نمایش فیلمی کاملاً فمنیستی و ضد خانواده در جشنواره فیلم فجر که شعار آن جشن سینمای اخلاقمدار ایران است، باعث شد تا عرق سرد بر تن جشنواره‌ای باشد که متاسفانه به بهانه بزرگداشت ارزش‌های انقلاب افتتاحیه چند صد میلیونی برگزار می‌شود و خود را نمادی از فرهنگ انقلاب اسلامی معرفی می‌کند!

فیلم سینمایی « عرق سرد » دومین ساخته سهیل بیرقی بعد از فیلم «من» سه شنبه شب در پردیس سینمایی ملت رونمایی شد؛

فیلمی که به رغم تکذیب سازندگانش، شباهت انکارناپذیری با یک داستان واقعی دارد، البته داستانی نه با رنگ و بوی فمنیستی و ضدخانواده‌ای که در « فیلم عرق سرد » شاهد آن هستیم. در این فیلم فیلمساز تلاش کرده است در قامت یک فمنیست ظاهر شود؛ فمنیستی مذکر!

 

یک داستان واقعی در فیلم عرق سرد 

نیلوفر اردلان بازیکن و کاپیتان تیم ملی فوتسال بانوان ایران، زمانی که تیم ایران برای مسابقات قهرمانی آسیا به مالزی می‌رفت، از سوی همسرش مهدی توتونچی، ممنوع‌الخروج می‌شود.

توتونچی مجری شبکه ورزش است و علت عدم رضایت وی برای خروج همسرش، زندگی مشترکشان و رادان فرزند هفت ساله‌شان عنوان می‌شود که آن روزها باید به کلاس اول ابتدایی می‌رفت.

خانم اردلان، آن روزها اعتراض‌های متعددی می‌کند، با برنامه «نود» مصاحبه می‌کند و در شبکه‌های مجازی کمپین‌های حمایتی از وی به راه می‌افتد.

خبر در شبکه‌های ماهواره‌ای می‌پیچد و داستان پیچیده می‌شود. دو سال بعد فیلمی در جشنواره فجر رونمایی می‌شود که حتی در جزئیات داستان با اتفاقات زندگی شخصی نیلوفر اردلان مشابهت دارد، اما تفاوت‌های زیادی نیز دارد.

منتقدان می‌گویند علت این تفاوت‌ها این است که فیلمساز می‌خواهد فمنیستی به ماجرا نگاه کند و از آب گل آلود مشکلات ورزشکاران زن، معجونی بسازد؛ فیلمی که در لابی پردیس سینمایی ملت بر سر اینکه فیلم مهمی نیست و در نهایت به درد جشنواره‌های درجه 2 خارجی می‌خورد، بحث می‌شد.

  

از اردلان تا اردستانی

در عرق سرد ، نام شخصیت اصلی داستان «افروزاردستانی» است که باران کوثری بازیگر نقش آن است. همسر افروز اردستانی نیز در اینجا شخصیتی به نام یاسر شاه حسینی است که از قضای روزگار مجری برنامه تلویزیونی است و از این نظر شباهت زیادی به مهدی توتونچی دارد.

یاسر شاه حسینی در تلویزیون برنامه پرمخاطب «یادش بخیر» را دارد و کاملاً ریاکار و متظاهر است. افروز و یاسر بیش از یک سال است که باهم زندگی نمی‌کنند و در این مدت افروز با هم‌تیمی‌اش در یک آپارتمان جداگانه زندگی می‌کند.

افروز وکیلی دارد به نام «پانته آ آل‌داوود» که می‌خواهد با ایجاد کمپین و گفت‌وگو با شبکه‌های ماهواره‌ای از جمله صدای امریکا، فضاسازی کند تا مقدمات خروج افروز از کشور فراهم شود.

افروز و هم‌تیمی‌اش به طور پنهانی با یک تیم اسپانیایی مذاکره کرده‌اند و قرار است حین مسابقات قهرمانی آسیا در مالزی با این تیم قرارداد ببندند و دیگر به ایران باز نگردند.

ممنوع الخروج شدن افروز آغاز ماجراها می‌شود و در این بین «مهرانه نوری» سرپرست تیم فوتسال بانوان، با بازی «سحر دولتشاهی» نیز که حجاب چادر دارد و تظاهر می‌کند به دینداری، تلاش می‌کند به جای اینکه گره کار افروز را باز کند، سنگ‌های متعددی را بر سر راه وی قرار دهد.

 افروز تلاش می‌کند یک تنه با قوانین اسلامی مربوط به حدود اختیارات همسر بجنگد و کارگردان تلاش کرده است روند داستان را به گونه‌ای پیش ببرد که بیننده هرچه بیشتر از سیستم و قوانینی که مانع رفتن افروز می‌شود، متنفر شود. 

در حاشیه جشنواره شایعاتی درباره احتمال شکایت مهدی توتونچی از فیلم « عرق سرد » مطرح شده البته این مجری تلویزیون تصمیم درباره این کار را منوط به تماشای فیلم کرده است.

فمنیست بودن یا نبودن!

سهیل بیرقی در نشست رسانه‌ای بعداز اکران فیلم، داشتن افکار فمنیستی را انکار نکرد. مهر تأکید بر پیروی از مکتب فکری فمنیستی، در حالی است که در سال‌های اخیر تأکید شده بود وزارت ارشاد حسن روحانی اجازه حضور فیلم‌های فمنیستی را نخواهد داد
و اکنون پارادوکس بزرگی به وجود آمده است که اگر « عرق سرد » فمنیستی است پس چطور به جشنواره راه یافته!

این را هم باید افزود که در فیلم اشاره‌هایی مبنی بر رابطه میان افروز و هم‌تیمی‌اش وجود دارد که قاعدتاً با توجه به ممیزی‌های کارگران حتی اگر می‌خواسته نمی‌توانسته موضوع را چندان باز کند اما بیرقی بدون اینکه مسئله را بیان کند در ابتدا و انتهای فیلم از چند ورزشکار زن می‌گوید که ممنوع الخروج شده‌اند.

با یک جست‌وجوی ساده متوجه می‌شویم این بازیکن‌ها به دلیل مسائل غیراخلاقی از تیم کنار گذاشته شده‌اند.

سازندگان فیلم هیچ توجیهی درباره موضع ضدخانواده « عرق سرد » ارائه نداده‌اند، قهرمان فیلم به شدت از زندگی مشترکش متنفر است و حتی حضورش در کنار همسرش را با نمایش عصبی مسواک زدن به تصویر می‌کشد.

نمایش شوهر پست فطرت و زن مظلوم که جزء جدانشدنی از فیلم‌های فمنیستی است چه کمکی می‌تواند به زندگی خانواده‌های ایرانی بکند که هر ساله آمار طلاق در آنها بالاتر از قبل می‌شود و خیلی از زوج‌های جوان در همان سال‌های ابتدایی زندگی ترجیح می‌دهند دیگر زیر یک سقف با هم زندگی نکنند.

تفکر ریاکارانه صدا و سیما در فیلم عرق سرد 

کارگردان فیلم عرق سرد در بخش نشست خبری بعد از اکران فیلم، هدفش از نشان دادن یک مجری ظاهراً مذهبی را نمایش ریاکاری صداوسیما عنوان کرد. این عنوان البته با اعتراض‌هایی در سالن همراه بود.

بیرقی گفت: قطعاً می‌دانیم در تلویزیون انسان‌های با آبرویی کار می‌کنند، خیلی وقت‌ها برنامه‌های این تلویزیون شهر خلوت کن بوده و من تماشاگرش بوده‌ام اما تفکر حاکم بر این سازمان ریاکارانه است.

 

همه چیز بوی تبلیغ می‌دهد

در مقایسه با فیلم‌های شاخص فمنیستی در سینمای ایران، عرق سرد حداکثر یک فیلم درجه 2 است که نمی‌تواند ماندگاری زیادی در سینما داشته باشد. در عوض به جای توجه به ماندگاری، سازندگان این فیلم سراغ مسائل مالی رفته‌اند تا اسپانسرهای متعدد خارجی و داخلی را به خدمت بگیرند.

از «نوری پیکچرز» شرکت ایرانی پخش فیلم گرفته تا «فیلمیران» و چند برند مالی تجاری دیگر لیست بلندی از اسپانسرهای این فیلم را تشکیل می‌دهند. 

 

نویسنده : محمد صادق عابدینی