داشتن یک کتابخانه شخصی مجهز و کامل، در سال‌های نه چندان دور برای کسانی که اهل مطالعه بودند اهمیت بسیاری داشت اما در حال حاضر با وجود کتابخانه‌های عمومی مجهز، معمولا نیازی به کتابخانه‌های شخصی نخواهد بود.
با این حال داشتن بعضی کتاب‌ها و نیاز مطالعه چندباره آنها، عده‌ای را به فکر داشتن یک کتابخانه شخصی انداخته است؛ درست کردن یک کتابخانه شخصی. اما سؤال اینجاست که یک کتابخانه شخصی نیاز به چه کتاب‌هایی دارد و چه کتاب‌هایی لازم نیست در کتابخانه شخصی افراد وجود داشته باشد؟ این صفحه شما را راهنمایی می‌کند تا با همین نکات آشنا شوید.
علاوه بر این موضوع، چیدن کتاب‌ها در کتابخانه‌ها هم یکی دیگر از کارهایی است که می‌تواند به شکل استاندارد و اصولی صورت گیرد. این صفحه به شما اطلاعاتی درباره چیدن کتاب‌ها می‌دهد تا بتوانید یک کتابخانه شخصی حرفه‌ای داشته باشید. مرضیه یگانه، فوق‌لیسانس رشته کتابداری و مسئول کتابخانه عمومی پارک پیروزی، ما را به‌عنوان کارشناس در این بخش همراهی می‌کند. همراه بنیانا باشید
کتاب‌های کتابخانه‌های شخصی
کتابخانه‌های شخصی عموما خیلی بزرگ نیستند و نمی‌توان کتاب‌های متعددی داخل آنها گذاشت. از طرف دیگر با توجه به تعداد کتاب‌های چاپ‌شده، داشتن یک کتابخانه شخصی کامل، تقریبا غیرممکن است. پس برای کتابخانه شخصی خود سراغ کتاب‌هایی مثل رمان‌ها که تنوع بسیار زیادی دارند و نیازی به دوباره خواندن آنها نیست، نروید چرا که این کتاب‌ها فقط کتابخانه شخصی شما را شلوغ می‌کنند. اینگونه کتاب‌ها را می‌توانید از کتابخانه‌های عمومی به امانت بگیرید.
بعضی از کتاب‌ها هستند که باید به‌صورت مداوم به آنها مراجعه کرد. کتاب‌هایی که در زندگی شخصی کاربردهای مختلفی دارند مثل کتاب روانشناسی دینی یا کتاب سبک زندگی و یا کتاب‌های دینی و تربیت فرزندان که معمولا خانم‌ها از آنها استقبال می‌کنند نیاز هست که هر از چندگاهی دوباره مطالعه شوند و وجود این کتاب‌ها در کتابخانه‌های شخصی می‌تواند مفید باشد.
فرهنگنامه لغت فارسی و انگلیسی برای کتابخانه‌های شخصی از اهمیت بالایی برخوردار است. افرادی که اهل مطالعه یا نوشتن هستند می‌دانند که وجود این کتاب‌ها یکی از الزامات کتابخانه‌های شخصی محسوب می‌شود. البته امروزه اینترنت جای این کتاب‌ها را گرفته است و شما می‌توانید با جست‌وجویی ساده به‌معنای واژه مورد نظر دست پیدا کنید. با این حال ما به شما داشتن فرهنگنامه در کتابخانه شخصی تان را توصیه می‌کنیم.
سعی کنید در کتابخانه‌های شخصی از کتاب‌های چندجلدی استفاده نکنید. سراغ کتاب‌هایی بروید که نمونه تک‌جلدی آنها موجود است؛ مثلا خلاصه تفسیرالمیزان یا تفسیر نمونه را می‌توانید در میان کتاب‌های کتابخانه شخصی خود داشته باشید و یا مثلا بهتر است یک کتاب در مورد زندگی همه انبیا داشته باشید تا اینکه در مورد هر یک از آنها چندین کتاب خریداری کنید. بهتر یک جلد نهج البلاغه هم داشته باشید . نمونه این کتاب‌ها به راحتی در بازار کتاب پیدا می‌شود.
چیدن استاندارد و اصولی کتاب‌ها در کتاب خانه شخصی
شما می‌توانید مثل کتابخانه‌های عمومی به‌صورت حرفه‌ای کتاب‌های خود را داخل قفسه‌های کتابخانه شخصی خود قرار دهید. کتاب‌ها در کتابخانه‌های عمومی به 10رده موضوعی تقسیم می‌شوند و این 10 رده خود زیرمجموعه‌هایی دارند. برای مثال در بخش ادبیات زیرمجموعه‌هایی مثل ادبیات معاصر و شعر وجود دارد.
خود این زیرمجموعه‌ها براساس انتشارات و نویسنده‌ها به‌ترتیب حروف الفبا دسته‌بندی می‌شوند. اما از آنجا که کتابخانه‌های شخصی کوچک هستند، نیازی به این دسته‌بندی‌ها وجود ندارد. شما می‌توانید براساس 10رده موضوعی اصلی، کتاب‌های خود را در کتابخانه دسته‌بندی کنید. اگر هم این کار را نکردید، با شناختن این رده‌ها در کتابخانه‌های عمومی می‌توانید راحت‌تر کتاب مورد نظرتان را پیدا کنید.
000: این‌رده مخصوص کتاب‌های کلیات مثل کتاب‌های مرجع است.
100: این‌رده برای مشخص کردن کتاب‌های روانشناسی استفاده می‌شود. کتاب‌هایی مثل تربیت فرزندان هم در این رده قرار می‌گیرند.
200: این رده برای کتاب‌های دینی و مذهبی درنظر گرفته شده است. هرگونه کتابی مخصوص هر دین و مذهبی که باشد در این رده قرار می‌گیرد.
300: این رده مخصوص کتاب‌های علوم‌اجتماعی است. کتاب‌های رشته حقوق و ارتباطات بهترین مثال برای این رده خواهد بود.
400: رده‌ای است که کتاب‌های آموزش زبان در آن قرار می‌گیرند. کتاب‌های مربوط به آموزش زبان‌ها، لهجه‌ها و گویش‌های مختلف در این رده قرار می‌گیرند.
500: برای علوم محض درنظر گرفته شده است، مثل کتاب‌های آموزش ریاضی، فیزیک و درس‌های پایه.
600: این رده مخصوص کتاب‌های علوم کاربردی است، مثل کتاب‌های مخصوص رشته‌های مهندسی.
700: این رده مخصوص کتاب‌های هنر و ورزش است.
800: جزو محبوب‌ترین رده‌ها محسوب می‌شود و کتاب‌های ادبیات را داخل خود جای می‌دهد. کتاب‌های ادبیات بخش‌ها و زیرمجموعه‌های فراوانی دارند. شما هم می‌توانید این بخش از کتابخانه شخصی خود را براساس زیرمجموعه‌ها دسته‌بندی کنید.
900: کتاب‌های تاریخی و جغرافیایی در این رده قرار می‌گیرند. تمامی کتاب‌هایی که درباره ادوار مختلف تاریخ نوشته شده و کتاب‌های جغرافیایی، مخصوص این رده هستند. کتاب‌هایی که در مورد دفاع‌مقدس نوشته شده‌اند هم در این رده قرار دارند.
کتاب‌ها را آب و جارو کنید
معمولا کتاب‌های داخل کتابخانه‌های شخصی خیلی زودتر نیاز به نظافت و گرفتن گردوغبار پیدا می‌کنند چون کمتر به این کتاب‌ها مراجعه می‌شود. کار گردگیری و نظافت کتابخانه شخصی چندان سخت نیست و خیلی راحت انجام می‌شود.
برای این کار باید ابتدا سراغ قفسه‌های بالایی کتابخانه بروید، کتاب‌های آنها را از جایشان خارج کنید و سطح کتابخانه را با پارچه تمیز و کمی نمدار تمیز کنید، بعد همانطور کتاب‌ها را سرجایشان برگردانید. اگر برایتان مقدور نیست کتاب‌ها را از جایشان خارج کنید، می‌توانید تنها با استفاده از فرچه‌های مخصوص گردگیری، روی کتاب‌ها و فضای خالی قفسه‌ها را نظافت کنید.
برای نظافت کتاب‌هایی که جلد چرمی یا مشمعی دارند می‌توانید از واکس‌ها و کرم‌های مخصوص بهره ببرید و آنها را جلا دهید. پس از آنکه به آنها واکس زدید با یک تکه پارچه، چربی اضافه و باقیمانده روی جلد را بگیرید و آن را سرجایش قرار دهید. با این روش‌ها کتاب‌ها جان دوباره می‌گیرند و عمر بیشتری می‌کنند. اگر از دستمال نمدار برای تمیز کردن جلد کتاب‌ها یا سطح قفسه‌ها استفاده می‌کنید، حتما پس از آن، از یک تکه دستمال خشک برای رفع رطوبت باقیمانده بهره ببرید.
گردآورنده : محمد معمار (همشهری دو)
