‌ها سنگر گرفته بودند. در ارتش نیز بسیاری کارشکنی می‌کردند.
در این زمان به من گفتند که در دانشگاه نمازجمعه بخوانم، من هم تا آن زمان امامت نماز جمعه نکرده بودم و دفعه اولم بود.رفتیم دانشگاه و نماز جمعه را اقامه کردیم و مردم هم شور بسیار زیادی داشتند و نماز جمعه با شکوهی برگزار شد. اولین تجربه امامت جمعه من در دانشگاه خوزستان بود.
همان جا به ما گفتند که همین بچه‌هایی که در دانشگاه سنگر گرفتند قصد دارند که به شما حمله کنند. اقدامی که من انجام دادم ابتکاری بود که خداوند به من الهام کرد و آن هم این بود که مردم را برای حضور در دانشگاه فراخواندم و گفتم که از رادیو اعلام کنید که مردم دانشگاه بیایید. مردم حاضر شدند و کسانی که در دانشگاه برای حمله به صفوف نماز جمعه سنگرگیری کرده بودند را دستگیر کردند و به زندان انداختند و موضوع تمام شد که اگر که این کار را انجام داده بودند معلوم نبود چه اتفاقی می‌افتاد.
نماز جمعه من در خوزستان از همین جا شروع شد اما مسئله کرمانشاه این بود که آیت‌الله اشرفی که شهید شدند، پست امام جمعه در کرمانشاه خالی ماند. به من گفتند به کرمانشاه برو و نماز جمعه را اقامه کن. در کرمانشاه نماز جمعه برگزار شد؛ در کرمانشاه نیز در دادگاه انقلاب شرکت می‌کردم. یک مقدار وضع ناامنی نیز وجود داشت حتی بسیاری به من می‌گفتند صبح‌ها به نماز نروم زیرا من به غیر از نماز جمعه به نماز جماعت هم می‌رفتم اما به من می‌گفتند که این کار خطرناک است. اگر برای نماز صبح می‌رفتم به بازگشت خود مطمئن نبودم چرا که وضعیت خطرناک بود. اما خدا حفظ کرد. نماز جمعه من از خوزستان آغاز شد و در ادامه در شهرهای کرمانشاه، قم و تهران برگزار شد.
شناسنامه: اولین بار که در تهران نماز جمعه را اقامه کردید چه سالی بود؟
جنتی: تاریخ دقیق را به یاد ندارم؛ من در قم بودم و نظر مقام معظم رهبری بر این بود که من به تهران بیایم به نظر خطبه‌های قم برایشان جالب بود و دستور آمدن به تهران را دادند و من به دستور مقام معظم رهبری به تهران آمدم.
شناسنامه: زمانی که خطبه می‌خوانید از قبل تا چه اندازه زمان می‌گذارید تا مطالعه انجام دهید و برای خطبه آماده شوید؟ و چه مشاوره‌هایی دریافت می‌کنید.
جنتی: معمولا در هفته‌ایی که قرار است نماز جمعه را اقامه کنم از آغاز هفته دغدغه نماز جمعه را دارم؛ در ابتدای هفته در هر زمانی که مطالبی به ذهن من خطور می‌کند که لازم است در نماز جمعه گفته شود، را یادداشت می‌کنم؛ در کنار فعالیت‌هایم مطالب مورد نیاز برای نماز جمعه را مطالعه می‌کنم.
در بخش‌های سیاسی من مشورت نیز دارم و بدون مشورت کار نمی‌کنم چرا که از بسیاری از مطالب اطلاع ندارم و باید افرادی به من این مطالب را اطلاع دهند زیرا من مشغول کارهای خودم هستم و کارهای شورای نگهبان را انجام می‌دهم. روزنامه را می‌خوانم اما خواندن روزنامه‌ها کفایت نمیکند؛ دوستانی برای مشورت در این زمینه دارم؛ این دوستان شرحی از وضع موجود ارائه می‌دهند و مسائلی که باید گفته شود را بیان می‌کنند و من هم با آن ها مشورت می‌کنم.
شناسنامه: تاکنون شده است اطلاعاتی که به شما دادند نادرست باشد؟ که مثلا بعد اصلاح کنید؟
جنتی: بله؛ این وضعیت را چندین بار تجربه کردم که بعضی وقت‌ها مطلبی را گفته‌ام که اشتباه بوده اما در روایت گفته شده است اگر اشتباهی در جمع انجام دادید توبه را نیز در جمع انجام دهید؛ بر اساس دستور اسلام من نیز در نماز جمعه بعدی عذرخواهی می‌کردم.
شناسنامه: چند سال پیش خبری مبنی بر کنارگیری شما از امامت جمعه منتشر شد که بعد تکذیب شد. ماجرا چه بود؟
** ماجرای کناره‌گیری از نماز جمعه
جنتی: کناره‌گیری به آن معنا نبود. من چند کار داشتم و حجم کاری زیاد بود. کار اصلی من شورای نگهبان است. فعالیت‌های دیگر برای من فرعی بود. از مقام معظم رهبری خواستم برخی از فعالیت‌ها از دوش من برداشته شود که یکی از این فعالیت‌ها نماز جمعه، یکی شورای عالی انقلاب فرهنگی و دیگری مجمع تشخیص مصلحت بود.
به قولی مردی و کاری. لذا تصمیم داشتم بر یک فعالیت تمرکز داشته باشم و به یک فعالیت مشغول باشم؛ مقام معظم رهبری در خصوص فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی مخالفتی نداشتند و گفتند نمی‌خواهید نروید ولیکن در خصوص نماز جمعه گفتند که باید نماز جمعه را داشته باشی و در رابطه با تشخیص مصلحت نظام مخالفت کردند و گفتند باید بروی به عنوان شخصیت حقیقی علاوه بر شخصیت حقوقی. من گفتم برخی وقت‌ها نماز جمعه برای من سنگین است فرمودند فاصله‌هایش را زیاد کن.
برای کاهش فشار ناشی از نماز جمعه فاصله زمانی را افزایش دادیم؛ قرار بر این شد که دو ماه یک بار برای اقامه نماز جمعه بروم.
شناسنامه: به قول شما گاهی برخی به دلیل گرفتاری‌های روزمره شان از وضع مردم غافل می‌شوند. به غیر از روش‌های مرسوم که مسئولان برای ارتباط با مردم دارند آیت‌الله جنتی چه روش‌های دیگری برای آگاهی از وضع مردم در جامعه دارند؟
جنتی: یکی از روش‌ها حضور من در نماز جمعه است که من به عنوان مأموم می‌روم اگر کسی حرفی داشته باشد می‌تواند در نماز جمعه با من در میان بگذارد یا وقت ملاقات بگیرد؛ قسمت عمده ارتباط من با مردم در سفرهای مشهد است. در مشهد به صورت عادی و زوار حضور دارم. از محل سکونتم تا حرم پیاده می‌روم، در صحن‌ها و حاشیه حرم پیاده هستم تا ارتباط با مردم برقرار باشد؛ بسیاری از مردم در این زمان‌ها با من در ارتباط هستند و از مشکلات خود صحبت می‌کنند. برخی اوقات میگویند ما حرفی گفته‌ایم و یا شنیده‌ایم.
شناسنامه: تذکرات شما به مسئولین از طریق تریبون نماز جمعه است یا خصوصی نیز این تذکرات داده می شود؟
** به فرجی‌دانا گفتم افرادی که شما به ریاست دانشگاه می‌گذارید اهل فتنه هستند
جنتی: گاهی به کسانی که احتمال اثر در خصوص آنها وجود دارد، خصوصی تذکر می‌دهم. به طور مثال وزیر علوم، آقای فرجی دانا را احضار کردم و به ایشان گفتم این افرادی را که شما به ریاست دانشگاه می‌گذارید برخی منحرف و اهل فتنه هستند و سابقه فتنه دارند و گفتم چرا این افراد را می‌گذارید حتی نام دو مورد هم بردم که سندهایشان هم موجود است که در فتنه نقش داشتند.
اما اگر بدانم تذکرات خصوصی اثر گذار نیست خصوصی نمی‌گویم. اما خیلی وقت‌ها با مسائل مربوط به مصلحت کشور سر و کار داریم که تذکر می‌دهیم و یا در رابطه با دستگاه قضایی کشور بیشتر. زیرا بسیاری از مردم از سیستم دستگاه قضایی شکایت دارند که مثلا پرونده‌ای دارند، ولی رسیدگی نشده است من بسیاری از شکایات و نامه‌های مردم را به آیت‌الله لاریجانی، آقای اژه‌ای و مسئولین مربوطه و دوستان در دستگاه قضایی می‌رسانم.
شناسنامه: مسئولین به تذکرات امام جمعه عمل می‌کنند؟
جنتی: نمی‌توان گفت به طور کامل عمل می‌شود. البته بی‌اثر هم نیست؛ تریبون نماز جمعه جایگاهی است که بر آن حساب می‌کنند؛ برخی مسئولین برای آبرو و حیثیت خود و زیر سوال نرفتن نزد مردم رعایت می‌کنند و به تذکرات عمل می‌کنند.
تذکرات در نماز جمعه بی اثر نیست ولیکن اثر کلی نیز ندارد چرا که اظهار می‌کنند امام جمعه از مسئله مطرح شده به درستی اطلاع نداشته است.
شناسنامه: مدتی پیش از جایگاه نماز جمعه تذکری را به فرزند خود آقای علی جنتی دادید. این تذکر تا چه اندازه مورد قبول وی قرار گرفت؟ آیا به طور خصوصی به وی تذکر دادید؟
** چندین بار به طور خصوصی به علی جنتی در خانه درباره فرهنگ تذکر دادم
جنتی: بله؛ چندین بار به طور خصوصی در خانه به وی تذکر دادم؛ به صورت کلی بگویم وزارت ارشاد باید ریشه‌ای اصلاح شود؛ فضای وزارت ارشاد باید تغییر کند. در برخی دیگر از وزارتخانه‌ها نیز این چنین است؛ با اصلاح موردی مشکل حل نخواهد شد.
شناسنامه: تذکری که به فرزند خود در نماز جمعه دادید پدرانه بود یا از جایگاه امام جمعه بود؟
جنتی: من لازم دیدم به عنوان امام جمعه تذکری بدهم. برای تاثیر بیشتر تصمیم گرفتم خصوصی مطرح شود. نظر من این بود که تذکرات خصوصی بیشتر اثر می‌گذارد.
شناسنامه: رابطه این پدر و فرزند برای مخاطبان جالب است. آیا با ایشان خود بحث زیاد می کنید؟
جنتی: خیر؛ اختلاف سلیقه بین ما وجود دارد همان‌طور که او نیز در مصاحبه‌ایی این مسئله را عنوان کرد؛ اختلاف سلیقه ما کم نیست؛ مثلا از نظر اسلامی من تشخیصی دارم ایشان آن را قبول ندارد. گاهی اوقات نیز در خصوص مسائل مباحثه می‌کنیم و قانع هم نمی‌شود.
شناسنامه: خانواده در این بحث‌ها دخالت می‌کنند؟
جنتی: برخی مواقع اعتراض ها و نظراتی از سوی خانواده نیز صورت می‌گیرد.
شناسنامه: همسر شما از شما یا از فرزند خود طرفداری می‌کند؟
جنتی: از من حمایت می‌کنند.
شناسنامه: از جمله 6 فقهی بودید که از اول اسفند 58 از امام (ره) برای شورای نگهبان حکم دریافت کردید. این اتفاق به چه صورت رخ داد؟
جنتی: من در این وادی‌ها نبودم و هیچگاه باور نمی‌کردم یک روز به عنوان شورای نگهبان انتخاب شوم. همواره گمان می‌کردم شورای نگهبان به نیروهای بالاتر، باسابقه‌تر، با‌تجربه‌تر و جامع‌تر از من نیاز دارد. این مسئولیت هیچگاه به ذهن من نمی‌آمد.
زمانی که در دادگاه انقلاب اهواز بودم به من اطلاع دادند که امام (ره) شما را برای شورای نگهبان انتخاب کردند. من با شنیدن این خبر بهت‌زده شدم. افرادی که در خصوص فقها با امام (ره) صحبت کردند من را می‌شناختند و بدون اطلاع من برای امام (ره) تعریف کردند؛ خود امام هم که من را می‌شناختند. بدون اینکه نظر من را بخواهند ولایتا (ولایت فقیه کار خود را کرد) من را انتخاب کردند. در این جریان من به طور کلی بی‌اطلاع بودم.
شناسنامه: چطور شد حکم اول اسفند 58 صادر شد ولیکن 26 تیر ماه 59 فعالیت آغاز شد؟
جنتی: امکان آغاز فعالیت زودتر از این زمان وجود نداشت؛ ما از صفر کیلومتر شروع کردیم. شورای نگهبان نهادی بی‌سابقه در حکومت گذشته بود. وزارت‌ها و ادارات دیگر در حکومت گذشته سابقه داشتند و همه جا برقرار و سرپا بود ولیکن شورای نگهبان سابقه نداشت. در این زمان شورای نگهبان باید ایجاد و تولید می‌شد.
برای شروع کار ما حتی ساختمانی و هیچی و هیچی مختص این کار نداشتیم؛ برخی مواقع در طبقه اول مجلس در اتاقی که می‌گفتند اتاق شاه بوده در آن جا جلسات را برگزار می کردیم؛ باید مکانی برای این سازمان تهیه می شد؛ این ساختمان توسط آیت الله ربانی شیرازی به دلیل رابطه دوستانه ایی که با بنی صدر داشت، برای ما فراهم شد. بعد از تهیه مکان باید آئین نامه، امکانات، نیروی انسانی و… تامین می شد. این گونه نبود که با صدور حکم جلسه تشکیل شود.
شناسنامه: راز ماندگاری 35 ساله شما در شورای نگهبان چیست؟
جنتی: گمان می‌کنم امام (ره) و مقام معظم رهبری از عملکرد من ناراضی نبودند؛ رفتار من به گونه‌ایی نبود که موجبات نارضایتی رهبری را فراهم کند و شاید به این خاطر بوده که ضعفی و تخلفی نداشتم. من در زمان امام (ره) و زمان مقام معظم رهبری به تامین نظرات رهبری مقید بودم. در زمینه‌هایی که از نظرات رهبری بی‌اطلاع بودم جویای نظرات می‌شدم و همان در زمان امام(ره) و هم اکنون نظرات مقام معظم رهبری را در مسائل جویا می‌شوم به عبارت دیگر تابع امام (ره) و رهبری بودم.
عمدتا در انتخابات مواردی بود که نمی‌دانستیم چه اقدامی انجام دهیم و کار برای ما ابهام داشت، از رهبری نظرات را جویا می‌شدم؛ این مسئله در خصوص موضع‌گیری‌ها نیز مطرح است. در خصوص موضع‌گیری‌ها با امام (ره) و رهبری هماهنگ بودم.
شناسنامه: از چه سالی دبیر شورای نگهبان شدید؟
جنتی: در مهر ماه سال 1371 به عنوان دبیر، اولین امضا را زدم. دبیری شورای نگهبان طبیعی است که از خود اعضا پیشنهاد داده می‌شود. هر مدتی یک نفر دبیر بودند یک مدت آقای صافی بودند مدتی آقای گیلانی بودند و مدتی آقای محمدی گلپایگانی و مدتی نیز آقای مهدوی‌کنی که خدا شفایشان دهد در دوره‌های مختلف مسئولیت دبیری شورای نگهبان را بر عهده داشتند.
شناسنامه: در مدت زمانی که مسئولیت دبیری شورای نگهبان را بر عهده دارید تا چه اندازه از عملکرد شورای نگهبان راضی هستید؟
** درمجلس ششم افرادی راکه صلاحیت نداشتند، تأییدکردیم
جنتی: معمولا نارضایتی چندانی نداشتم. برخی مواقع خودمان اشتباهاتی کردیم و بعد از پی‌بردن به اشتباه اعلام کردیم. در مجلس ششم افرادی را که صلاحیت نداشتند تائید کردیم؛ از ما ایراد می‌گرفتند که سختگیری می‌کنید و باید شرح صدر داشته باشید و اجازه دهید افراد دیگر وارد عرصه شوند. تکرار این ایرادات سبب شد باور کنیم باید قدری توسعه دهیم.
شناسنامه: اینها از سوی چه کسانی عنوان می‌شد؟
جنتی: خیلی از افراد طرفدار همین‌ها که تأیید شدند و کسانی که در جریان دیگری فکر می‌کردند و فکر آنها همانند ما نبود و معتقد بودند باید در خصوص مسائل انقلابی با شرح صدر برخورد شود و در نهایت انقلابی فکر نشود. مثلا در بررسی صلاحیت‌ها می‌گفتند چرا عده‌ای را رد می‌کنید چرا دوستان آنها را رد کرده‌اید.
شناسنامه: به همین دلیل کمی سر آن انتخابات بازتر گرفتید؟
جنتی: بله، ما گفتیم تجربه کنیم بسیاری را تائید کردیم و بعدها به اشتباه خود پی‌بردیم و بارها از اشتباه خود استغفار کردم و این مسئله را در تریبون‌ها اعلام کردیم.
شناسنامه: اداره جلسات شورا به چه نحوی است؟ برخی ها طوری جلسات شورا را تصویر می‌کنند و میگویند بدون هیچ مخالفتی باید مثلا یک چیزهایی تصویر شود و یا مثلا اعضا فرصت ابراز نظر مخالف ندارند. آیا این گونه است؟
جنتی: این که برخی اذعان دارند مخالفین حق ابراز نظر ندارند، ظلم، سوء‌ظن و شایعه‌سازی بی‌جا است که نسبت به شورا صورت می‌گیرد؛ این امر توهین و جسارت به اعضاء شورا است؛ این گونه نیست. هر یک از اعضاء برای خود رای دارد و در زمان رای‌گیری‌ها بحث و بررسی صورت می‌گیرد چه در رابطه با مجلس و مصوبات و قانونی که در آن جا تصویب می‌شود چه در مسائل انتخابات. جلسه جلسه بحث است کار شورا از ابتدا به اینگونه بوده است و هیچگاه این گونه نبود که تنها یک نفر حق نظردهی داشته باشد.
شناسنامه: اختلاف سلیقه در شورا نقطه ضعف محسوب می‌شود؟
جنتی:اختلاف نظر طبیعی است و باید باشد؛ اگر اختلاف نظر نباشد به معنای این است که افراد اهل تشخیص نیستند و نظر خاصی ندارند.
شناسنامه: این اختلاف نظرها همدلی ها را تحت تاثیر قرار نمیدهد؟
جنتی: از ابتدا ورود ما به شورای نگهبان تاکنون تلاش داشتیم هماهنگی برقرار شود و تا حد زیادی در این زمینه موفق بودیم؛ من مکرر گفتم شورای نگهبان جایگاهی دارد که اختلاف در آن جایی ندارد؛ 6 فقیه که منصوب امام (ره) و رهبری هستند و 6 نفر حقوقدانی که منتخب مجلس هستند و با پیشنهاد قوه قضاییه هستند. باید در جایگاه بالا و برجسته‌ایی باشند.
شورای نگهبان همانند اداره‌ایی که در کارمندان با یکدیگر اختلاف دارند و اسباب زحمت را فراهم می‌کنند، نیست؛ تا جایی که امکان دارد نباید اجازه دهیم بین اعضاء اختلاف به آن معنا به وجود آید و البته اختلاف نظر هست اما نباید در شورا دو دستگی ایجاد شود.و به حمدالله این حالت را هم در طول این سال‌ها حفظ کردیم و می‌گویم که اختلاف نظر بوده و حتی داد و قال کرده‌ایم اما هماهنگی و رفاقتمان پابرجا بوده است.
شناسنامه: مهم ترین بحث ها در سال های اخیر در شورای نگهبان بر چه مباحثی بوده است؟
جنتی: بحث‌های داغ اصولا حول محور انتخابات است؛ در بحث‌های مجلس و مصوبات آن اصولا از نظر علمی بحث می‌شود و فقها بر سر مسئله‌ای اختلاف نظر پیدا می‌کنند که مثلا این مصوبه از نظر شرعی خلاف شرع است و یا نیست. جهت شرعی بودن مصوبات اختلاف نظر پیش می‌آید؛ برخی مواقع بحث‌ها حاد می‌شود وبحث‌ها داغ می‌شود و داد و قال می‌شود و محیط جلسه همانند جلسات مدرسه‌های فیضیه و طلبگی می‌شود. طوری که من می‌گویم اینجا مدرسه فیضیه نیست.
شناسنامه: نحوه بررسی اسناد و مدارک برای احراز صلاحیت انتخابات به چه صورت است؟
جنتی: روال اینگونه است که ما باید صلاحیت را احراز کنیم یعنی ما باید این را احراز کنیم که این فرد شرایطی را که در قانون مجلس آمده است را دارد و تائید صلاحیت به این معنا است که شورای نگهبان شهادت می‌دهد شرایط لازم را دارد؛ این کار سخت و سنگینی است.
صلاحیت و عدم صلاحیت برخی به راحتی قابل تشخیص است؛ چون نسبت به این افراد شناخت وجود دارد. اینها بحث ندارد. برای کسانی که شناختی که به راحتی همه بشناسند وجود ندارد از منابعی که در دسترس ما گذاشته‌اند نظرخواهی می‌کنیم؛ از منابع مورد نظر که برایمان گذاشتند در خصوص سوابق این افراد استعلام می‌کنیم که مثلا فلانی با این مشخصات در وزارت کشور ثبت نام کرده‌اند شما چه سوابقی از اینها دارید. بعد اینها جواب می‌دهند و هر کدام اطلاعاتی می‌دهند. با جمع‌آوری اطلاعات جمع‌بندی صورت می‌گیرد؛ علاوه بر این به کمک نیروهایی که در شهرستان‌ها داریم اطلاعات خود را تکمیل می‌کنیم.
** منابع اطلاعاتی شورای نگهبان درشهرها از اطلاعات وزارت اطلاعات کمترنیست
منابع اطلاعاتی نیروهای ما در شهرستان‌ها از اطلاعات وزارت اطلاعات کمتر نیست؛ بانک اطلاعات داریم و منابع اطلاعاتی داریم. این افراد برای این کار آموزش دیدند تا اطلاعات غیر مستند ارائه ندهند و شایعات را مطرح نکنند. گزارشات این نیروها برای ما مفید است چرا که محلی هستند و اینها به سوابق انقلابی، دینی و… افراد آگاهی دارند.
شناسنامه:این که میگویند برای انتخاب ریاست‌جمهوری مثلا برای آقای فلانی که شناخته شده هم است رأی می‌گیریم، آن یک طور دیگری است؟ در خود شورا رأی‌گیری می‌شود؟
جنتی: آن ساده‌تر است؛ رای‌گیری که همین است فرقی نمیکند. اما در مجلس بار خیلی سنگین‌تر است چون سراسری است و کشور است و برای انتخابات به دلیل حضور افراد بیشتر، ناشناخته بودن بسیاری از افراد و… کار سخت‌تر است؛ در ریاست‌جمهوری چون تعداد افراد محدودتر است و غالبا هم افراد شناخته شده‌تر هستند و شرایط هم در قانون اساسی آمده است به سرعت روند کار کمک می‌کند.
شرایط انتخاب فرد برای ریاست جمهوری در قانون اساسی ذکر شده است برخلاف شرایط نماینده که در قانون اساسی عنوان نشده است که یک نقصی در قانون اساسی است؛ شرایط نماینده در قانون مجلس تصویب شده است و در قانون اساسی وجود ندارد.
شناسنامه: با توجه به سازوکار مجلس شورای نگهبان،سال دیگر دو انتخابات حساس داریم. یکی مجلس و یکی خبرگان رهبری. برای خبرگان رهبری چه تدابیری اندیشیده شده است؟ چون برخی از این انتخابات ابراز نگرانی می کنند این نگرانی برای چیست؟
جنتی: تدابیر شورای نگهبان برای انتخابات مجلس و خبرگان یکنواخت است؛ وظیفه ما مشابه است. ما باید احراز صلاحیت کنیم و این وظیفه در خصوص تمام انتخابات بر عهده شورای نگهبان است.
شرایط در خصوص احراز صلاحیت برای انتخابات مجلس خبرگان متفاوت است چرا که شرط اجتهاد وجود دارد که احراز آن کار ساده‌ایی نیست؛ در مجلس این شرط نیست. علاوه بر این احراز شرایط خبرگان مخصوص فقها است؛ طبق مصوبه مجلس خبرگان شرایط خبرگان را باید فقهای شورای نگهبان احراز کنند.
در هر صورت کار شورای نگهبان در درجه اول احراز صلاحیت است. وظیفه دیگر شورای نگهبان نظارت بر برگزاری انتخابات و رای گیری است و این مسئله در خصوص تمام دوره‌ها و مراحل انتخابات یکسان است.
ناظرین شورای نگهبان باید بر صندوق‌ها نظارت داشته باشند تا کار اشتباه و خلافی صورت نگیرد؛ با اتمام رای‌گیری اعتراضاتی صورت می‌گیرد؛ رسیدگی به شکایات بعد از اتمام رای‌گیری نیز بر عهده شورای نگهبان می‌باشد؛ این مراحل جزء وظایف یکسان شورای نگهبان در هر انتخاباتی است.
** افرادی با اغراض سوءسیاسی قصدقبضه کردن خبرگان رادارند
الان راجع به خبرگان افرادی با اغراض سوءسیاسی قصد قبضه کردن خبرگان را دارند؛ من از این افراد حسن نیتی سراغ ندارم؛ البته تعداد این افراد زیاد نیست ولیکن بیکار ننشستند؛ این امر به شورای نگهبان مربوط نمی‌شود و بیشتر از فضای سیاسی و اجتماعی است.
شناسنامه: این که اذعان می‌شود نمایندگان فعلی خبرگان نیازی به احراز صلاحیت ندارند، درست است؟
جنتی: این به یک معنا درست است و در معنای دیگر درست نیست؛ علی‌القاعده افرادی که تائید صلاحیت شدند باید تائید شوند ولیکن برخی مواقع ممکن است در دوران نمایندگی فردی شرایط لازم را از دست می‌دهد؛ مجلس هم همین‌طور است. این مسئله نه تنها در خصوص انتخابات خبرگان بلکه در خصوص احراز صلاحیت نمایندگان مجلس نیز وجود دارد.
اتفاق افتاده است که افرادی که تعداد آنها اندک نبوده است، را در مجلس احراز صلاحیت کردیم، تائید صلاحیت شدند و رای نیز آوردند، در دوران نمایندگی خود در مجلس فعالیت‌های خلاف انجام دادند که از آنها سلب صلاحیت شده است؛ در دوره‌های بعد صلاحیت آن ها رد می‌شود؛ این اتفاق در مجلس بسیار می‌افتد.
شناسنامه: بنابراین این امر برای تعدادی واقع می شود؟
جنتی: بله؛ این امر اتفاق می‌افتد؛ برای خبرگان نیز این مسئله مطرح است؛ در یک دوره فردی شرایط لازم را داشته است و تائید صلاحیت شده است و در دوره بعدی به دلیل برخی اقدامات صلاحیت را از دست داده و بنابراین سلب صلاحیت می‌شود.
شناسنامه: در اجلاسیه اخیر در شهریور ماه یک طرح دو فوریتی تقدیم هیات رئیسه شد با توجه به کسالت آیت‌الله مهدوی، این هیئت رئیسه که تعیین شده ابقا شود دو فوریت آن رای نیاورد، امکان دارد برای اجلاسیه اسفند اصل این را رای‌گیری کنند؛ گمان می‌کنید چنین مسئله‌ایی رای بیاورد؟
جنتی: من نمی‌توانم به صورت قطعی پیش‌بینی کنم؛ به نظر من رای می‌آورد ولیکن نمی‌توان قطعی بیان کنم.
شناسنامه: اگر رای نیاورد دوباره باید انتخاب دیگر برگزار شود.
جنتی: درست است.
شناسنامه: ممکن است شما نامزد ریاست شوید؟
جنتی: نخیر؛ من به درد این کار نمی‌خورم و به من هم گفتند. گفتم من آمادگی برای این کارها ندارم. انشاالله خداوند آقای مهدوی را شفا عنایت کند.
شناسنامه: به نظر شما نیاز به تغییرات ساختاری در شورای نگهبان نیاز است؟
جنتی: من این مسئله را احساس نمی کنم؛ خلایی نمی بینم؛ هر دستگاهی باید به فکر اصلاحات باشد و نمی توان عنوان کرد بهترین وضعیت را داریم ولیکن تغییرات ساختار احساس نمی شود.
شناسنامه: نظر شما در خصوص حق انتخاب مردم و جایگاه مردم در انتخابات و نظام جمهوری اسلامی چیست؟
جنتی: این نظری است که امام و امت امام همه یک نظر را دارند و من هم یکی. از نظر قانون اساسی تمام مردم حق رای دارند و هر فردی حق یک رای در هر دروه انتخابات را دارد؛ این حق را نمی توان از کسی سلب کرد؛ قانون اساسی نیز بر این مبنا پایه گذاری شده است؛ مردم‌سالاری دینی به این معنا است که حاکمیت متعلق به مردم است و کسانی که مردم انتخاب می‌کنند به نمایندگی از سوی مردم به امور مملکت رسیدگی می‌کنند. از رهبری گرفته تا ریاست‌جمهوری تا خبرگان و مجلس شورا.
شناسنامه: خیلی تلاش کردید آقا محمد حسین به مسیر باز گردند؟
جنتی: بله؛ یک دفعه برخلاف انتظار من یک بار در زندان حسین را آوردند؛ من خیلی دلم می‌خواست او را ببینم. مدتی با او بحث کردیم که اثر نداشت؛ بعد از انقلاب و آزادسازی وی در خانه مدتی با او صحبت کردم و این صحبت‌ها دلسوزانه و پدرانه بود ولیکن تحت تاثیر رجوی قرار گرفته بود.آن ها زیاد رویش کار کردند و صحبتهای من در نهایت اثرگذار نبود.
شناسنامه: امتحان سختی است و از این امتحان سربلند بیرون آمدید. چگونه از این امتحان سربلند بیرون آمدید چرا که اندک نیستند افرادی که در نظام گرفتار فرزندان خود می‌شوند.
جنتی: ما به اسلام و انقلاب و نظام بیش از فرزند علاقه‌مند هستیم؛ فرزندی که راه خود را از ما جدا می‌کند طبیعی است که…
شناسنامه: با توجه به فتنه بزرگ 88 آیا شده مردم از شما بپرسند دو نفری که از شورای نگهبان تائید شدند و عامل فتنه بودند به چه دلیل تائید شدند؟
جنتی: من اینجا بحث زیادی دارم. این افراد به اتفاق آرا تائید نشدند و اختلاف رای وجود داشت؛ تائید این فرد بر اساس اکثریت رأی بود؛ اتفاق نبود بلکه اکثریت بود. همان موقع نیز عده‌ای نظر مخالف داشتند منتهی اکثریت رأی دادند. دوم این که مبنای رای اکثریت این بود که از این افراد سابقه‌ای آن چنانی نداشتیم. مسائلی که بعد پیش آمد قبلا سابقه این چنینی نبود که دلیل بر رد صلاحیت باشد. زمان آقای موسوی و کروبی سوابقی که از آنها سلب صلاحیت کند و نشان بدهد که شرایط موجود در قانون اساسی را ندارند، ما نداشتیم. طبیعی است این افراد مانند بقیه تائید شوند؛ برخی مسائلی در جنبه کار وجود داشت که نمی‌خواهم متعرض شوم.
به هر حال این اتفاقات بعد آمد و بعد هم ما ناراحت شدیم که چرا این ها را تأیید کردیم. اما نمی‌توانستیم تأیید هم نکنیم. اگر تائید نمی‌کردیم خود اینها و دیگران اعتراض می‌کردند که به چه دلیلی اینها را تأیید نکردید در حالی که شرایط موجود در قانون اساسی را دارا بودند؛ به اعتراض آنها نمی‌توانستیم جواب روشنی بدهیم.
شناسنامه: برخی عنوان می‌کنند به چه دلیل این دو نفر در حصر هستند و نظام دوست دارد فقط یک حرف در رابطه با فتنه شنیده شود. شما چه پاسخی در این خصوص دارید؟
جنتی: اینگونه افراد نه درک سیاسی دارند و نه درک انقلابی دارند و نه در برابر امام و رهبر تسلیم هستند. این امر را به صراحت عنوان می‌کنم که این مشکلات را دارند. اینگونه افراد این مسئله را که عوام‌الناس کوچه بازار ما دریافتند درک نکردند و آن اینکه حرکت آنها با حمایت و پشتیبانی جدی آمریکا و اسرائیل بوده است.
** اسرائیلی‌ها گفتند حرکت سبز سرمایه بزرگ ماست/تقلب دروغ محض بود
اسرائیلی‌ها یکی از حرف‌هایی که گفتند این بود که حرکت سبز این افراد از سرمایه‌های بزرگ ما است. این عین مطالبی است که اسرائیلی‌ها گفتند و اسناد این مسائل موجود است؛ بعد هم حرکتی که شد به عنوان تقلب مطرح کردند که دروغ محض هم بود باید برای همین ادعا مجازات می‌شدند یعنی اگر باقی مسائل را در نظر نگیریم اما این دو نفر باید برای ادعای تقلب در انتخابات که دروغ محض بود مجازات می‌شدند.
دادگاه باید اینها را احضار کند و بگوید دلیل تقلبی که می‌گویید چیست و باید دلیل ادعای تقلب در انتخابات را از این دو نفر جویا می‌شدند؛ شما دارید نظام، شورای نگهبان، وزارت کشور، هیات اجرایی را متهم می‌کنید. دلیل ادعای تقلبتان چه بوده است؟
بعدش هم دو چیز مشخص شد؛ یکی این که از بیرون کشور حمایت می‌شدند و دلایل فراوانی مبنی بر این امر وجود دارد؛ دیگر این که در خیابانها خود را نشان دادند؛ در خیابانها مسجد به آتش کشیدند، عکس امام (ره) را پاره کردند، اینها گفتند نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران سر دادند، در خصوص ولایت فقیه اعلام نظر منفی کردند و ضدولایت فقیه و فقاهتشان را اعلام کردند. آدم کشتند، آتش‌سوزی کردند و یک نقطه سفید ندارند و همه کارنامه‌شان سیاه است. مسئله براندازی نظام بود به اسم تقلب. بعضی اینها که نام نمی‌خواهم ببرم و افرادی بودند که زندان بودند و بعد آزاد شدند و الان هم آزاد هستند و در تشکیلات ریاست‌جمهوری قبلی هم بودند، خودشان گفتند این تقلب رمز حرکت ضد انقلابی ما بود.
**موسوی وکروبی باید بخاطرادعای تقلب مجازات می‌شدند، برسرشان منت گذاشته شد
بر سر این عوامل منت گذاشته شده است؛ اگر بنا به محاکمه این ها بود هیچ قاضی عادل و آگاهی جزء حکم اعدام برای آن ها صادر نمی‌کرد؛ در هیچ کشوری با افرادی که در مقابل نظام می‌ایستند( نه در مقابل رئیس‌جمهور یا وزیر یا قاضی بلکه در مقابل نظام ایستادند)این گونه رفتار نمی‌شود؛ بنابراین منت سرشان گذاشتند و به هر دلیل که هر اسمی رویش بگذارند از جمله به دلیل لطف و مهربانی اسلامی تخفیف قائل شدند. و الا هر جای دیگر اینها را درجا اعدام می‌کردند.
زمانی که ما در دادگاه انقلاب فعالیت می‌کردیم، بعضی را شک می‌کردیم که باید اعدام کنیم یا نه. امام (ره) می‌فرمودند در خصوص کسی که جرم او مسلم است نباید معطلش کرد؛ زمانی که موسولینی را به دادگاه آوردند قاضی پرسید اسمت چیست. جواب که داد دستور اعدام او را صادر کردند، چرا که جرم وی مسلم بود؛ تنها نیاز به شناسایی بود که فرد را اشتباهی نیاورده باشند. نظر امام این گونه بود. این گونه باید همان موقع اعدام می‌شدند اما نشدند.
** بایداعتراض شود که چرا2نفر دیگر ازسران فتنه آزادند
من تعجب می‌کنم از اینها که این حرف‌ها را می‌زنند. چرا اینها سوال نمی‌کنند دو نفر دیگر از سران فتنه باید آزاد باشند؟ یکی از آنها که همین طور دارد راه می‌رود و زیرآبی می‌رود و راه دو نفر دیگر را ادامه می‌دهد. باید اعتراض شود که چرا این افراد دستگیر نشدند، نه این که چرا آن دو نفر در حصر هستند. این اعتراض به جا است و حق هم هست و جوابی ندارد.
یکی دیگر از سران فتنه هم به من گفتند بیست هزار صفحه پرونده دارد و جرم او هم واضح واضح است و مدتی فراری بود و بعد هم برگشت. چرا این تا حالا مانده است.
اعتراض به این مسائل به جا و درست است؛ خدا می‌داند رسیدگی به این پرونده تا چه زمانی قرار است ادامه یابد. تا زمان ظهور ادامه پیدا می‌کند.
شناسنامه: سال 92 روزهای سختی داشتید؛ در انتخابات سال 92 تا چه میزان از تجربیات سال 88 استفاده کردید؟
جنتی: ما از این تجربه سال 88 که بسیار سخت و بد بود استفاده کردیم.آن تجربه برای ما تابلو بود که باید حواسمان را جمع کنیم و خیلی دقت کردیم این اتفاقات تکرار نشود. من نمی توانم خیلی توضیح بدهم.
شناسنامه: این درست است که برخی میگویند بعضی از اعضاء شورا داوری را در سال 88 رعایت نکردند؟
جنتی: این امر مغالطه‌ای است که اکنون فرصت شرح آن نیست؛ گاهی مسئله گرایش مطرح است به این معنا که هر فردی می‌تواند گرایش خاصی داشته باشد. حتی قاضی عادل که می‌توان پشتش نماز خواند نیز ممکن است با مراجعه دو نفر نسبت به یکی علاقه داشته باشد و نسبت به دیگری علاقه نداشته باشد. منتها این محبت و علاقه نباید در حکم او بی‌عدالتی ایجاد کند.
شورای نگهبان نیز ممکن است برخی اعضاء (آن که مدعی هستند میگویند برخی از اعضا) به یک فرد علاقه داشته باشند ولیکن در رای آنها اثرگذار نیست؛ ما از اعضاء داوری بی‌طرفانه می‌خواهیم به این معنا که به دلیل علاقه به فرد خاص او را تائید نمی‌کنم و یا به دلیل این که فلانی را دوست ندارم ردش نمی‌کنم.این دو تا با هم خلط می‌شوند من اسم این دو را می‌گذارم مغالطه.
در ادامه مطلب لینک دانلود برنامه شناسنامه کیفیت متوسط از سایت آپارات را می بینید ؛ برای دانلود کامل برنامه اینجا کلیک کنید
برنامه شناسنامه – آیت‌الله جنتی / بخش اول
برنامه شناسنامه با حضور آیت‌الله جنتی / بخش اول دانلود
برنامه شناسنامه – آیت الله جنتی / بخش دوم
برنامه شناسنامه با حضور آیت‌الله جنتی / بخش دوم دانلود
برنامه شناسنامه – آیت الله جنتی / بخش سوم
برنامه شناسنامه با حضور آیت‌الله جنتی / بخش سوم دانلود
برنامه شناسنامه – آیت الله جنتی / بخش چهارم
برنامه شناسنامه با حضور آیت‌الله جنتی / بخش چهارم دانلود
