گفت‌وگو با محمدحسین نیرومند در نمایشگاه «حق مسلم ماست»
نقد گرافیکی برجام در نمایشگاه «حق مسلم ماست»
نگارخانه «ابوالفضل عالی» حوزه هنری این روزها میزبان برگزاری نمایشگاه کارتون و گرافیک با محوریت نقد مذاکرات هسته‌ای است. نمایشگاه «حق مسلم ماست» مجموعه‌ای از آثار محمدحسین نیرومند است که در آن به مسائل روز سیاسی و اجتماعی از دیدگاه یک هنرمند گرافیست و کاریکاتوریست نگاه شده است. نیرومند در گفت و گو با «جوان» درباره نمایشگاه «حق مسلم ماست» و آثاری که در آن به نمایش درآمده است، توضیح می‌دهد.
*جناب نیرومند، هنرمندان حوزه هنرهای تجسمی به خصوص کاریکاتوریست‌ها و گرافیست‌ها می‌توانند سریع‌تر از دیگر هنرمندان نسبت به اتفاقات مهم سیاسی و اجتماعی واکنش نشان دهند. برگزاری نمایشگاه «حق مسلم ماست»، در واکنش به اتفاق خاصی بوده است؟
من مثل سایر هنرمندان که فعالیت می‌کنند، در طول چند سال مجموعه‌ای از آثار را پدید آورده بودم و از زمان برگزاری آخرین نمایشگاهم، حدود سه سال می‌گذرد. هنرمند تجسمی، اندیشه‌اش را در قالب تصویر به مخاطب منتقل می‌کند و یکی از دلایلم برای برگزاری نمایشگاه، بیان نظراتم نسبت به شرایط سیاسی و مذاکرات برجام بود.
هدف بعدی این بود که می‌خواستم آثارم را در معرض دید و نقد دیگران بگذارم. وقتی کاری نقد شود، هنرمند سعی می‌کند کارش را ارتقا دهد. دلیل بعدی هم این بود که با بالارفتن سن، تجربیاتی به دست آورده‌ام و این تجربیات و دیدگاه‌ها در قالب برگزاری نمایشگاه به جوان ترها انتقال پیدا می‌کند.
دلیل آخر هم این بود که با برگزاری نمایشگاه می‌خواستم رسانه‌ها و اذهان عمومی را درگیر موضوع نمایشگاه کنم و در عین حال تنور هنر گرافیک و کاریکاتور را گرم کنم.
*ایجاد حساسیت در بین رسانه‌ها و افکار عمومی، از همان عنوان نمایشگاه شروع می‌شود که یادآور شعار مشهور سال‌های اخیر است، این اسم چطور برای نمایشگاه انتخاب شد؟
در واقع باید گفت: یک زمانی حق مسلم ما بود. این عنوان را از بیان حضرت آقا در یکی از سخنرانی‌هایشان مطرح کردند، برداشتم. موضوع اصلی نمایشگاه هم نقد مذاکرات برجام است و من به عنوان هنرمند حق خودم می‌دانم که نسبت به آن نقد داشته باشم و حوادث و سخنان مرتبط با آن را در قالب طنز به تصویر بکشم.
*چند اثر روی دیوار رفته است؟
نمایشگاه دو بخش دارد. در بخش اول که شامل موضوعات متنوع اجتماعی، سیاسی و بین‌الملل مانند عربستان، صهیونیسم و امریکا می‌شود، ۴۷ اثر وجود دارد. در قسمت دوم که در نقد برجام است ۵۷ اثر حضور دارد.
*نمایشگاه بازتاب خارجی هم داشته؟
مشکل همین جاست. کار هنرمند خلق اثر است و نیازمند سیستمی است که کار پشتیبانی و حمایت از هنرمند را داشته باشد. رسانه‌ها از جمله روزنامه «جوان» یا صداوسیما نیایند و گزارش تهیه نکنند، این نمایشگاه آن طور که باید تاثیر خود را نخواهد گذاشت. من این توان را ندارم که کارم را در اشل جهانی پخش کنم و این وظیفه رسانه است که بیاید و از آن حمایت کند و باعث دیده شدن آن شود.
موضوع آل سعود و قتل جمال خاشقجی در آثارتان پررنگ است و می‌توان امیدوار بود که در رسانه‌ها هم بیشتر به آن‌ها پرداخته شود!
در نمایشگاه قبلی‌ام که حدود سه یا چهار سال پیش برگزار شد، کارهای بیشتری درباره آل سعود انجام داده بودم و اگر ریا نباشد، اولین بار دشمنی آل سعود با ما را در آن نمایشگاه به تصویر کشیدم و بعد از آن بود که فاجعه منا و اتفاقات متعاقبش پیش آمد.
در نمایشگاه «حق مسلم ماست» حدود ۱۰ تا ۱۲ اثر درباره آل سعود حضور دارد، البته کارهای زیادی تولید کرده‌ام که برخی در نمایشگاه قبلی نمایش داده شده و برخی دیگر هنوز به نمایش درنیامده است.
*پس به عنوان یک هنرمند از مدت‌ها قبل با آل سعود و سیاست‌های ضداسلامی آن سرناسازگاری داشته‌اید!
بحث آل سعود بسیار جدی است؛ اینکه یک قبیله بر یک کشور حاکم باشد و ادعای این را داشته باشد که خداپرست است و روی پرچم کشورش «لااله الا الله» بنویسد، اما در عمل خدای آن‌ها امریکا باشد.
در یکی از آثار نمایشگاه، پرچم عربستان را کشیده‌ام که به جای لفظ «لا اله الا الله» امضای ترامپ روی پرچم قرار گرفته است. اگر سیستم فرهنگی ما هوشمند بود، آنقدر این تصویر را منتشر می‌کرد که وقتی در اینترنت سرچ می‌کردند «پرچم عربستان» این تصویر می‌آمد، به عنوان پرچم واقعی آل سعود می‌آمد.
*در بحث داخلی هم مسائلی مانند سبک زندگی و اقتصاد مقاومتی را مدنظر قرار داده‌اید، در شرایط بد اقتصادی، چقدر به حضور گرافیک و کاریکاتور در نمایش نواقص و مشکلات اقتصادی نیاز داریم؟
بحث اصلی من هم نشان دادن مشکلات امروز جامعه با یک نگاه نقادانه بود. وقتی شرایط اقتصادی خوب نیست، مشکلات طبقه محروم جامعه بیش از گذشته می‌شود.
امام خمینی (ره) می‌فرمایند من یک تار موی کوخ‌نشنیان را به کاخ‌نشینان نمی‌دهم، اما می‌بینیم که کوخ نشینان هیچ جایگاهی در تحلیل‌های اقتصادی دولت ندارند.
در نمایشگاه اثری است که در آن کارتن‌خوابی را نشان داده‌ام، در آنجا نشان دادم که دولت به جای اینکه روی کارتن مهر «بوق نزنید» بزند که کارتن خواب راحت بخوابد، باید به فکر ساختن خانه و سرپناه برای آن‌ها باشد.
*یکی از آثار نمایشگاه نیز به تهاجم فرهنگی به غرب اشاره دارد، چرا بعد از نزدیک به چهار دهه هنوز هم هشدارهای تهاجم فرهنگی تا این حد جدی است؟
بحث مسائل فرهنگی در چند اثر این نمایشگاه دیده شده است، اما آن اثر تصویر کودکی است که در نگاه اول لبخند زشت و در دندان‌های وحشتناکی دارد، اما بعد می‌بینیم که آن علامت «بت من» است؛ تصویری که نشان دهنده نفوذ غرب در میان کودکان و نوجوانان است.
ما باید این سؤال را مطرح کنیم که چرا در زمانی که امریکا سخت‌ترین تحریم‌ها را علیه ملت ایران اعمال کرده است، حتی دارو و خدمات پزشکی را تحریم می‌کنند.
در مقابل پخش آخرین فیلم‌های هالیوودی در ایران چه به صورت قاچاق و چه پخش از شبکه‌های صداوسیما، هیچ واکنشی نشان نمی‌دهند! آن‌ها برای نفوذ فرهنگی هیچ عجله‌ای ندارند و آرام کارشان را پیش می‌برند و در فرهنگ ما تغییر مدنظر خودشان را ایجاد می‌کنند.
*چقدر امیدوارید این آثار بتواند تاثیر فرهنگی خود را در جامعه بگذارد؟
در جامعه ما فرهنگ به نمایشگاه‌های هنری رفتن، هنوز جانیفتاده است و کلاً هدفم از برگزاری نمایشگاه این نبوده که مستقیم مردم به تماشای آن بیایند، بیشتر نظرم بر این است که نمایشگاه بهانه‌ای باشد برای توجه رسانه‌ها به این موضوعات و بازنشر آن‌ها در رسانه‌های عمومی که جامعه را متأثر می‌کند.
گزارش از محمدصادق عابدینی | روزنامه جوان
[su_note]
در ادامه بخوانید »» جوانان انقلابی برای مطالبه عدالت چه موضوعاتی را باید رعایت کنند؟ [دانلود رایگان نشریه خط حزب الله]
[/su_note]
