متنی که در ادامه میخوانید به قلم جناب مصطفی MHozeh در قالب رشته توییت منتشر شده است »
بررسی تزئین مساجد و حرم ها با طلا و مجلل ساختن اونها از منظر فقه و حدیث
مدتی ست که شاهد نظرات مختلف و پراکنده در خصوص ساختن مجلل مسجد و حرمیم
1/در این متن میخوام براتون تحلیل فقهی ساخت مجلل مساجد و حرم های ائمه و اولیای الهی رو قرار بدم،این تحلیل برگرفته از چندین کتاب فقهی از زمان شیخ مفید و طوسی تا همین اواخر و آراء امام خمینی و آیت الله خوئی ست
2/ در ابتدا لازمه با چندتا اصطلاح آشنا بشید
اول “تزیین المساجد و المشارف”، منظور زینت مسجدها و حرم هاست بطور مطلق
دوم “زخارفه المساجد و المشارف” که منظور طلاکاری مساجد و حرم هاست
و سوم “تزیین مساجد و المشارف بالاونی ذهب و الفضه” منظور قرار دادن ظروف نفیس طلا و نقره در این اماکنه
3/ بابی داریم در کتب فقهی بنام “تحریم زخرفة المساجد” زخرفه یعنی “”تزيينه بالذهب” یعنی مساجد را با طلاکاری تزئین کنند، بدلیل وجود بعضی روایات بحث حرام شمردن چنین کاری بین فقها بوده
شیخ طوسی را بخاطر مطلبی که در کتابش بنام مبسوط جلد 1 صفحه 160 عنوان کرده قائل بتحریم می دونند
4/همچنین ابن ادریس را بخاطر مطلبش در کتاب سرائر صفحه 60 و راوندی در کتاب مختلف الشیعه صفحه 160 و همچنین شهید در کتاب لمعه و علامه حلی در کتاب مدارک
همچنین عده ای قائل به کراهت هستند
اما تعداد زیادی از فقها در حکم تحریم و حتی انتساب حکم تحریم به بعضی فقها مناقشه کردند
5/
مثلا در انتساب حکم تحریم به شیخ طوسی مناقشه شده، زیرا نظرش در کتاب “مبوسط” متفاوت از نظرش در کتب “خلاف” هست و همچنین نظر شهید در کتاب “ذکری” متفاوت از مطلب شهید در کتاب “لمعه” هست بنابراین شیخ نجفی در کتاب مشهور “جواهر” جلد 14 ص89 شهرت فتوایی در خصوص تحریم را زیر سوال میبره
6/ حالا دلایل تحریم تزئین مساجد با طلا چیه
از جمله دلایل را گفتن بدعت، چون در زمان رسول خدا چنین کاری رایج نبوده
دومی را گفتن اسراف و تضییع مال در کاری که عقلائی نیست
و سومی را گفتن روایاتی که موجوده
فقها در هر سه دلیل مناقشه کردند که از این قراره:
7/در مورد بدعت فرمودند که بدعت تعریف داره، و تعریف بدعت یعنی چیزی که جزو دین نبوده را داخل دین بیاریم
اما اینکه کاری در زمان پیامبر انجام نشده را الان انجام بدیم اعم از تعریف بدعت هست، آیت الله بهجت در نامه ای که زمان تعویض طلای گنبد حضرت معصومه منتشر شد به این معنا اشاره می کنند
8/ و همچنین آیت الله روحانی در کتاب فقه الصادق و آیت الله خویی مستند عروه و آقا نجفی در جواهر، دلیل بدعت رو منتفی می دونند
دلیل دوم بر تحریم اسراف و عدم وجود فایده عقلائی بود که اینهم از سمت فقها مورد مناقشه قرار گرفته
به اینکه در تزئین مساجد و حرم ها فائده عقلائی وجود داره
9/ اون فائده عقلائی چیست؟ اون فائده اینه مردم و طبع شون متمایل هست به زیبایی و اماکن مزین
و اگر ما بخواهیم یک مکانی رو تعظیم کنیم، علاوه بر رعایت احترامات رفتاری در اون مکان از لحاظ معماری و تزئین هم بایستی کارهایی انجام بشه، پس بی فایده نیست و وقتی بی فایده نباشه اسراف نیست
10/ و روایاتی که در این باب وارد شده اکثرا مشکل سندی دارند یا دلالی
یعنی یا سندشان ضعیفه یا اینکه دلالت شون بر حرمت ناتمامه و فوقش ازش کراهت استفاده میشه
مثل “يبنون الدور ويشيدون القصور ويزخرفون المساجد” یا روایت “لتزخرفنها كما زخرفت اليهود والنصارى” که در کتب اهل سنت وارد شده
11/ و اما همه اینها مربوط به طلاکاری بود
در غیر طلاکاری مثل معماری نقوش گچ مطلقا مناقشه ای نشده، هم بخاطر عدم دلیل بر حرمت و هم بخاطر دلیل بر جواز چون از امام صادق علیه السلام سوال کردند از نقوش و تزیین دیوار مسجد با گچ بری یا نگاره
فرمودند مشکلی نیست
کتاب وسائل باب 15 حدیث سوم
12/ و بتبع بر مجلل ساختن مساجد و حرم ها هم دلیلی بر نهی و حرمت نیست
بلکه حدیثی از امام سجاد داریم در کتاب صحیفه امام رضا صفحه ۷۷ که ساخت بناهای مجلل بر مزار امام حسین در آینده را پیش بینی کردند و از اون به عظمت یاد کردند
13/ مطلب بعدی تزیین مساجد و حرم ها با ظروف طلا و نقره ست که “اوانی ذهب و فضه مربوطه” در اینجا هم فقها بخاطر روایات بیشتر بعضی حکم به تحریم دادند اما فقهای جدید که دقت بیشتری در بررسی سندی روایات دارند صرفا حکم به کراهت دادند مثل آیت الله خویی و امام خمینی در حاشیه عروه الوثقی
14/ مطلب آخر اینکه ما بعنوان متدینین بایستی چشم مان به دست و دهان فقیه باشه، من دیدم که در این مورد معممین و متدینین احادیثی رو قرار می دن که حتی درست نمی تونند ترجمه اش کنند و از زخرف به تزئین یاد میکنند و از مشارف به مجلل!
15/ اسناد رو نمی دانند به همه احادیث هم اشراف ندارند، بعنوان مثال ما حدیثی داریم از امام صادق که از ایشون سوال کردن در مورد چنین مساجدی گفتند اشکال نداره و هر موقع حکومت قائم ما برپا شد خودش تصمیم خواهد گرفت در این مورد
اظهار نظر شخصی اشکالی نداره
ولی نباید صبغه دینی اش بدیم
در ادامه بخوانید » نقش مساجد و حسینیه‌ها در وحدت دین و سیاست از مشروطه تا کنون