از بزرگ‌ترین برنامه‌های ماه مبارک رمضان در کشور ما و دیگر کشورهای اسلامی، برپایی مجالس بزرگ ختم و قرائت قرآن است.

قدیمی‌ها حتی ختم قرآن درماه رمضان را مانند روزه گرفتن برای خودشان واجب می‌دانستند. البته نه اینکه آن را واجب شرعی بدانند بلکه با توجه به ثمرات و برکات آن، به هیچ وجه دوست نداشتند که این ثواب عظیم را از دست بدهند. به هرحال هر کسی را با سبک زندگی‌اش می‌شود شناخت.

روزگار ما، روزگار شلوغ و پرتنشی شده است. چه بخواهیم و چه نخواهیم، سایه مدرن بودن افتاده است روی سرمان و اما باید مراقب باشیم که برخی از فرصت‌ها را از دست ندهیم. یکی از مهم‌ترین این فرصت‌ها، همین امروز است به‌مدت یک ماه؛ فرصتی فراهم شده برای انس بیشتر با کتاب آسمانی‌مان. فقط باید تصمیم بگیریم که در این ماه با قرآن بیشتر انس بگیریم، خدا هم درهای رحمت را به روی ما می‌گشاید.

با چه قرآنی درماه مبارک ختم قرآن کنیم؟

قرآن‌های فعلی توسط خطاط‌های مختلفی نوشته شده‌اند که برخی خارجی و برخی داخلی هستند. خب، شما مختارید که برای تلاوت روزانه قرآن در ماه رمضان، هر قرآنی که دلتان خواست انتخاب کنید اما پیشنهاد ما این است که سراغ یک خط استاندارد بروید. چرا؟ چون اگر بخواهید در مجالس قرآن‌خوانی به شکل گروهی شرکت کنید، یا با همراهی فایل‌های صوتی قاریان، قرائت کنید قرآن شما باید استاندارد باشد تا هماهنگ‌تر بتوانید ختم قرآن را انجام دهید.

خب حالا خط استاندارد، کدام خط قرآن است؟ کارشناسان قرائت، قرآن با رسم‌الخط عثمان طه را پیشنهاد کرده‌اند. این قرآن که توسط خطاط سوری نگاشته شده است، به‌علت خصوصیاتی که دارد میان مسلمان شهرت زیادی پیدا کرده، به‌گونه‌ای که الان در تمامی کشورهای اسلامی این قرآن به‌عنوان قرآن استاندارد شناخته شده است و در مسابقات حفظ و قرائت قرآن از آن استفاده می‌شود. فقط یادتان باشد که بهتر است این قرآن 15خطی باشد، چون این مصحف با تعداد سطور 15، 14، 12 و 18هم چاپ شده اما استاندارد آن 15خطی است.

[box type=”success” align=”” class=”” width=””]

کجاها می‌توانیم برای ختم قرآن برویم؟

امکان ندارد در محله‌ای زندگی کنید که هیچ‌یک از مساجدش، برنامه قرآن‌خوانی و ختم دسته‌جمعی قرآن نداشته باشد. حتی برخی مساجد هستند که در 2 یا 3 نوبت، برنامه جزءخوانی دارند. پس بهترین گزینه برای حضور در برنامه ختم قرآن، همین مساجد محله‌تان است.

البته گزینه‌های دیگری هم وجود دارد؛ آستان متبرک امامزادگان، حسینیه‌ها و دارالقرآن‌ها، جاهای دیگری هستند که می‌توانید برای ختم قرآن روی آن‌ها حساب کنید. فقط همین امروز باید از ساعت برگزاری برنامه آن‌ها مطلع شوید و خودتان را به جمع برسانید. یک کار خوب دیگر که در این سال‌ها رونق گرفته، برپایی مجالس خانگی ختم قرآن است.

این مجالس، مخصوصاً در محله‌هایی که هنوز هویت محلی خود را از دست نداده‌اند به راحتی پیدا می‌شود. خب خود شما هم می‌توانید بانی برگزاری این مجالس در خانه‌تان باشید و ثوابی بزرگ را کسب کنید. پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: خانه‌ای که در آن قرآن خوانده شود فرشتگان وارد آن می‌شوند و شیطان‌ها از آن دور می‌شوند و اهل آن در آسایش قرار می‌گیرند و به خیر و برکت آن خانه افزوده می‌شود.

[/box]

قرآن را برای خواندن تقسیم‌بندی کنیم

به‌طور معمول، یک ماه 30روز است. البته امسال احتمال اینکه ماه رمضان 29روز باشد زیاد است. بهترین تقسیم‌بندی که بسیار هم رایج است خواندن یک جزء قرآن در هر روز است. این یک جزء با همان خط عثمان‌طه که در هر صفحه 15سطر دارد حدود 20صفحه می‌شود. حالا وقتش است که برنامه‌ریزی کنید، یعنی بخشی از روز یا شب ماه مبارک را به قرآن‌خوانی اختصاص دهید.

اگر قرآن را خیلی روان می‌خوانید باید بتوانید در کمتر از یک ساعت، یک جزء را بخوانید. زمان خواندن یک جزء توسط قاریان در فایل‌های صوتی هم چیزی حدود همین یک ساعت است؛ یعنی اگر خیلی هم روان‌خوان نیستید می‌توانید با استفاده از فایل‌های صوتی یا همراهی با برنامه‌های جزءخوانی تلویزیون و رادیو، برای همان یک ساعت برنامه‌ریزی کنید.

اینکه چه زمانی بهتر است، بستگی به برنامه کاری و زندگی خودتان دارد اما خب زمان‌هایی هم هستند که ثواب قرآن خواندن در آن بیشتر است. مثلاً بین‌الطلوعین زمانی است که براساس روایت‌های مختلف، ثواب هر کار خوب در آن دوبرابر است.

ترجمه قرآن را هنگام ختم قرآن بخوانیم یا نه؟

قرار است شما در این یک‌ماه بیشتر با قرآن مأنوس شوید. خب علما و بزرگان هم برای انس با قرآن، تعاریفی بیان کرده‌اند و آن را دارای درجاتی دانسته‌اند. مثلاً همین‌که شما به آیات قرآن، نگاه هم بکنید، درجه‌ای از انس با قرآن است و برای آن فواید جسمی و معنوی زیادی در روایات بیان شده است.

حتی طبق روایات اسلامی، کسی که در خانه‌اش از قرآن نگهداری می‌کند هم از اثرات آن برخوردار است. نگهداری قرآن در خانه، نگاه‌کردن به آیات قرآن، گوش فرا دادن به قرآن‌خوانی دیگران، تلاوت قرآن، تدبر و تفکر در قرآن و در نهایت عمل به قرآن، همان مراتب انس با قرآن است که توسط علما و همچنین در روایات مختلف بیان شده.

ماه بهار قرآن، بهترین فرصت است که شما از مرتبه‌ای به مرتبه بالاتر بروید. کسی که زبان عربی نمی‌داند، می‌تواند در کنار تلاوت روزانه به سراغ ترجمه‌ها هم برود و در آیات قرآن تفکر کند و دستورات آن را در زندگی‌اش به‌اجرا درآورد. ترجمه‌های خوب هم که کم نیست؛ ترجمه‌های بهاءالدین خرمشاهی، ابوالفضل بهرام‌پور، طاهره صفارزاده، عبدالمحمد آیتی و مهدی الهی‌قمشه‌ای از آن جمله‌اند.

حتماً باید درماه رمضان ختم قرآن انجام دهیم؟

هر چیزی بهاری دارد و بهار قرآن، رمضان است. در بهار قرآن، شایسته نیست که ما به‌عنوان یک مسلمان، قرآن نخوانیم و در آن تدبر و تفکر نکنیم. میزان این قرآن‌خوانی هم می‌تواند حتی به اندازه یک آیه قرآن باشد. حتماً این روایت معروف حضرت رسول(ص) را شنیده‌اید که فرموده‌اند کسی که درماه مبارک رمضان یک آیه قرآن بخواند پاداش او همانند کسی است که قرآن را در ماه‌های دیگر ختم کرده است.

اما سفارش شده در ماه رمضان قرآن را یک‌بار ختم کنیم. به هر حال هر چقدر بیشتر برای قرآن‌خوانی در این ماه وقت بگذارید ماه معنوی‌تری را تجربه می‌کنید و ثواب بیشتری می‌برید. اگر خیلی هم مهارت قرآن‌خوانی‌تان خوب نیست، بهتر است حتماً آموزش ببینید و تمرین کنید.

خوب نیست به‌عنوان یک مسلمان، بلد نباشید قرآن را از رو بخوانید. البته به این بهانه بی‌خیال قرآن‌خوانی نشوید. پیامبراکرم(ص) می‌فرمایند: قاری چنانچه قرآن را غلط یا اشتباه یا با لحن غیرعربی بخواند فرشته آن را همانطور که نازل شده (صحیح و کامل) می‌نویسد.

[box type=”info” align=”” class=”” width=””]

چه شرایطی را برای قرآن‌خوانی فراهم کنیم؟

قرآن، کتاب خداست، کتاب مقدس ما مسلمان‌ها، کتاب زندگی‌مان و خیلی صفات برگزیده دیگر که نشان از اهمیت آن دارد. خب مسلم است که وقتی می‌خواهیم سراغ آن برویم باید نکاتی را رعایت کنیم. پایین‌ترین مرتبه آن همین احترام ظاهری قرآن است، یعنی مثلاً محل نگهداری‌اش را در منزل، بهترین مکان قرار دهیم تا حدی که حتی موقع استراحتمان کوچک‌ترین بی‌احترامی به آن نشود، یا اینکه موقع قرائت دیگران به احترام قرآن سکوت کنیم و به قرائت گوش دهیم.

یا اینکه بدون وضو سراغ قرآن‌خوانی نرویم، حتی اگر قصد لمس کلمات آن را هم نداشته باشیم. یکی از کارهایی که برای مهیا شدن قرآن‌خوانی سفارش شده، مسواک زدن است. استعاذه کردن هم بسیار سفارش شده؛ یعنی قبل از شروع قرائت بگوییم «اعوذبالله من الشیطان الرجیم» چراکه این دستور قرآنی است که می‌فرماید «فاذا قرأت القران فاستعذ بالله من الشیطان الرجیم؛ یعنی هر وقت قرآن خواندی، پناه ببر به خدا از دست شیطان رجیم» بهترین شیوه‌ای هم که برای قرائت قرآن سفارش کرده‌اند ترتیل‌خوانی است، چون همزمان امکان تدبر در آیات قرآن را هم فراهم می‌کند.

[/box]

به نمایشگاه بیست‌وچهارم و فرهنگسرای قرآن بروید

اگر مایلید درماه رمضان انس بیشتری با قرآن داشته باشید، حتماً سری به بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن‌کریم واقع در مصلای امام‌خمینی(ره) بزنید. در این نمایشگاه که از 24خرداد شروع می‌شود و تا 8 تیرماه ادامه دارد، محافل مختلفی برای انس با قرآن خواهید یافت.

فرهنگسرای قرآن هم در این نمایشگاه غرفه دارد و می‌توانید از خدماتی که ارائه می‌شود، برای آشنایی بیشتر با مفاهیم کتاب آسمانی سود ببرید. اما در این روزها و شب‌های ماه رمضان می‌توانید سری هم به‌خود فرهنگسرای قرآن در خیابان قزوین بزنید. در طول‌ماه مبارک رمضان همچنین ظهرها بعد از نماز عصر مراسم جزءخوانی قرآن‌کریم صورت می‌گیرد که همه شهروندان می‌توانند با حضور در نمازخانه این فرهنگسرا، روخوانی قرآن را انجام دهند.

همچنین هرسال در شب میلاد امام حسن‌مجتبی(ع) در سالن همایش‌های فرهنگسرا از پیشکسوتان در ۶ رشته قرآنی تجلیل به عمل می‌آید که شهروندان برای آشنایی و ارتباط بیشتر با این اساتید می‌توانند در این مراسم حضور یابند. ضمن اینکه کلاس‌های آموزشی هم به قوت خود برگزار می‌شوند. شماره تماس این فرهنگسرا برای اطلاع از برنامه‌های آن 3-55775141 است.

من چشمانم را برای قرآن خواندن می‌خواهم

خاطره‌های زیادی درباره حضور پررنگ قرآن در زندگی حضرت‌امام(ره) بیان شده است که نشان از انس بسیار زیاد ایشان به این کتاب آسمانی دارد. ایشان هم مانند بسیاری از علما و بزرگان ما با آغاز ماه مبارک رمضان، سبک زندگی‌شان تغییر می‌کرد و اوقات زیادی را با قرآن سپری می‌کردند. یک‌بار زمانی که امام در نجف بود، از ناحیه چشم دچار ناراحتی شده بود. هنگامی که پزشک چشم، ایشان را معاینه کرد، توصیه کرد که چند روزی قرآن نخوانند و استراحت کنند. امام لبخند زدند و فرمودند: «دکتر! من چشم‌ام را برای خواندن قرآن می‌خواهم! چه فایده‌ای دارد اگر چشم داشته باشم و قرآن نخوانم؟ شما کاری بکنید که من بتوانم قرآن بخوانم».

ایشان احترام بسیار زیادی هم به قرآن می‌گذاشتند و همیشه مراقب بودند که قرآن روی زمین گذاشته نشود. گاهی که نزدیکان ایشان قرآن را روی زمین می‌گذاشتند، امام که مراقب بودند بلافاصله می‌فرمودند: «قرآن را روی زمین نگذارید!» و بلافاصله دستشان را جلو می‌آوردند، آن را می‌گرفتند و روی میز می‌گذاشتند. امام در روز چند نوبت قرآن می‌خواندند؛ بعد از نماز صبح، قبل از نماز ظهر و عصر، قبل از نماز مغرب و عشاء و یا در هر فرصت دیگر به این عمل مستحب پایبند بودند. نزدیکان ایشان بارها در طول روز که خدمت ایشان می‌رسیدند، امام را مشغول خواندن قرآن می‌دیدند.

به قرآن عشق بورزید

توصیه‌های کاربردی رهبری برای انس بیشتر با قرآن

رهبر معظم انقلاب بارها در دیدار با قاریان و حفاظ کشور و همچنین در محافل انس با قرآن که در حسینیه امام‌خمینی(ره) برگزار شده، توصیه‌هایی برای انس بیشتر با قرآن داشته‌اند. اینجا به چند مورد از این توصیه‌های کاربردی اشاره شده است:

همه به قرآن عشق می‌ورزند و احترام می‌کنند اما عده کمی همواره آن را تلاوت و عده کمتری در آن تدبر می‌کنند. برای رفع این نقیصه که کاری ممکن و روان است، در گام اول باید جوانان و نوجوانان را با متن و ترجمه قرآن آشنا کرد و از شربت گوارا و حیات‌بخش قرآن، به ذائقه آنان چیزی چشانید.

ترتیبی بدهید که بشود بچه‌ها را از کوچکی در دبستان وادار به حفظ قرآن کنند – البته مجبورشان نکنند – جایزه قرار بدهند و مثلاً بگویند هر بچه‌ای که در دوره دبستان، اینقدر از قرآن را حفظ بکند، این مقدار امتیاز خواهد گرفت؛ یا اگر کسی در دبیرستان، این مقدار قرآن را حفظ کند، به قدر این واحدها یا این درس‌ها، نمره یا امتیاز مادی می‌دهیم. من عقیده‌ام این است که حفظ قرآن باید از بچگی شروع بشود، یعنی حدوداً از 12سالگی، 13سالگی.

آیه‌ای را که تلاوت می‌کنید، به‌درستی معنایش را درک کنید. همین معنایی که یک عربی‌دان می‌تواند بفهمد، همین معنای ظاهری را درست درک کنید. اینکه درک شد، آن وقت در تلاوت، فرصت و قدرت تدبر به انسان دست می‌دهد، یعنی انسان می‌تواند آن وقت تدبر کند.

ما باید رابطه‌مان را با قرآن روزبه‌روز مستحکم‌تر کنیم. در خانه‌ها قرآن بخوانید. حتی در هنگام بیکاری، چنانچه مختصر فراغتی پیدا می‌کنید، خودتان را به قرآن وصل کنید. هر روز مقداری قرآن بخوانید و آن را فرابگیرید.

در آن دوران طاغوت، من در مشهد جلسات تفسیر و درس قرآن داشتم؛ به جوانانی که می‌آمدند، می‌گفتم که هر کدام از شماها یک نسخه قرآن در جیب بغلتان داشته باشید؛ اگر در جایی منتظر کاری می‌ایستید و فراغتی پیدا می‌کنید- یک دقیقه، 2 دقیقه، 5 دقیقه، نیم‌ساعت – قرآن را باز کنید و به تلاوت آن مشغول شوید، تا با این کتاب انس پیدا کنید.

قرآن را بایستی از خودمان جدا نکنیم. دائم باید با قرآن مرتبط و مأنوس باشیم. حالا در روایات دارد که هر روز لااقل 50 آیه قرآن بخوانید. این، یکی از معیارهاست. اگر نتوانستید، روزی 10 آیه قرآن بخوانید؛ نگویید سوره حمد را می‌خوانم و این چند آیه سوره حمد با چند آیه سوره قل‌هوالله – یک رکعت- می‌شود همان 10 آیه‌ای که فلانی می‌گوید. نه، غیراز آن قرآنی که در نماز می‌خوانید، قرآن را باز کنید، بنشینید، با حضور قلب، 10 آیه، 20 آیه، 50 آیه، 100 آیه بخوانید.

با حالت روزه‌داری یا حالت نورانیت ناشی از روزه‌داری، در شب‌ها و نیمه شب‌ها، تلاوت قرآن، انس با قرآن، مخاطب خدا قرارگرفتن، لذت دیگری و معنای دیگری دارد. چیزی که انسان در چنین تلاوتی از قرآن فرا می‌گیرد، در حال متعارف و معمول نمی‌تواند دسترسی پیدا کند.

اگر بخواهیم همه قرآن را بیاموزند، عده‌ای باید در اوج قرار گیرند- مثل همه‌چیز دیگر- همینطور که اگر بخواهید ورزش، همگانی شود، بایستی عده‌ای قهرمان را جلوی چشم مردم نگه دارید. اگر بخواهید قرآن در خانه‌ها، بین بچه‌ها، بین بزرگ‌ها، بین زن‌ها و مردها رواج پیدا کند، بایستی قهرمانان قرآنی را احترام کنید.

نویسنده : معصومه اصغری