حجت الاسلام پناهیان در اولین سخنرانی بعد از شبهای قدر فرمودند : در روایات ما هست که هر کسی می‌خواهد یک برنامه‌ای در زندگی خودش قرار دهد، یا یک رفتاری را برای خودش برنامه‌ریزی کند تا تغییری در خودش ایجاد کند، اجرای این برنامه یک سال باید طول بکشد تا اثر بگذارد. کسانی که می‌خواهند برای برنامه‌های یک‌سالهٔ خودشان تصمیم بگیرند، بهترین روز برای شروع این برنامه، همین روز ۲۴اُم ماه رمضان است. مثلاً ممکن است کسی برای خودش برنامه‌ریزی کند و بگوید: «من از امروز تصمیم می‌گیرم، هر روز دعای عهد بخوانم».

بخش هایی از این سخنرانی با عنوان  « هفته آخر رمضان را چگونه بگذرانیم » را در ادامه می‌خوانید:

شروع سال جدید به معنای واقعی کلمه ۲۴اُم ماه رمضان است ؛ مقدرات‌مان تغییر کرده و در مرحلهٔ جدیدی قرار گرفته‌ایم

سال جدید به معنای واقعی کلمه-نه در فرهنگ عربی یا ایرانی- از روز بیست و سوم یا بیست و چهارم ماه مبارک رمضان شروع می‌شود؛ چون ارزاق تقسیم شده است و ما در مرحلهٔ جدیدی از زندگی قرار گرفته‌ایم، مقدرات ما در جهات مختلف معین شده‌اند و اینکه می‌گویند «روز از نو، روزی از نو» به همین ایام بعد از شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان مربوط می‌شود. احساس آغاز سال، اصلش باید در این زمان در دل انسان قرار بگیرد.

بله؛ از نظر طبیعت، آغاز بهار آغاز سال محسوب می‌شود اما قبل و بعد از بهار، در مقدرات ما تغییری پدید نمی‌آید. برخی نیز ممکن است آغاز سال خود را به احترام میلاد حضرت مسیح(ع)، یک روزی در سال قرار دهند، ولی در این روز، ماهیتاً آغازی اتفاق نیفتاده است، بلکه این بنا و قراردادی است که گذاشته‌اند.

بعد از شب بیست و سوم ماه رمضان، مقدرات ما فرق کرده، زندگی ما متفاوت شده، تصمیمات جدیدی برای زندگی ما گرفته شده و بودجهٔ جدید بسته شده است، همهٔ اینها از روز بیست و سوم ماه مبارک رمضان است.

نیازی نیست که آدم حتماً سال جدید خودش را جشن بگیرد، ولی همین احساس تازه بودن سال، به انسان تازگی می‌دهد، به تصمیمات انسان قدرت می‌دهد و انسان با یک انگیزهٔ بیشتری سعی می‌کند زندگی خودش را تحت تأثیر قرار دهد و برنامه‌هایی برای خودش بریزد.

۲۴ رمضان بهترین وقت برای تنظیم و شروع برنامه‌های یک‌ساله است ؛ در آغاز سال جدید، برنامهٔ سبک یکساله‌ای اضافه کنید

در روایات ما هست که هر کسی می‌خواهد یک برنامه‌ای در زندگی خودش قرار دهد، یا یک رفتاری را برای خودش برنامه‌ریزی کند تا تغییری در خودش ایجاد کند، اجرای این برنامه یک سال باید طول بکشد تا اثر بگذارد(امام صادق(ع): مَنْ عَمِلَ عَمَلًا مِنْ أَعْمَالِ الْخَیْرِ فَلْیَدُمْ عَلَیْهِ سَنَةً وَ لَا یَقْطَعْهُ دُونَهَا؛دعائم الاسلام/۱/۲۱۴) (إِیَّاکَ أَنْ تَفْرِضَ عَلَی نَفْسِکَ فَرِیضَةً فَتُفَارِقَهَا اثْنَیْ عَشَرَ هِلَالا؛کافی/۲/۸۳) (إِذَا کَانَ الرَّجُلُ عَلَی عَمَلٍ فَلْیَدُمْ عَلَیْهِ سَنَةً ثُمَّ یَتَحَوَّلُ عَنْهُ إِنْ شَاءَ إِلَی غَیْرِهِ وَ ذَلِکَ أَنَّ لَیْلَةَ الْقَدْرِ یَکُونُ فِیهَا فِی عَامِهِ ذَلِکَ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ یَکُون؛ کافی/۲/۸۲‏) ( امام باقر(ع): مَا مِنْ شَیْ‏ءٍ أَحَبَّ إِلَی اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ مِنْ عَمَلٍ یُدَاوَمُ عَلَیْهِ وَ إِنْ قَلَّ؛ کافی/۲/ ۸۲)

کسانی که می‌خواهند برای برنامه‌های یک‌سالهٔ خودشان تصمیم بگیرند، بهترین روز برای شروع این برنامه، همین روز ۲۴اُم ماه رمضان است.

مثلاً ممکن است کسی برای خودش برنامه‌ریزی کند و بگوید: «من از امروز تصمیم می‌گیرم، دعای عهد بخوانم» یا «دعای اللهم کن لولیک» را بعد از هر نماز بخوانم، یا لااقل روزی یک‌بار بعد از یکی از نمازها، بخوانم. یا اگر قبلاً نوافل نمی‌خواندم، تصمیم بگیرم که لااقل نافلهٔ نماز عشاء(دو رکعت نشسته) را بخوانم، یا نماز غفیله را بخوانم. یا سورهٔ «یس» بخوانم و به حضرت زهرا(س) یا به گذشتگان و ذوی‌الحقوق، هدیه کنم، یا هر شب قبل از خواب، سورهٔ واقعه بخوانم که برای افزایش رزق و روزی خیلی مؤثر است، یا تصمیم بگیرم که بین‌الطلوعین، دیگر نخوابم.

اینها برنامه‌هایی است که انسان می‌تواند به‌صورت روزانه برای خودش تنظیم کند. البته بنده اینها را به عنوان نمونه ذکر کردم و منظورم این نیست که همهٔ اینها را با هم اجرا کنید! چون وقتی که برنامه‌ای حجیم و سنگین شود، از قبل معلوم است که نمی‌شود آن برنامه را اجرا کرد. و اگر برنامهٔ انسان شکست بخورد، این شکست اثر بدی دارد. از اول سنگ بزرگ برنداریم که علامت نزدن است!

یادمان باشد که در آغاز سال جدید زندگی خودتان هستید و خوب است یک برنامهٔ کم(سبک) برای خودتان قرار دهید، ولی لااقل یک‌سال به‌طور مداوم آن را انجام دهید. بهترین وقت برای تنظیم برنامه‌های یک‌ساله، الان است.

کم‌رنگ کردن عبادت بعد از شبهای قدر یک رفتار عامیانه است ؛ بعد از شب‌های قدر باید بیشتر از قبل عبادت کنیم

بعد از شب‌های قدر، خیلی‌ها دیگر زیاد به عبادت نمی‌پردازند؛ این هم یک رفتار عامیانه است. اتفاقاً ما بعد از شب‌های قدر، باید بیشتر از قبل به عبادت بپردازیم. چون ممکن است که ما در شب‌های قدر، مقدراتی داشته باشیم(از جمله در رزق و روزی، موفقیت‌های تحصیلی و کاری، موفقیت‌ها در عرصهٔ اجتماعی و…) که بنا شده است اینها را به ما بدهند، اما برخی از مقدرات ما منوط به عبادت و تقوا و توبه و استغفار است.

لذا شما فردای شب قدر، باز هم باید برنامهٔ توبه و عبادت را داشته باشید. اصلاً در روایات ما این نیامده است که «بعد از شب قدر، یک مدت عبادت تعطیل است!» لذا شب قدر را هم در آخرین روز ماه رمضان نگذاشته‌اند که بعدش تعطیل کنیم و برویم دنبال کارهای دیگر!

بعد از شب‌های قدر، این یک‌هفتهٔ پایانی ماه مبارک رمضان بهترین هفتهٔ عمرتان است: چون اولاً شما بچهٔ پاک، نورانی و باصفایی شده‌ای و مورد عنایت خدا قرار گرفته‌ای. ثانیاً هر چیزی را که برایت مقدر کرده‌اند و آن را مشروط به خوبیِ تو کرده‌اند، تو راحت می‌توانی خوب باشی و بهترین کارهای خوب را انجام دهی تا شایستگی دریافت آنها را پیدا کنی. 

پس این کارهای خوب را انجام بده و همهٔ آن چیزهایی که به‌صورت مشروط برایت مقدر شده بود را از آنِ خودت کن! لذا از این جهت هم این هفته خیلی پربرکت است. ثالثاً هنوز ماه مبارک رمضان تمام نشده و هنوز هم نفس کشیدن در این ماه ثواب دارد، و هر یک آیهٔ قرآن هنوز هم یک ختم قرآن محسوب می‌شود، پس هر کسی که تا حالا به قرآن نپرداخته است، از الان به بعد شروع کند، اثرش خیلی هم بیشتر از دو دههٔ قبل است؛ چون پاک‌تر و باصفاتر شده‌ای، و شب قدر هم آقا و مولای‌مان ما را دعا کرده است.

رسول خدا(ص) در دههٔ آخر ماه مبارک رمضان طوری به عبادت می‌پرداختند که تقریباً استراحتگاه خودشان را در مسجد قرار می‌دادند و شبانه‌روز در مسجد بودند. اساساً رسم اعتکاف، اصلش به همین دههٔ آخر ماه رمضان مربوط می‌شود.

عواملی که موجب می‌شود از هفتهٔ آخر ماه رمضان، خوب بهره نبریم

اول : «عجب» و احساس «سیری» و «اشباع»

چند عامل موجب می‌شود که انسان از این ایام خاص(شبهای بعد از شب‌های قدر) خوب بهره نبرد. یکی غرور و عُجب عبادت است که انسان فکر می‌کند خیلی درِ خانهٔ خدا مایه گذاشته است! لذا یک احساس سیری و اشباع شدن دارد. این عُجب است و عُجب هم موجب حبط عمل می‌شود.

دوم : عدم تحمل سطح معنوی بالا

یکی دیگر از عواملی که موجب می‌شود انسان بعد از شب‌های قدر، عبادت نکند، این است که گاهی انسان در شب‌های قدر، یک‌مقدار سطحش بالا می‌رود ولی چون شایستگی لازم(برای این سطح بالا) را ندارد، یک مدتی را به غفلت می‌گذراند تا سطحش دوباره پایین بیاید. انگار به گروه خونی‌اش نمی‌خورَد که زیاد آدم خوبی بشود، لذا می‌خواهد سطح خودش را پایین‌تر بیاورد! و این هم اتفاق خیلی غم‌انگیزی است

سوم: یأس از خدا

 گاهی از اوقات هم ممکن است انسان از پروردگارش مأیوس شده باشد و پیش خودش بگوید: «اگر شب قدر مرا نبخشیده باشند، الان هم نمی‌بخشند!» در حالی که باید دقت کنیم که خیلی از اوقات، در شب قدر، آدم را به‌صورت مشروط می‌بخشند و اگر بعد از شب قدر، پیگیری کنید، این بخشش برای شما تثبیت می‌شود.

باید رفتارهای ما بعد از شب قدر، با رفتارهای قبل از شب قدر متفاوت باشد

این چند شب باقی‌مانده از ماه مبارک رمضان را خیلی باید قدر بدانیم. در فرهنگ ما خصوصاً در بین مذهبی‌های ما، باید رفتارهای ما بعد از شب قدر، با رفتارهای قبل از شب قدر متفاوت باشد. هیچ‌وقت نباید از پروردگار عالم مأیوس شویم، بلکه باید امید خودمان را افزایش دهیم.

من که شب قدر را پشت سر گذاشته‌ام، اگر در این شب‌های بعد از شب قدر، دلم برای عبادت تنگ نشود، خیلی جای تعجب دارد. معلوم می‌شود که زیاد هم نباید به گذشته‌ام امیدوار باشم! اگر شب قدر عبادتِ کسی مقبول شده باشد، بلافاصله فردا شب، دلش برای عبادت تنگ می‌شود، دلش برای عبادت بیشتر، برای تعقیبات، برای قرآن خواندن تنگ می‌شود. و ما باید این اثر را بعد از شب قدر در خودمان ببینیم و آن را تمنا کنیم.

چه کسی مزهٔ عید فطر را بهتر خواهد چشید؟ ؛ بعد از شب‌های قدر، برای عبادت سنگ‌تمام بگذارید

اگر ما بعد از شب‌های قدر، لحظات خودمان را به غفلت سپری کنیم، شیطان آن‌قدر خوشحال می‌شود که حدّ و حساب ندارد؛ همان شیطانی که الان هنوز دست‌هایش بسته است و نمی‌تواند ما را وسوسه کند، اما وقتی می‌بیند که ما خودمان برای خودمان شیطان شده‌ایم و تمام آن وسوسه‌هایی که او نمی‌تواند برای ما انجام دهد، خودمان انجام می‌دهیم و خودمان را به خرابی می‌کشانیم.

اگر کسی بعد از شب‌های قدر، برای عبادت سنگ‌تمام بگذارد، حقانیت این سخنان را لمس خواهد کرد و تجربه خواهد کرد. و خواهد دید که ماه رمضانش واقعاً یک ماه رمضان متفاوتی شده است؛ آن هم فقط با سنگ تمام گذاشتن برای عبادت در شب‌های بعد از شب قدر! به همین سادگی!

پس بیایید در هفته‌ای که نورانی‌ترین هفتهٔ عمرمان است کم نگذاریم تا به شب عید فطر برسیم که این شب باعظمت هم یک فوق‌العادگی خاصی دارد و- طبق برخی از روایات- عنایت و رحمت حضرت حق، از کل ماه رمضان هم بیشتر است. واقعاً عید فطر به کسی که این هفتهٔ آخر را گرامی داشته است، بهتر خوش می‌گذرد و او مزهٔ عید فطر را بهتر خواهد چشید. 

تماشا کنید »» سال نو مبارک ؛ آغاز سال جدید واقعی کدام روز است ؟ 

دانلود (۵مگابایت)

روزه‌داری مثل هر عمل شرعی دیگری قاعده و قانون دارد. کسی که قصد گرفتن روزه‌های واجب ماه مبارک رمضان را دارد باید با این قواعد و قانون‌های روزه‌داری آشنا باشد.

اینکه نیت روزه واجب ماه رمضان چطور باید باشد؟ چه چیزهایی باعث باطل شدن روزه می‌شود؟ اگر سهوا یکی از باطل‌کننده‌های روزه را انجام دهیم چه باید کرد؟ در این صفحه سعی کرده‌ایم در این روزهای ابتدایی‌ماه مبارک رمضان به سؤالاتی از این دست پاسخ بدهیم تا با آگاهی کامل شرعی به استقبال این‌ماه عزیز برویم. همراه بنیانا باشید تا بدانیم قاعده و قانون روزه گرفتن چیست 

چه شرایطی برای روزه گرفتن افراد لازم است؟

حکم کلی: برای واجب شدن روزه بر یک فرد ۸شرط لازم است؛ یعنی اگر هر یک از این شرایط وجود نداشته باشد، دیگر بر فرد واجب نیست که روزه بگیرد: ۱- بلوغ، ۲-عقل، ۳- قدرت، ۴- بی‌هوش نبودن، ۵- مسافر نبودن، ۶- حایض و نفسا نبودن، ۷- ضرر نداشتن روزه برای فرد و ۸- حرج نداشتن روزه برای فرد.

نکات مهمی که درباره روزه گرفتن باید بدانید

ممکن است یک نفر بگوید که به‌خاطر ضعف روزه نمی‌گیرد. یادتان باشد انسان نمی‌تواند به‌خاطر ضعف روزه را بخورد ولی اگر به‌قدری ضعف پیدا کند که تحمل آن بسیار مشکل شود می‌تواند روزه را بخورد. همچنین اگر برای او ضرر یا ترس از ضرر داشته باشد می‌تواند روزه را افطار کند. حواسمان باشد که این ضرر یا ترس از آن، باید یا از تجربه شخصی حاصل شده باشد یا از گفته پزشکی امین یا از منشأ عقلایی دیگر.

اگر پزشک گفت روزه نگیریم، حتما باید به حرف او گوش کنیم؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که ملاک تأثیر روزه در ایجاد بیماری یا تشدید آن و عدم‌قدرت بر روزه‌گرفتن، تشخیص خود روزه‌دار نسبت به‌خودش است؛ بنابراین اگر پزشک بگوید روزه ضرر دارد، اما او با تجربه دریافته است که ضرر ندارد باید روزه بگیرد. البته خود نظر پزشک امین هم می‌تواند یکی از معیارهای شخص برای تصمیم‌گیری باشد.

اگر روزه مان باطل شد چه کنیم؟

حکم کلی: درخصوص روزه‌های باطل شده، فرق وجود دارد بین کسی که عمدا روزه را باطل می‌کند با کسی که سهوا این کار را انجام داده یا به واسطه نداشتن شرایط روزه نگرفته است. اگر کسی از روی عمد و اختیار و بدون عذرشرعی باطل‌کننده‌های روزه را انجام دهد، علاوه بر اینکه روزه او باطل می‌شود و قضا دارد، کفاره نیز بر او واجب است اما کسی که مثلا به‌خاطر بیماری، شرایط روزه گرفتن را نداشته باشد و روزه نگیرد یا اینکه به مسافرت برود، باید تا قبل از رسیدن‌ماه رمضان سال آینده، فقط قضای روزه را به جا بیاورد.

نکات مهمی که باید بدانید

اگر به سبب بی‌اطلاعی از حکم شرعی، کاری را انجام دهد که روزه را باطل می‌کند، مثل اینکه نمی‌دانسته سر زیر آب کردن روزه را باطل می‌کند و سر زیر آب کند، روزه‌اش باطل است و باید آن را قضا کند، ولی کفاره بر او واجب نیست.

در فقه برای روزه‌های قضا شده، کفاره، کفاره تأخیر و فدیه وجود دارد که هر یک در شرایط مشخصی واجب می‌شود.

چطور برای روزه ماه رمضان نیت کنیم؟

حکم کلی: روزه هم مانند هر عمل عبادی دیگری مثل نماز، نیاز به نیت دارد و بدون آن روزه صحیح نیست. اما نکته مهم درباره نیت روزه، زمان انجام آن است که میان روزه مستحبی، روزه واجب معین مثل روزه ماه رمضان و روزه واجب غیرمعین مثل روزه‌های قضا، تفاوت‌هایی وجود دارد.

نوع روزه ، زمان و نیت روزه

روزه مستحب — از اول شب قبل تا قبل از مغرب روزی که روزه می‌گیرد، به شرطی که در آن روز کاری که روزه را باطل می‌کند، انجام نداده باشد.

روزه واجب معین مثل روزه‌ماه رمضان — الف) تا قبل از طلوع فجر: صحیح است. ب) تا قبل از زوال خورشید که همان اذان ظهر است اگر از روی عمد نیت نکرده باشد صحیح نیست. اما اگر از روی فراموشی یا بی‌اطلاعی نیت نکرده، باید بنابراحتیاط واجب نیت روزه کند و روزه بگیرد و بعدا نیز آن روزه را قضا کند. ج) بعد از زوال خورشید یا همان اذان ظهر کافی نیست.

روزه واجب غیرمعین مثل روزه‌های قضا — الف) تا قبل از زوال: صحیح است. ب) بعد از زوال: صحیح نیست.

نکات مهمی که باید بدانید

یک نکته مهم درباره نیت، مربوط به روز یوم‌الشک است که معلوم نیست روز سی‌ام‌ماه شعبان است یا روز اول‌ماه رمضان (مثلا اگر تا دیشب، حلول‌ماه مبارک رمضان اعلام نشده باشد، امروز یوم‌الشک است).

برای این روز می‌تواند قصد روزه مستحبی آخر شعبان یا روزه قضا و مانند آن کند و اگر بعدا معلوم شود که رمضان بوده از رمضان حساب می‌شود و قضای آن روز لازم نیست. اگر هم در اثنای روز بفهمد که‌ماه رمضان است باید از همان لحظه نیت روزه رمضان کند. روزه آخرین روزماه شعبان به نیت روزه اول‌ماه رمضان، روزه حرام است.

به‌طور کلی شخص روزه‌دار از اذان مغرب هر شب تا اذان صبح فردا فرصت دارد تا برای روزه‌اش نیت کند. اگر بخواهد نیت یک‌ماه را به‌صورت یکجا انجام بدهد، در نخستین شب‌ماه رمضان می‌تواند نیت روزه یکماهه کند.

چه چیزهایی روزه را باطل می‌کند؟

حکم کلی: روزه گرفتن، فقط ترک خوردن و آشامیدن نیست.

۹ چیز وجود دارد که روزه را باطل می‌کند. از نظر فقهی، اصطلاحا به این باطل‌کننده‌های روزه، «مفطرات روزه» می‌گویند.

این مفطرات عبارتند از: ۱- خوردن و آشامیدن. ۲- جماع (آمیزش جنسی). ۳- استمنا (خودارضایی جنسی). ۴- دروغ بستن به خدا و پیامبران و معصومین(ع) (بنابر احتیاط واجب). ۵- رساندن غبار غلیظ به حلق (بنابر احتیاط واجب). ۶- فرو بردن تمام سر در آب (بنابر احتیاط واجب). ۷- باقی ماندن بر جنابت و حیض و نفاس تا اذان صبح. ۸- اماله (تنقیه) کردن با مایعات. ۹- قی کردن عمدی.

نکات مهمی که باید بدانید

اولا حواستان باشد که باطل‌کننده‌های روزه، احکام بسیاری دارند که برای دانستن آنها حتما باید به رساله مرجع تقلید خود مراجعه کنید.

انجام دادن باطل کننده‌های روزه، ۲حالت دارد؛ یا از روی عمد است که روزه را باطل می‌کند یا از روی سهو و فراموشی که روزه را باطل نمی‌کند و تفاوتی هم بین اقسام روزه از واجب و مستحب در این زمینه وجود ندارد.

اگر روزه‌دار شک‌کند مفطری انجام داده است یا نه، مثلا غبار غلیظی که وارد دهان شده آن را فروبرده است یا نه، یا آبی که داخل دهان کرده بیرون ریخته یا نه، روزه‌اش صحیح است.

اگر درماه رمضان مسافرت رفتیم چه کنیم؟

حکم کلی: کسی که درماه رمضان مسافرت می‌کند در هر مورد که نماز را باید شکسته بخواند نباید روزه بگیرد و در هر مورد که باید نماز ۴ رکعتی (تمام) بخواند، مانند مسافری که ۱۰ روز در یک محل قصد ماندن می‌کند یا اینکه مسافرت شغل او ست، واجب است روزه را نیز بجا بیاورد.

البته اگر روزه‌دار بعد از ظهر مسافرت کند باید روزه خود را تمام کند (هرچند نماز ظهر و عصرش شکسته می‌شود) اما اگر پیش از ظهر به قصد مسافرت حرکت کند، پس از عبور از حد ترخص (حدود ۵کیلومتر) روزه‌اش باطل است و باید افطار کند و اگر پیش از حد ترخص افطار کند بنابر احتیاط، کفاره (افطار عمدی روزه‌ماه رمضان) بر او واجب است. البته اگر از حکم این مسئله خبر نداشته کفاره ندارد.

نکات مهمی که باید بدانید

برخی‌ها فکر می‌کنند که مسافرت در ماه رمضان اشکال شرعی دارد، درحالی‌که اینطور نیست. مسافرت درماه رمضان هرچند برای فرار از روزه باشد جایز است. البته بهتر است به سفر نرود مگر اینکه سفر برای کاری نیکو یا لازم باشد.

روزه کسانی که مسافرت شغل آنها محسوب می‌شود، روزه دانشجویانی که مشغول به تحصیل در شهری دیگر هستند و روزه کسانی که چند وطن اصلی دارند، احکام متفاوتی دارند که برای دانستن جزئیات آن حتما باید به رساله مرجع تقلید خود مراجعه کنید.

بشنويد| پروردگارا گناهان ما را ببخش؛ قدم‌هاى ما را استوار بدار و ما را بر جمعيت کافر پيروز گردان…(دعای حضرت آقا سال ۵۸) 

دانلود (۲مگابایت)

تماشا کنید : رهبرانقلاب: قدر اين ماه رمضان را بدانيم

سال گذشته در همين ماه رمضان كسانی از دوستان ما بودند،اما امسال نيستند؛

بسا تیر و دی‌ماه و اردیبهشت‌ بیاید که ما خاک باشیم و خشت…

دانلود (۴مگابایت)

انگار همین دیروز بود که عیدفطر شد و دست‌دردست خانواده همه با هم به نماز عیدفطر ایستادیم.

حالا در چشم برهم‌زدنی دوباره ماه رمضان از راه رسیده است.‌ ماه رمضان امسال اما برای آنها که فرزند مدرسه‌ای دارند ماه رمضان ویژه و خاصی است. چرا که با امتحانات خردادماه بچه‌ها همراه شده و موقعیت به‌خصوصی را به‌وجود آورده است.

بسیاری از بچه‌ها و حتی پدر و مادرها نگران هستند و نمی‌دانند چگونه باید این همزمانی امتحانات را با روزه‌داری بچه‌ها مدیریت کنند. با بنیانا همراه باشید، چند پیشنهاد کاربردی برای مدیریت این دوران برایتان داریم.

با امتحانات در ماه رمضان کنار بیایید

امسال نخستین سالی است که امتحانات بچه‌ها به‌طور کامل درماه رمضان قرار می‌گیرد اما این شرایط فعلی تا وقتی ماه رمضان از حوالی پایان اردیبهشت و خرداد عبور کند ادامه خواهد داشت و ۳-۲ سالی شرایط به همین شکل خواهد بود، پس بهتر است به جای اعتراض به در و دیوار و غرغرکردن به فکر هماهنگی و تطبیق خود و فرزندتان با این شرایط باشید.

با کمی دقت و استفاده از راهکارهای مشخص می‌توانید از این دوره عبور کنید بدون اینکه فرزندتان آسیب چندانی ببیند. باید کمی انعطاف‌پذیر باشید و تمام تلاش‌تان را برای تطبیق با شرایط جدید خود و فرزندتان بکنید.

رمضان امسال؛ زمانی برای آزمونی بزرگ

زندگی همواره با موقعیت‌های آزمون الهی همراه است و یکی از همین آزمون‌ها امسال در برابر شما و خانواده‌تان قرار گرفته است. اینکه ما تا چه حد برای دین و اعتقاداتمان ارزش قائلیم و در موقعیت‌های سخت پای آن می‌ایستیم آزمونی است که حالا در برابر شما قرار گرفته است.

مهم است اگر فرزندتان به سن تکلیف رسیده و باید روزه بگیرد، کمک کنید تا حتی در چنین شرایط سختی که امتحانات با روزه‌داری او همراه شده، روزه‌هایش را بگیرد و به تکلیف الهی عمل کند. مهم است که در نخستین آزمون سختی که در راه روزه‌داری او قرار گرفته، صورت‌مسئله را پاک نکنید و روی زندگی اعتقادی و دینی برای فرزندتان سرمایه‌گذاری کنید. مهم است که از همین حالا زندگی مؤمنانه را برای فرزندتان جا بیندازید.

شب‌نشینی برای محصلین تعطیل

یکی از عادت‌های پسندیده مردم ما در ماه رمضان برپایی سفره‌های افطار و گاه شب‌نشینی‌های طولانی افطار تا سحر است. بسیاری از خانواده‌ها از افطار یا پس از آن دور هم جمع می‌شوند و تا نزدیک سحر به دید و بازدید و صله‌رحم می‌پردازند که البته عادت بسیار پسندیده‌ای است. اما شرایط شما در این ماه رمضان کمی متفاوت است. شما یک فرزند روزه‌دار در حال امتحان دارید و باید حسابی هوای او را داشته باشید.

سعی کنید استثنائا امسال شب‌نشینی‌های طولانی مدت را فاکتور بگیرید و صرفا به حضور کوتاه در ضیافت‌های افطار خانوادگی قانع باشید. ممکن است بعضی بگویند: خب، ما به مهمانی می‌رویم و فرزندمان خانه می‌ماند و درس می‌خواند. به هزار و یک دلیل تنهابودن در خانه باعث عدم‌تمرکز بچه‌ها و کاهش بهروه‌وری زمانی و درسی آنها می‌شود.

تغییر چرخه زندگی در خانه

موضوعی که اهمیت زیادی در امتحانات همزمان با ماه مبارک رمضان دارد تغییر الگوی چرخه زندگی در خانه است. در حالت عادی معمولا توصیه‌ها این است که فرزندان شب‌ها به موقع بخوابند و از فرصت ابتدای صبح و طول روز برای مطالعه استفاده کنند.

اما با توجه به طولانی بودن ساعات روزه در این سال‌ها و فشار گرسنگی و تشنگی، احتمالا بچه‌ها در طول روز دچار کاهش قندخون و بالطبع کاهش تمرکز و قدرت حافظه و یادگیری می‌شوند.

برای اینکه بچه‌ها بهترین بهره‌وری را از زمان ۲۴ساعته داشته باشند سعی کنید در طول ساعات روز، به‌خصوص از حوالی ظهر تا افطار، فرزندتان مشغول خواب و استراحت شود؛ یعنی به‌صورت موقت در طول ماه رمضان، خواب شبانه او و حتی بقیه اعضای خانواده که شغلی در بیرون ندارند را به ساعات ظهر تا افطار تغییر دهید و از ساعات طول شب و ابتدای صبح تا ظهر که هنوز گرسنگی و تشنگی غلبه نکرده است برای مطالعه فرزندتان استفاده کنید.

البته دقت داشته باشید که اگر افطاری سنگین، پرحجم و چرب برای بچه‌ها تدارک ببینید بعد از افطار، سنگین شده و توان درس خواندن نخواهند داشت. بنابراین تلاش کنید افطاری کم‌حجم و مقوی تدارک ببینید و وعده غذایی پرحجم‌تر را به آخر شب یا هنگام سحر موکول کنید.

یک موقعیت اورژانسی؛ بازکردن شرعی روزه

همه این توصیه‌ها را گفتیم که بچه‌ها بتوانند همراه با روزه‌داری و کسب فضایل معنوی، به اولویت‌های درسی و امتحاناتشان هم برسند. اما گاهی وقت‌ها بعضی از بچه‌ها شرایط جسمی خاصی دارند و از حد معمول ضعیف‌ترند یا در بعضی از روزها امتحان سخت و خاصی دارند که شرایط را ویژه و منحصربه‌فرد می‌کند.

دین متعالی ما در چنین شرایطی راه‌های حلال و مشروعی را برای بازکردن روزه قرار داده است. هر چند به لحاظ اخلاقی و معنوی استفاده مکرر از این راه، دلچسب و مقبول نیست اما در موقعیت‌های اورژانسی معقول به‌نظر می‌رسد و باعث مدیریت همزمان عدم‌گناه در کنار رفع گشنگی و تشنگی برای بچه‌ها می‌شود.

بهتر است در این زمینه به رساله عملیه یا دفاتر مرجعتان مراجعه کنید اما به‌طور خلاصه اغلب مراجع فردی را که ۵/۲۲کیلومتر از شهر خارج شده باشد را مسافر حساب می‌کنند و فرد در این شرایط می‌تواند روزه‌اش را افطار کند؛ یعنی شما می‌توانید پس از اذان صبح فرزندتان را به خارج از شهر و مسافت ۵/۲۲کیلومتری ببرید و در همان‌جا او افطار کند، سپس(تا پیش از اذان ظهر) برگردید.

در این صورت روزه فرزند شما بدون هیچ عمل حرامی شکسته شده است و می‌تواند بخورد و بیاشامد. توجه داشته باشید که برای اینکه روزه خودتان شکسته نشود کافی است در مسیر رفت و برگشت و پس از خروج از مسافت شرعی شهر همچنان از خوردن و آشامیدن پرهیز کنید. در این صورت روزه شما پابرجا خواهد ماند.

زیاد سخت نگیرید

بارها گفته‌ایم که درس خواندن لزوما هم به معنی نمره خوب گرفتن در امتحانات نیست. حالا در شرایطی که امتحانات با ماه مبارک رمضان همراه شده و به نوعی امتحان معنوی فرزندتان با امتحانات درسی او همزمان شده لازم نیست زیاد مته به خشخاش بگذارید و روی عالی بودن نمرات تأکید کنید.

فرایند درس خواندن و درک مطالب فرزندتان باید در طول سال تحصیلی انجام می‌شده و حالا یکی دو نمره بالا و پایین به جایی بر نمی‌خورد. اینطور نباشد که برخورد شما به‌عنوان پدر و مادر فرزندتان را به جایی برساند که برای گرفتن چند نمره بالا و پایین نسبت به انجام روزه و دیگر فرایض دینی بدبین و دلزده شود.

نویسنده: محمد علی شاطری (مجله همشهری دو)

نکاتی کوتاه در تکمیل مطالب بالا 

در ماه رمضان چگونه درس بخوانیم [بررسی همزمانی امتحانات با روزه داری ]

۱- تا جایی که ممکن است از سحر تا ظهر به مطالعه بپردازید و بعد از ظهر را استراحت کنید.

۲- اگر نمی توانید مورد ۱ را رعایت کنید استفاده از شب تا صبح برای مطالعه هم پیشنهاد خوبی است که البته پیشنهاد ۱ خیلی بهتر است.

۳- رژیم غذایی مناسب در این ماه را رعایت کنید.

۴- سعی کنید در طول روز زیاد از خانه بیرون نروید تا به دلیل گرمای زیاد انرژی شما تحلیل نرود.

۵- ساعات پس از افطار زمان مناسبی برای مطالعه محسوب می‌گردد؛ پیشنهادی که برای مطالعه وجود دارد آن است که در ساعات اولیه پس از افطار و به منظور رسیدن به یک تمرکز مطلوب مطالعه را به صورت روزنامه‌ای و سطحی به مدت حدود یکساعت دنبال کرده وسپس  مطالعات سنگین خود را آغاز نمایید.

۶- حدود دو ساعت پیش از افطار، برای مطالعه عمیق و فراگیری مطلب، زمان مناسبی نیست و اما در صورت تمایل، می‌شود به همان مطالعه روزنامه‌ای مطالب و مرور سحطی موارد پیشتر فراگرفته شده پرداخت.

۷- ایام ماه مبارک رمضان را می‌شود از ساعات شب و بامداد برای مطالعه بهره‌مند شد، یا شب ها تا حدود ۲ تا ۳ شب به مطالعه بپردازید و بعد ساعات نیمروزی را استراحت کنید یا تا حدود ساعت ۱۱:۳۰ شب مطالعه داشته باشید و حدود ۲ تا ۳ ساعت پس از سحر را نیز برای مطالعه اختصاص دهید.

با توجه به شرایط ویژه ماه رمضان پیشنهاد می‌شود تمامی امور غیردرسی و فوق برنامه دانشجو تا حد امکان تقلیل داده یا حتی تعطیل شود؛ توجه کنید با توجه به کاهش توان جسمی و ذهنی و البته شرایط طبیعی اجتماع اطراف شما در این ایام به نظر اوقات استراحت بیشتر و زمان‌های کار کمتر به نظر می‌رسند، ولی این ماه برای شما با توجه به شرایط  ویژه‌ای که در آن قرار دارید باید به یکی از بهترین ماه‌های مطالعه تبدیل شود.

۸- هنگامی که گرسنه هستید و حوصلهٔ مطالعه ندارید مقداری استراحت کنید و سپس به سراغ فلش‌کارت‌ها یا خلاصه‌های‌تان بروید و نگاهی اجمالی به آن‌ها بیندازید.

۹- برنامه‌ریزی را فراموش نکنید. قبل از شروع مطالعه برای خودتان مشخص کنید که قرار است در روزی که پیش رو دارید کدام مباحث را مطالعه کنید. اگر هنگام صبح موفق به اتمام آن‌ها نشدید خود را ملزم کنید که پس از افطار از دیدن برخی سریال‌های تلویزیونی خودداری کرده و به جایش برنامهٔ خود را تمام کنید.

۱۰- آیات قرآن کریم حافظهٔ شما را تقویت می‌کند؛ بنابراین بهتر است در روز چند آیه از قرآن بخوانید و به خداوند توکل کنید.

۱۱- در طول روز سعی کنید خیلی از منزل خارج نشوید؛ زیرا گرمای هوا انرژی شما را می‌کاهد.

۱۲- به فکر رقابت باشید و تصور کنید در لحظه‌ای که شما به دلایل مختلف از مطالعه دست کشیدید دانش‌آموزان بسیاری هستند که با وجود شرایط مشابه با شما سختی‌ها را تحمل کرده و با جدیت مطالعه می‌کنند. روحیهٔ رقابت سطح انرژی را در شما بالا می‌برد.

صوت : نقد تند و صریح استاد رائفی پور نسبت به مسئولینی که امتحانات را در میان شب های قدر برگزار میکنند

دانلود(یک مگابایت)

«روزه‌داران هیچ‌گاه حال گرسنگان را درک نخواهند کرد زیرا به افطار اطمینان دارند».

عجیب آنکه تا به رمضان می‌رسیم این جمله‌های زیبا مثل قارچ در فضای مجازی می‌رویند و حتی گاهی خود مؤمنان نیز برای فورواردکردن آن عطش نشان می‌دهند، غافل از آنکه این فانتزی‌ها ریشه در خاکی دارد که میوه‌های فاسد می‌رویاند و این مغلطه‌های شیرین، نتیجه‌های نامبارکی در پی دارد.

۱- آیا واقعا یک روزه‌دار، به صرف اینکه در پایان روز افطار خواهد کرد، از درک درد گرسنگان عاجز خواهد بود؟ کسی که روزه می‌گیرد، در طول ساعت‌های متمادی، به اراده خودش خوردن و نوشیدن را بر خود حرام می‌کند؛ پس در اعماق وجودش درد گرسنگی را می‌چشد و خواه‌ناخواه با وضع سخت نیازمندان جامعه آشنا می‌شود.

۲- آیا هدف از روزه‌داری صرفا درک گرسنگی بیچارگان بوده یا اهداف جدی و درهم تنیده دیگری نیز در این حکم دینی تعبیه شده است؟ اصلی‌ترین هدف روزه‌داری کسب «تقوا» است و این تقواست که می‌تواند پایه وقوع خوبی‌های فراوان در جامعه باشد، وگرنه بسیاری از آدم‌های بی‌تقوا را دیده‌ایم که حتی اطعام گرسنگان جامعه را طعمه‌ای ساخته‌اند برای رسیدن به اهداف شیطانی خود؛ مثل برخی ثروتمندان بدنهاد که به‌صورت ویترینی به چند خانواده بی‌بضاعت رسیدگی می‌کنند، اما پشت پرده حق هزاران انسان مستضعف جامعه را چپاول می‌کنند. پس اتفاقا این روزه‌داری است که می‌تواند جامعه را به سمت مبارزه واقعی با فقر سوق دهد، چون گوهر اصلی مبارزه با فقر همان «تقواورزی» است که از طریق روزه تأمین می‌شود.

۳- برفرض که یک روزه‌دار نمی‌تواند درد نیازمندان گرسنه را درک کند، چه کس دیگری می‌تواند این را بفهمد؟ اصلا بدیل این جمله چیست؟ آیا باید روزه‌داری را کنار گذاشت؟ آیا نتیجه این جمله زیبا، سست‌کردن اعتقاد جامعه نسبت به احکام دین نیست؟

۴- چه‌کسی بیشتر از روزه‌داران رمضان به فکر گرسنگان جامعه بوده است. کدام قشر و گروه در جوامع، به اندازه مؤمنان و دینداران برای رفع مسئله فقر و احتیاج مستضعفان موفق بوده‌اند. کدام ماه از ماه‌های سال به اندازه ماه رمضان برای حل مشکلات نیازمندان نافع بوده است؟ این همه سفره‌های افطار نیازمندان، کفاره و فطریه، صدقات و نذرهای مؤمنان، نان‌های رایگان نیمه رمضان، رسیدگی به خانواده‌های بی‌بضاعت و … این حجم کار خیر با همین تک جمله زیبا، نادیده انگاشته می‌شود. این اثر ویرانگر یک فانتزی فاسد است!

منبع: سید مهدی سیدی (مجله همشهری دو )