«شما هم می‌توانید در محله‌تان، در مسجد، در خیابان و… با دادن «افطاری ساده» به جمع افطاری‌دهندگان این ماه مبارک بپیوندید؛ قبول باشه» جمله ساده و دلنشینی است برای آنکه مردم دعوت شوند تا یک افطاری ساده به مردمی که دوروبرشان است، بدهند.

افطاری‌ای که شاید بیشتر از یک لقمه نان، پنیر و خرما نباشد؛ اما همین یک گام کوچک می‌تواند گاهی شکم نیازمندی را هم سیر کند و چه ثوابی لذتبخش‌تر از شادکردن دل نیازمندان. محمد افکانه و حسین زیاری، 2 نفر از 300نفر خیری هستند که در ماه مبارک رمضان آستین‌هایشان را بالا زده‌اند تا کسی در این ماه که ماه مهمانی خداست دست خالی نماند و سفره‌اش بی‌برکت نباشد. گروهی که دست به‌دست هم داده‌اند و با مبلغی که جمع‌آوری می‌کنند علاوه بر توزیع افطاری در میان مردم معمولی، برای بسیاری از مردم نیازمند هم بسته‌های غذایی تهیه، بسته‌بندی و توزیع می‌کنند.

تمام کارها را نیز با هم انجام می‌دهند؛ از جمع‌آوری پول تا خرید، بسته‌بندی و توزیع در مناطق محروم تهران. حتی برخی از آنها پزشک و دندانپزشک هستند که در کنار افطاری، ویزیت رایگان هم انجام می‌دهند. خرید تنور نانوایی و پخت نان رایگان برای نیازمندان هم گام بعدی است که قرار است با همدیگر بردارند و تا جایی که در توان دارند کاری کنند که دیگر کسی نباشد که به نان شبش هم محتاج باشد.

به سراغ آقایان افکانه و زیاری رفتیم درحالی‌که زمان افطار بود و صدای اذان در میدان راه‌آهن طنین‌انداز شده بود. زمانی که بسته‌های نان، پنیر و خرما را با زبان روزه بین مردم معمولی توزیع می‌کردند. آنها برای امشب 100لقمه نان، پنیر و خرما بسته‌بندی کرده‌اند که در عرض 10دقیقه تمام نان‌ها به‌دست ‌ مردم رسید و افطارشان را با آن لقمه باز کردند.

با این کار شاید شکم نیازمندی سیر شد، شاید هم انگیزه‌ای شد برای کسانی که فکر می‌کنند برای انجام کار خیر باید سرمایه آنچنانی در اختیار داشته باشند؛ درصورتی که می‌توانند تنها با 65هزار تومان دل 100نفر را با نان و خرما شاد کنند. در ادامه مطلب و ارائه یک گزارشی از یک اقدام آتش به اختیار همراه بنیانا باشید

سبد لقمه نان‌ها در دست در کنار پیاده‌راه پایانه اتوبوس‌های میدان راه‌آهن ایستاده‌اند و به کسانی که از کنارشان عبور می‌کنند نان و خرما تعارف می‌کنند تا هر کس که می‌خواهد بردارد و افطارش‌را با آن لقمه باز کند؛ کسانی که بیشتر ظاهرشان به مسافر می‌خورد یا قشر ضعیف جامعه هستند. به‌طوری که برخی از آنها طلب لقمه نانی بیشتر هم می‌کنند و البته آقای افکانه و زیاری با طیب خاطر، لقمه اضافه‌ای که می‌خواهند را به آنها تقدیم می‌کنند.

محمد افکانه درباره ایده افطاری ساده که به همراه دوستانش به ذهنشان رسیده می‌گوید: «اکثر ما کارمند هستیم و به‌دلیل سبک کاری‌ای که داریم احساس می‌کردیم فاصله‌مان با عموم مردم زیاد است. به همین دلیل فکر کردیم که ماه رمضان می‌تواند بهانه خوبی باشد تا بتوانیم به مردم بیشتر نزدیک شویم و با آنها رابطه بهتری برقرار کنیم».

او با تأکید بر آنکه حضور در کنار مردم یک مزیت بالاتر هم دارد و آن ثواب و کار خیر است می‌گوید: «ماه رمضان هم می‌تواند بهانه خیلی خوبی برای چنین فعالیت‌هایی باشد. چون ثواب کار خیر بسیار بالاست. وقتی شما یک لقمه نان که خیلی هم ناقابل است به‌دست نیازمندی می‌دهید که خیلی به آن احتیاج دارد حس خیلی خوبی به شما می‌دهد و ممکن است در طولانی مدت آن خلأهای عاطفی را که به‌دلیل مسائل مختلف زندگی کمرنگ شده باشد را پرکند».

سبک افطاری دادن در خیابان، ایده جدید امسال است

وقتی از افکانه درباره سبک کارشان در افطاری دادن به نیازمندان می‌پرسیم می‌گوید: «امسال نخستین سالی است که مدل افطاری‌دادن در خیابان را پیاده می‌کنیم. قبلا با مدل‌های دیگر این کار را انجام می‌دادیم؛ مثلا در یک مسجد یا یک خانه که نسبت به باقی خانه‌ها بزرگ‌تر بود این کار را انجام می‌دادیم.

سفره‌ای پهن می‌کردیم و به نیازمندان افطاری می‌دادیم. در اعیاد و مراسم‌های مختلف باز هم از این سبک سفره‌ها پهن می‌کردیم اما در ماه رمضان تقریبا هر شب بود و هر سال این روند تکرار می‌شد. بیشتر فعالیت‌ها نیز بین اقوام و دوستان بود. سبک گذشته به‌گونه‌ای نبود که بتوانیم با عامه مردم در ارتباط باشیم».

همت 300نفره برای افطاری‌دادن در مناطق محروم شهر

افرادی که در این مجموعه فعالیت می‌کنند 300نفر می‌شوند. آنها خودشان را به گروه‌های مختلف تقسیم کرده و هر کدام منطقه‌ای از شهر را برعهده‌گرفته‌اند. سپس مبلغ‌هایی که دارند را سبک و سنگین می‌کنند و بعد از محاسبات، خرید مایحتاج را انجام می‌دهند. عده‌ای وظیفه خرید را برعهده دارند، عده‌ای بسته‌بندی می‌کنند و تعدادی هم هر شب دم افطار به منطقه مورد نظر می‌روند و بسته‌های افطاری را توزیع می‌کنند.

افکانه درباره این سبک فعالیت‌شان می‌گوید: «ما الان در میدان راه‌آهن حدودا 7نفر هستیم که فعالیت می‌کنیم. اما تعداد بچه‌ها خیلی بیشتر است. هر کدام به گروه‌های 7نفره و 5نفره تقسیم شده‌اند و در مناطق دیگر تهران فعالیت می‌کنند.

مسئولیت‌ها و فعالیت‌های هر کدام از این افراد فرق می‌کند. مثلا یک نفر مسئول خرید است، یک نفر مسئول توزیع است، یکی بانی می‌شود، یکی مسئول درست کردن بسته‌های افطاری است و… یعنی هر کس به‌نوبه‌خود هر فعالیتی که از دستش بربیاید، انجام می‌دهد. ‌»‌

افطاری به 100نفر با 65هزارتومان

برای تأمین افطاری ساده همانطور که از نامش مشخص است ‌ نیاز به هزینه آنچنانی ندارد. به‌طوری که هر کس با هر توان مالی تمایل داشته باشد، حداقل می‌تواند بانی یک شب باشد و به 100نفر افطاری بدهد.

او درباره میزان هزینه‌هایی که برای هر افطاری صرف می‌شود می‌گوید: «هزینه‌ها کاملا مشخص است. هر کس که تمایل داشته باشد می‌تواند کمک می‌کند. اقلام مورد نیازرا به جز نان که همان روز به‌صورت تازه تهیه می‌شود، به‌صورت 5روز به 5روز می‌خریم و آنها را یکجا جمع می‌کنیم و بعد تقسیمات و توزیع انجام می‌شود. هر بانی نیز به اندازه وسع خودش افطاری می‌دهد. از نان، پنیر و خرمای ساده بگیرید تا شربت، کیک، آبمیوه و… . به هر حال حداقل‌ها تأمین می‌شود؛ مثلا امشب بانی 100لقمه نان، پنیر و خرما را قبول کرده بود.

یک بانی مثلا 200لقمه قبول می‌کند. در کل بستگی به بانی دارد. اما کف افطاری که یک بانی تقبل می‌کند 100نفر و کف آن افطاری هم نان، پنیر و خرماست. بانی با توجه به توان مالی‌اش می‌تواند تعداد لقمه‌ها را زیاد یا مخلفات را بیشتر کند؛ به‌عنوان مثال هزینه تهیه 100لقمه نان، پنیر و خرما 65هزار تومان برآورد شده است. حداکثر آن هم که باز سادگی در آن رعایت می‌شود 250هزار تومان خواهد شد.

آن بانی در این افطاری تقبل می‌کند خیار، گوجه و شربت هم بدهد». آنها برای آنکه هر شب بسته‌های افطاری را آماده کنند هم برنامه‌ریزی مخصوص به‌خودشان را دارند؛ «معیار ما برای کار هر روزمان ساعت پخت نانوایی است که از آنجا نان می‌گیریم. آن نانوایی همیشه ساعت 4ونیم پخت را شروع می‌کند. نان را می‌گیریم و 7-6نفره می‌نشینیم خرما و پنیرها را لقمه می‌کنیم و یک ساعت هم بسته‌بندی آنها وقت می‌گیرد. سپس نیم ساعت به افطار مانده به محل تعیین شده می‌رویم و با پخش اذان، توزیع را شروع می‌کنیم. »

تلاش برای ترویج فرهنگ افطاری‌دادن به نیازمندان

حسین زیاری، یکی دیگر از اعضای گروه افطاری ساده است که به همراه آقای افکانه مشغول توزیع بسته‌های افطاری در بین مردم اطراف میدان راه‌آهن هستند. او درباره واکنش‌هایی که حین توزیع بسته‌های افطاری از سوی مردم با آن روبه‌رو می‌شود می‌گوید: «واکنش‌ها همه خوب است. کسانی بوده‌اند که در زمان گرفتن لقمه افطاری از ما طلب بسته‌های بیشتر کرده‌اند و ماهم با روی باز به آنها تقدیم کرده‌ایم. چون افطاری ساده‌ای است. حتما آن بنده خدا نیازش است که از یک عدد بیشتر می‌خواهد».

زیاری می‌گوید بسته افطاری را به همه می‌دهند بدون آنکه نگاه کنند و ببینند چقدر نیازمند است و چقدر نیست. هدف از این کارشان به جز سیر کردن شکم بنده‌های خدا، ترویج فرهنگ توزیع افطاری ساده میان مردم است.

او می‌گوید: «یک بخشی از هدف کار ما، گسترش فضای دینی در ماه مبارک رمضان است؛ طبق حدیث نبوی که گفته شده به اندازه یک لیوان آب یا یک نصف خرما در افطاری دادن از هم سبقت بگیرید و در ثواب روزه‌دار شرکت کنید. یکی از اهداف ما این است که چنین فضای دینی و معنوی‌ای را در جامعه بازتاب دهیم. خیلی از مردم ما روزه‌دار هستند؛ اماتوزیع نذورات در سطح خیابان‌ها کمتر از ایامی مثل ماه محرم است.

ما با این کارمان سعی داریم مقداری این فضا را بشکنیم و نذورات و افطاری‌دادن را در سطح جامعه باب ‌ کنیم. شاید کسانی که روش ما را ببینند در خودشان این انگیزه را ایجاد کنند که می‌شود آنها هم به مردم محل‌شان یا نیازمندهایی که می‌شناسند از این طریق افطاری بدهند و ثواب هم ببرند».

توزیع افطاری در مناطقی که نیازمندان بیشتری دارند

مناطق محروم، اولویت اصلی این گروه است و تقسیمات آنها هم براساس همین مناطق است. زیاری به برخی از این مناطق اشاره می‌کند: «بیشتر مناطقی که برای توزیع افطاری می‌رویم چهارراه طرشت، سه‌راه تلفنخانه به سمت رسالت، هفت‌حوض، شاه‌عبدالعظیم، دولت‌آباد، دروازه غار، میدان مولوی و… است. بیشتر به مکان‌هایی می‌رویم که می‌دانیم احتمالا نیازمندان آنها بیشتر هستند. بچه‌ها در این مکان‌ها مستقر می‌شوند و استقبال هم تا به امروز خوب بوده است».

نظارت 300نفره از طریق کانال تلگرامی

افکانه از گروه تلگرامی‌شان می‌گوید که در آنجا اکثر بانی‌ها و اعضای گروه حضور دارند و در آنجا هر روز برنامه و روند کاری‌شان را منتشر می‌کنند؛ اینکه فلانی این مقدار پول واریز کرد، با آن پول چه چیزهایی خریداری شد، چه زمانی بسته‌بندی به پایان رسید و توزیع آن هم با موفقیت انجام شد؛

«فعالیت ما در بین دوستان کاملا شفاف است و هر روز هر کسی که پول می‌ریزد فیش آن را در کانال می‌گذاریم که مثلا فلانی اینقدر پول ریخت و امروز اینقدر خرید انجام شد. یعنی همه بچه‌ها در جریان هستند که چه فعالیت‌هایی در حال انجام است. با وجود آنکه تا حدود زیادی همه همدیگر را می‌شناسیم اما این کار باعث می‌شود روند فعالیت‌ها مطمئن‌تر باشد.

چون خیلی از بچه‌ها نمی‌توانند در زمان خرید، بسته‌بندی کردن و توزیع حضور داشته باشند با این کار آنها را هم در روند کار قرار می‌دهیم تا در جریان باشند و اتفاقا این سبک در جریان بودن را هم خیلی دوست دارند انگار که خودشان هم در جمع کسانی که کار می‌کنند حضور داشته باشند برایشان دلپذیر است».

تبلیغ افطاری‌دادن با حدیث و روایت

پیامبر اسلام(ص) همگان را به اطعام و دادن افطاری به روزه‌داران ترغیب می‌کنند و می‌فرمایند: «هر کس در ماه رمضان به‌خاطر خدا به روزه‌داران افطاری بدهد، خدا ثواب آزادکردن بنده‌ای را به او می‌دهد و گناهان او را نیز می‌بخشد. ‌» عرض کردند: «یا رسول‌الله ما توان افطاری دادن نداریم چگونه به این فیض برسیم؟» فرمودند: «از آتش جهنم خود را برهانید هرچند به اندازه یک خرما یا نیمی از آن افطار بدهید».

این روایت روی کاغذ کوچکی نوشته شده و داخل تمام لقمه‌هایی است که زیاری و افکانه به‌دست مردم می‌دهند تا برای آنهایی که این لقمه به دستشان می‌رسد هم انگیزه‌ای شود و شاید روزی آنها هم جزو افطاری‌دهنده‌ها باشند.

زیاری درباره این تکه کاغذ می‌گوید: «کاغذهایی که در این بسته‌ها می‌بینید هر گروهی بسته به سلیقه‌ای که دارد یک حدیث انتخاب می‌کند و داخل بسته می‌گذارد. بدون آنکه هیچ رنگ و لعاب سیاسی و تبلیغاتی داشته باشد. حتی اسم خیریه یا اسم گروه و آدرسی از خودمان هم نمی‌گذاریم. فقط یک حدیث می‌گذاریم تا برای آنها انگیزه شود که خودشان هم آستین بالا بزنند و برای مردم نیازمند و اهالی محلی که می‌شناسند افطاری ساده مهیا کنند».

راه‌اندازی تنور رایگان نانوایی برای نیازمندان

طرح دیگری که این گروه ‌ انجام می‌دهند خرید تنورهای نانوایی و پخت نان رایگان برای نیازمندان است. افکانه درباره این تنورها می‌گوید: «یکی از طرح‌هایی که در مجموعه 300نفره‌مان آن را پیگیری می‌کنیم خرید تنور نانوایی برای مناطق محروم و جنوب شهر است تا مردمی که نیازمند هستند بدون آنکه بخواهند شرمنده شوند اگر پولی ندارند به این نانوایی بروند و نان موردنیازشان را رایگان تهیه کنند.

هم‌اکنون در بخشی از جنوب شهر در حال عملی‌شدن است و فعلا در ماه مبارک رمضان این کار را انجام خواهیم داد. هم‌اکنون نیز عمده نذرهایی که داریم برای نیمه ماه مبارک و شب ولادت امام حسن مجتبی(ع) است. هر چه به سمت شب‌های قدر می‌رویم افطاری‌ها و روزهای آن بهتر می‌شود و امیدواریم بشود این فعالیت‌ها را نیز در طول سال انجام دهیم و به شب‌های ماه مبارک رمضان و محرم و صفر محدود نشود».

گردآورنده : آزاده باقری (همشهری دو)