در بین آموزه‌های دینی مسئله صبر از جمله مسائل چالش‌برانگیز می‌باشد. در روایات، صبر نسبت به ایمان به منزله سر نسبت به سائر جسد شمرده شده است، گویا كسی كه صبر ندارد ایمان ندارد و اساس خداوند بندگانش را با صبر می آزماید. صبر بر ناملایمات، صبر بر انجام واجبات و صبر بر ترك گناهان. و در این بین صبر بر ناملایمات در بین اولیاء خدا بالاترین و بیشترین موارد را به خود اختصاص داده است. به طور یك قاعده كلی و سنت جاریه الهی خداوند اولیائش را و حتی رسولان را و حتی رسولان اولوا العزم را با همین مسئله صبر آزموده و آنان را به درجات رفیعه رسانده است.
« فَاصبِر كَمَا صَبَرَ أُولُوا العَزمِ مِنَ الرُّسُلِ وَ لاَتَسْتَعْجِل لَهُمْ » (1)
یعنی: ای پیامبر همانگونه كه رسولان اولوا العزم صبر نمودند تو نیز صبور باش چرا كه از آنان هستی .
و همچنین:
« وَ لَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ فَصَبَرُوا عَلَی مَا كُذِّبُوا وَ أُوذُوا حَتَّی أَتَاهُمْ نَصْرُنَا » (2)
یعنی:ای پیامبر اگر تو را تكذیب می‌نمایند ناامید و ناراحت نباش رسولان قبل از تو نیز مورد تكذیب واقع شدند اما صبر نمودند و اذیت شدند تا اینكه یاری ما به سراغشان آمد.
داستان موسی و خضر را در سوره مباركه “كهف” همگی با آن آشنا هستیم. از اول تا به آخر موسی در این داستان امتحان صبر داد و دائما جناب خضر به موسی بن عمران می‌فرمود: « و كیف تصبر »، یعنی: چگونه صبر خواهی نمود؟!! و همانطور كه می‌دانیم ظاهرا جناب موسی از این امتحانات چند مرحله‌ای صبر، پیروز بیرون نیامد و این باعث شد كه خضر از او جدا شود .(3)
و همچنین خداوند در مورد جناب ایوب پیامبر می‌فرماید:
« إنّا وَجَدْناه صابراً نِعْمَ العبدُ إنّه أوّاب » .(4)
یعنی: ما ایوب را بنده‌ای صابر یافتیم و او نیك بنده‌ای بود و بسیار توبه‌کننده !!
و می‌توان ادعا نمود كه از بین اولیاء خدا هر كدام كه صبر بیشتری داشتند از مقام بالاتری برخوردار بوده‌اند و شاید علت برتری پیامبر بزرگوار اسلام نسبت به سائر انبیاء در همین مسئله صبر خلاصه شود چرا كه از آن حضرت منقول است كه فرمودند : « ما أوذی نبی مثل ما أوذیت » (5)
به جرأت می‌توان گفت كه در بین اهل‌بیت علیه‌ام اسلام نیز هیچ كس به اندازه زینب كبری سلام‌الله علیها در این دنیای پست مصیبت نكشید و به حق و شایستگی بود كه او را « أم المصائب » نامیدند !!
و فرموده‌اند : « البلاء للولاء » (6)
هر كه در این بزم مقرب تر است جام بلا بیشترش می‌دهند
با قطع نظر از این همه آیات و روایات كه ما به گوشه‌ای از آن اشاره كردیم در زندگی روزمره و عادی خودمان هم دائما در حال تجربه این مسئله هستیم كه هر كس صبورتر و خود نگه دار تر است انسان موفق تری به نظر می‌رسد و اساس صبر جلوی بسیاری از حوادث را می‌گیرد و بسیاری از ناملایمات زندگی از عجول بودن و نداشتن صبر انسان ناشی می‌شود و انسان‌هایی كه موفقیت‌های بزرگ در همین زندگی مادی نیز بدست می‌آورند در اثر صبر و استقامت است و چه بسا بتوان گفت كه یك علت جهنمی شدن اهل دوزخ عجله آنان بوده است چرا كه وقتی صبر نداشتند دست به دزدی و تجاوز به حقوق دیگران دست می‌یازیدند .
نکته‌ای دیگر كه در خور توجهمی‌باشد این است كه اگر كسی از آینده خیر و خوش یك بلا و مصیبت باخبر باشد صبر كردن برای او آسان خواهد بود اما صبر آن وقت سخت می‌شود كه انسان در حین سختی كشیدن نداند كه عاقبت امر چه می‌شود به همین خاطر در روایات داریم كه شیعیان ما از ما صبورترند چرا كه ما بر چیزی كه می‌دانیم صبر می‌نماییم اما شیعیان ما بر چیزی كه نمی‌دانند صبر می‌کنند : « نحن صبر و شیعتنا أصبر منا » . (7)
حال بعد از این مقدمه وارد اصل بحث شویم و آن اینكه چه كسی می‌تواند مقام صبر زینب کبری سلام‌الله علیها را درك كند ؟؟!! بانویی كه در یك روز آن همه بلا و مصیبت را تحمل نمود و بلكه قبل از حادثه عاشورا مصیبت مادرش حضرت زهرا سلام‌الله علیها و پدرش امام علی سلام‌الله علیه و برادرش امام حسن سلام‌الله علیه را درك نمود و بعد از عاشورا نیز مصیبت اسیری اهل‌البیت علیه‌ام اسلام را تحمل كرد و از همه این امتحانات سر بلند بیرون آمد.
اگر كسی از آینده خیر و خوش یك بلا و مصیبت باخبر باشد صبر كردن برای او آسان خواهد بود اما صبر آن وقت سخت می‌شود كه انسان در حین سختی كشیدن نداند كه عاقبت امر چه می‌شود
كدام یك از انبیاء الهی این قدر مصیبت تحمل نموده‌اند كه زینب كبری سلام‌الله علیها تحمل نمود به گونه‌ای كه در تصور هم نمی‌گنجد. حتی به جرأت می‌توان گفت كه در بین اهل‌بیت علیه‌ام اسلام نیز هیچ كس به اندازه زینب كبری سلام‌الله علیها در این دنیای پست مصیبت نكشید و به حق و شایستگی بود كه او را « أم المصائب » نامیدند !!
چگونه می‌توان تصور نمود كه یك زن آن هم زن كه به طور طبیعی تاب و توان كمتری از مردان دارد، بزرگ‌ترین قافله مصیبت عالم در طول تاریخ را راهبری نماید و خم به ابرو نیاورد !! و بعد از توهین آشكار ابن زیاد ملعون كه می‌گوید “ندیدی كه خدا با برادرت چه كرد؟!” خود را نبازد و زیباتریت جمله عالم را بر زبان جاری سازد و بگوید : « ما رأیتُ إلّا جمیلاً » .
واقعا كدام زن را در تمام عالم سراغ داریم كه بزرگ‌ترین و تلخ ترین مصائب عالم در ذائقه او تلخ نیاید و آن را زیبا ببیند؟! این جمع بین مقام صبر و مقام توحید افعالی است كه در نادر از اولیاء خدا اتفاق می افتاده و حتی بسیاری از انبیاء نیز از عهده آن به درستی بیرون نمی‌آمدند!!
پی نوشت ها:
1- احقاف /35 .
2- انعام /34 .
3- كهف / 67،68،72،75،78،82 .
4- ص /44 .
5- مناقب ج2ص42 و بحار ج39ص56 .
6- میزان الحكمة ج1ص520 .
7- بحار ج24ص216 .
در ادامه بخوانید » سایت خیمه گاه ؛ شبکه اجتماعی محافل مذهبی ایران [تحقق مجازی خیمه‌های حقیقی]
