دعای فرج ، دعایی است که با عبارت «إلهی عَظُمَ البَلاء» آغاز می‌شود. این دعا برای اولین بار در کتاب کنوز النجاح شیخ طبرسی آمده و آثاری چون وسائل الشیعه (اثر شیخ حر عاملی) و جمال الاسبوع (اثر سید بن طاووس) نیز آن را نقل کرده‌اند.
گفته شده دعای فرج را امام زمان به محمد بن احمد بن ابی‌لیث تعلیم داد که از ترس کشته‌شدن به کاظمین پناهنده شده بود. او با خواندن این دعا از مرگ رهایی یافت.
دعای فرج، جزء تعقیبات نماز امام زمان و جزء اعمال سرداب غیبت بیان شده است. این دعا در کتاب مفاتیح الجنان در بخش ادعیه آمده است.
نزد شیعیان ایران، دعای «أللهمَّ کُن لِولیکَ الحجة بنِ الحَسن» که دعایی برای سلامتی امام زمان (ع) است نیز به دعای فرج مشهور است.
***
صوت دعای فرج با صدای استاد فرهمند
سند دعای فرج
دعای فرج، برای اولین بار در کتاب کُنوز النجاح شیخ طبرسی (درگذشت ۵۴۸ق) آمده است،[۱] البته فقط بخش آغازین آن یعنی تا «أَوْ هُوَ أَقْرَبُ».[۲] برخی دیگر از آثاری که این دعا را آورده‌اند این کتاب‌ها هستند: المزار الکبیر[۳] اثر ابن مشهدی (درگذشت ۶۱۰ق)، جمال الاسبوع[۴] اثر سید بن طاووس (درگذشت ۶۶۴ق)، المزار[۵] اثر شهید اول (درگذشت ۷۸۶ق)، مصباح[۶] اثر کفعمی (درگذشت ۹۰۵ق)، وسائل الشیعه[۷] اثر شیخ حر عاملی (درگذشت ۱۱۰۴ق).
شأن صدور و مضمون دعای فرج
کتاب النجم الثاقب به نقل از کتاب «کنوز النجاح» می‌نویسد: دعای فرج دعایی است که امام مهدی (عج) آن را به اباالحسن محمد بن احمد بن ابی لیث در شهر بغداد که از ترس کشته شدن به مقابر قریش (کاظمین) پناه برده بود تعلیم داد و ابوالحسن به برکت این دعا از کشته شدن نجات پیدا کرد.[۸]
دعای فرج از سه بخش تشکیل شده است: در بخش اول به آزمایش بزرگی که مردم در زمان غیبت به آن مبتلا گشته‌اند اشاره شده است. در بخش دوم بعد از درود بر پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)، به لزوم فرمان‌برداری مؤمنان از ایشان به سبب جایگاه والایی که دارند پرداخته شده است. در بخش پایانی دعا از خداوند خواسته شده به سبب حقوق و منزلتی که معصومان(ع) بر ما دارند امور ما را کفایت و ما را یاری کنند.[۹]
زمان خواندن دعای فرج
شیخ حر عاملی دعای فرج را جزو تعقیباتِ نماز امام زمان آورده است.[۱۰] در کتاب المزار الکبیر نیز در آداب سرداب امام زمان زیارتی نقل شده و بعد از آن دو رکعت نماز زیارت و بعد این دعا نقل شده است.[۱۱] کتاب مفاتیح الجنان نیز این دعا را در اعمال سرداب و نیز در باب ادعیه، با عنوان دعاهای کوتاه و نافع آورده است.[۱۲] همچنین از آیت‌الله محمدتقی بهجت نقل شده است بهترین کار برای اینکه در آخرالزمان به هلاکت نیفتیم، دعای فرج است، مخصوصا خواندن دعای «عظم البلاء».[۱۳]
سایر دعاهای فرج
واژه «فَرَج»، در لغت به معنای «رهایی از غم و اندوه و گشایش» است.[۱۴] در کتاب‌های روایی که دعاها و اعمالی برای حصول فَرَج و گشایش امور ذکر شده، با توجه به همین معنای لغوی آن است. علامه مجلسی در جلد ۹۵ بحارالانوار تحت عنوان «باب ادعیة الفرج» ۳۹ دعا در این‌باره نقل کرده است.
در بین ایرانیان دعای «اَللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیکَ الْحُجَّةِ بْنِ الْحَسَنِ…» که دعا برای سلامتی امام زمان است نیز به دعای فرج مشهور است.
پانویس منبع ها
1- بنویدی، «کاوشی در دعای فرج (الهی عظم البلاء)»، ص۹۶.
2- ساجدی و علیانسب، «سازگاری محتوای دعای فرج (عظم البلاء) با مبانی توحیدی»، ص۳۷.
3- ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۵۹۰.
4- سید بن طاووس، جمال الاسبوع، دار الرضی، ص۲۸۰- ۲۸۱.
5- شهید اول، المزار، انتشارات مدرسه امام مهدی، ج۱، ص۲۱۰.
6- کفعمی، مصباح کفعمی، ۱۴۰۳ق، ص۱۷۶.
7- حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۱۸۵.
8- طبرسی نوری، النجم الثاقب، ج۲، ص۱۳۵.
9- به متن دعا رجوع شود.
10- حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۸، ص۱۸۵.
11- ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۵۹۰.
12- رک: مفاتیح الجنان، باب اول (ادعیه)، ص۱۹۲. باب زیارات، زیارت صاحب الامر، ص۸۷۸.
13- «دعای فرج، دوای همه دردها: گفتارهایی از آیت‌الله العظمی بهجت»، مجله موعود.
14- ابن منظور، لسان العرب، ج۲، ص۳۴۳، ذیل واژه الفرج .
منبع متن : سایت ویکی شیعه
***
متن و ترجمه دعای فرج را در ادامه می خوانیم :
إِلَهِی عَظُمَ الْبَلاءُ وَ بَرِحَ الْخَفَاءُ وَ انْکشَفَ الْغِطَاءُ
وَ انْقَطَعَ الرَّجَاءُ وَ ضَاقَتِ الْأَرْضُ وَ مُنِعَتِ السَّمَاءُ
وَ أَنْتَ الْمُسْتَعَانُ وَ إِلَیک الْمُشْتَکی وَ عَلَیک الْمُعَوَّلُ فِی الشِّدَّةِ وَ الرَّخَاءِ
اَللَّــهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ أُولِی الْأَمْرِ الَّذِینَ فَرَضْتَ عَلَینَا طَاعَتَهُمْ وَ عَرَّفْتَنَا بِذَلِک مَنْزِلَتَهُمْ
فَفَرِّجْ عَنَّا بِحَقِّهِمْ فَرَجا عَاجِلا قَرِیبا کلَمْحِ الْبَصَرِ أَوْ هُوَ أَقْرَبُ
یا مُحَمَّدُ یا عَلِی یا عَلِی یا مُحَمَّدُ
اِکفِیانِی فَإِنَّکمَا کافِیانِ وَ انْصُرَانِی فَإِنَّکمَا نَاصِرَانِ
یا مَوْلانَا یا صَاحِبَ الزَّمَانِ
اَلْغَوْثَ الْغَوْثَ الْغَوْثَ
أَدْرِکنِی أَدْرِکنِی أَدْرِکنِی
السَّاعَةَ السَّاعَةَ السَّاعَةَ
الْعَجَلَ الْعَجَلَ الْعَجَلَ
یا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ
خدایا بزرگ شد بلا و گرفتاری و آشكار شد راز پنهانی و پرده از روی كار برافتاد
و امید قطع شد و زمین (بر ما) تنگ شد و آسمان خودداری كرد
و تو یاری دهنده ای،و بدرگاه تو آوریم پروردگارا شِكوه را، و بر تو اعتماد كنیم در سختی و آسانی
خدایا درود فرست بر محمد و آل او آن بزرگانی كه واجب كردی بر ما فرمانبرداریشان را و بدینوسیله منزلت و مقامشان را به ما شناساندی
به حق ایشان به ما گشایشی ده فوری و نزدیك مانند چشم بر هم زدن یا نزدیكتر
ای محمد ای علی ای علی ای محمد
یاریم دهید كه به حقیقت شمائید یاور من و كفایتم كنید كه براستی شمائید كفایت كننده من
ای مولای من ای صاحب الزمان
به فریادم برس به فریادم برس به فریادم برس
مرادریاب، مرا دریاب، مرادریاب
همین ساعت، همین ساعت، همین ساعت
الان، الان، الان
ای خدا ای مهربانترین مهربانان به حق محمد و آل پاكیزه‌اش
–
در ادامه بخوانید »»
ویدیوی شعرخوانی استاد رائفی پور در احیا نیمه شعبان
چگونه برای ظهور امام مهدی علیه السلام دعا کنیم؟ ؛ کسی درباره فرج دعا کرد ، آمین بگویید
–
