شرح اتفاقی که در رسانه‌های انقلابی گم شد و در رسانه‌های ضدانقلابی سانسور
«تقلب بزرگ» در توئیتر
قرار بود روز 25 بهمن‌ماه 95 با همکاری بعضی جریان‌های رسانه‌ای معاند، هشتگ شکست حصر سران فتنه به یکی از هشتگ‌های برتر شبکه اجتماعی توئیتر تبدیل شود. با این حال بررسی و تأمل بر رویدادی که اتفاق افتاد نشان می‌دهد بخش اعظمی از عملیات «هشتگ‌سازی» توسط ربات‌ها انجام گرفته است.
قرار بود صبح 25 بهمن‌ماه 1395 ساعت 10، یک اتفاق مهم را در توئیتر رقم بزنند. برای همین اتفاق مهم هم از چند روز قبل در هر کانال و حساب کاربری که داشتند اطلاع‌رسانی کرده بودند و هدفشان این بود که‌ترند اول جهانی توئیتر را کسب کنند. احتمالاً برای همین هم صبح را انتخاب کردند، که جهانیان خواب باشند و وقتی بیدار می‌شوند، ترند یک آنها جلوی چشمشان باشد. این نخستین حرکتی نبود که جریان معاند انقلاب اسلامی در توئیتر آغاز می‌کرد و پیش از این فتوحاتی هم در برجسته کردن چند زندانی امنیتی مانند «امید کوکبی» داشت.
چرا ترند در توئیتر این همه مهم است؟
توئیتر از معدود شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی است که کارکرد خبری و اطلاع رسانی دارد و محل حضور خبرنگاران، سیاسیون، علاقه‌مندان به جریان‌های خبری و فعالان اجتماعی و سیاسی مستقل است. به همین دلیل، ترندهای روزانه این شبکه اجتماعی برای کاربران توئیتر و حتی ناظران بیرونی آن، دارای اهمیت است و خیلی‌ها سر و دست می‌شکنند تا بتوانند ترند یک منطقه جغرافیایی یا جهانی را به موضوع مورد علاقه خود اختصاص بدهند.
از طرف دیگر عدم حضور جدی ایرانیان در توئیتر به دلیل فیلتر بودن و فعالیت کاملاً نظام‌مند و سازماندهی شده جریان معاند انقلاب اسلامی باعث شده است ضد انقلاب عرصه خوبی برای فضاسازی علیه مردم و کشور ایران بیابد و تلاش کند از این عرصه -حداقل در 6 ماه گذشته- حداکثر استفاده را ببرد.
خیز نخست: وقتی امید کوکبی مهم شد
انتشار یک تصویر از زندانی امنیتی «امید کوکبی» که در بیمارستان در حال مداوا بود، باعث شد این موضوع مورد توجه کاربران فارسی‌زبان و بعداً انگلیسی زبان توئیتر قرار بگیرد و موضوع برای جامعه مجازی توئیتر آن‌قدر مهم شود که هشتگ #FreeOmid به ترند نخست جهانی برسد. اتفاقی که توجه خیلی از خبرنگاران، رسانه‌ها و ناظران سیاسی را به خود جلب کرد.
این اتفاق باعث شد اوضاع برای جریانی که دل خوشی از انقلاب اسلامی ندارند، مساعد شود و احساس کند که توئیتر می‌تواند برایش یک رسانه مهم باشد.
خیز دوم: وقتی آرش صادقی حذف می‌شود!
برجسته‌ترین و هماهنگ‌ترین اتفاق بعد از موفقیت درترند کردن هشتگ امید کوکبی، تلاش برای مطرح کردن آرش صادقی، دیگر زندانی امنیتی ایرانی بود. زندانی که به گفته منابع غیر رسمی جزو گروهک‌های مسلح بود.
آغاز تلاش برای ترند کردن هشتگ FreeArash# باعث شد آرش صادقی به یکی از ترندهای مهم جهانی تبدیل شود و برای ساعاتی هم ترند اول جهان بشود. اما پس از گذشت چند ساعت، هشتگ آزاد کردن صادقی به صورت ناگهانی از ترندهای توئیتر کلاً حذف شد. اتفاقی که به گفته کارشناسان به دلیل استفاده بیش از اندازه از ربات‌های توئیتری و حساب‌های کاربری جعلی (Fake) رخ داده است.
حذف این هشتگ برای چند ساعت کاربران فعال در این کمپین را کاملاً ساکت کرد و باعث شد بی‌خیال آرش صادقی بشوند و برای آزادی «علی شریعتی»، دیگر زندانی امنیتی هشتگ‌زنی کنند.
گرچه هیچ رسانه‌ای به حذف ناگهانی‌ترند جهانی آرش صادقی نپرداخت و بی‌صدا از کنارش عبور کرد، اما کاربران توئیتر به خوبی فهمیدند که این هشتگ‌ها با کمک ربات‌هایی که غالباً از سوی گروهک منافقین حمایت می‌شوند به ترند جهانی تبدیل شده و نمی‌توان خیلی به این ترندها تکیه‌ای کرد.
خیز سوم: حصر را بشکنید
چند روز قبل از 25 بهمن‌ماه، کانال‌های اصلی جریان معاند انقلاب اسلامی در تلگرام و حساب‌های کاربری پردنبال‌کننده‌شان در توئیتر، قرار صبح 25 بهمن‌ماه ساعت 10 را اعلام کردند و گفتند قصد دارند هشتگ BreakHasr# را به ترند اول جهانی تبدیل کنند.
با تلاش بسیار، هشتگ رفع حصر توئیتری‌ها حدود ساعت 14 به ترند دهم جهانی رسید؛ اما حذف ناگهانی هشتگ این جماعت، دوباره بازی ربات‌های منافقین را خراب کرد. چند ساعت بعد از آن، کانال‌های ضد انقلاب بنا را گذاشتند بر تغییر هشتگ و تلاش کردند روی هشتگ دیگری بازی را ادامه بدهند. هشتگی که به‌رغم حمایت از سوی برخی حساب‌های کاربری مانند دویچه‌وله و بی.بی.سی فارسی، هیچ‌گاه نتوانست حتی در حد ترندهای منطقه‌ای ایران خودش را به نمایش بگذارد.
تشت رسوایی ربات‌های منافقین برای حمایت از عوامل اصلی فتنه پس از انتخابات سال 88 با صدای بلندی به زمین خورد که البته جریان معاند انقلاب اصلاً به روی خودش نیاورد و متأسفانه از چشم رسانه‌های انقلابی هم دور ماند. تقلبی که قرار بود در یک شبکه اجتماعی رخ بدهد و احتمالاً پازل فشار به حاکمیت برای پذیرش «آشتی ملی» را تکمیل کند.
ربات‌های توئیتری چه هستند؟
ربات‌ها در توئیتر می‌توانند بر حسب وظیفه‌ای که برنامه‌نویس‌شان به آنها محول می‌کند، رفتارهای متفاوتی داشته باشند؛ اما عموماً برای استفاده‌های تبلیغاتی و پروپاگاندا مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند. توئیتر استفاده از این ربات‌ها را تا حدود مشخصی مجاز می‌داند و فعالیت آنها را می‌تواند تحمل کند؛ اما بیش از اندازه معین به صورت خودکار آنها را جزو ربات‌های مخرب یا تبلیغاتی یا اصطلاحاً SPAM شناسایی می‌کند یا جلوی فعالیتشان را می‌گیرد یا هشتگ فعال شده توسط آنان را از ترندهای جهانی یا منطقه‌ای حذف می‌کند.
ربات‌های متعلق به منافقین در توئیتر، پیش از ورود جدی به عرصه ترندسازی در 6 ماه گذشته، به صورت منظم تلاش می‌کردند در روزهایی که موضوع خاصی برای پرداخت و فعالیت ندارند، برای این‌که بیکارنباشند، به ترند کردن هشتگ‌هایی چون MaryamRajavi # یا #مجاهدین_خلق بپردازند و سرشان را به این شکل گرم کنند!
برای همین اگر ترندهای هر روز ایران را در توئیتر چک می‌کردید، منظم به هشتگ‌های ترند شده توسط منافقین می‌رسیدید؛ اما به صورت ناگهانی در چند ماه گذشته این ربات‌ها به حمایت از زندانیان امنیتی و البته حمایت از «محمدعلی طاهری» رییس عرفان انحرافی حلقه پرداختند. به نحوی که هشتگ #محمدعلی_طاهری در روزهای زیادی که هیچ خبری از او در فضای بیرونی و حتی در دیگر شبکه‌های اجتماعی نبود، جزو 5 ترند اول ایران در توئیتر بود!
سوزنی هم به خودمان بزنیم!
قوه قضاییه به سبب توجه به زندانیانی که توسط این دستگاه محکوم شده‌اند، در چند ماه گذشته سیبل اصلی توئیتری‌ها بوده که البته همراهی ربات‌ها هم در این زمینه، این هجمه را پررنگ‌تر کرده است. به نظر می‌رسد تلاش جریان معاند انقلاب اسلامی، با اندکی تدبیر و برنامه‌ریزی رسانه‌ای توسط این قوه قابل مدیریت، پاسخ دادن و مقابله است. اتفاقی که چندین ماه است دلسوزان رسانه‌ای مردم و انقلاب بارها به آن اشاره کرده‌اند، اما پاسخ قابل توجهی دریافت نکرده‌اند.
دستگاه قضایی کشور باید به این نتیجه برسد که مدل «نشست خبری سخنگوی قوه قضاییه» برای پاسخ به شبهات وارده به این قوه، گرچه لازم است، اما کافی نیست و نیاز است یک تیم هوشمند رسانه‌ای، ضمن رصد دقیق و لحظه‌ای وقایع، قابلیت واکنش سریع و مستند را در قبال اتفاقات داشته باشد.
نویسنده : حسن میثمی
روزنامه صبح نو ( شماره 190 )
