حتماً تا به حال فکر کرده‌اید که می‌توانید از ظرفیت فضای مجازی برای جبران فاصله‌ها و دیدار دیر به دیر دوستان و خویشان استفاده کنید. چرا نه؟!
فناوری‌ها اگر کار انسان را راحت نکنند و در خدمت او نباشند، به چه درد می‌خورند؟! امتداد روابط خویشاوندی یا دوستی حقیقی تا فضای مجازی، اگرچه فرصتی برای بیشتر با هم بودن و فرار از دوری است، می‌تواند چالش‌هایی را نیز در پی داشته باشد. عاقل کسی است که از این فرصت، نهایت بهره را ببرد و با آگاهی ازچالش‌های پیش‌رو، آسیب‌ها را به حداقل برساند.
حضور مجازی به ز غیبت حقیقی!
راستش را بگویید! چند وقت است که به دیدن خاله، عمه، عمو و دایی خود نرفته‌اید یا با دوستانتان یک دورهمی کوچک ترتیب نداده‌اید؟! مشغله، بُعد مسیر، ترافیک، کمبود وقت و… می‌تواند بهانه یا توجیه شما باشد.
به هر حال دلیل نمی‌شود که ماه‌به‌ماه از دوست و فامیل خود بی‌خبر باشید! ایجاد گروه در شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان و عضویت خانواده‌ها یا دوستان در آن‌ها اگر به قصد افزایش صمیمیت باشد، خیلی هم پسندیده است و خیر دنیا و آخرت را به‌دنبال دارد؛
در این دوره‌زمانه شلوغ، شاید بتوان گفت صله‌رحم مجازی بهتر از غیبت حقیقی و طولانی‌مدت است! در فضای مجازی می‌توان آشنایان حقیقی خود را هم بهتر شناخت؛ چون ارتباط رو در رو نیست و افراد، راحت‌تر «خودِ واقعی» شان را به نمایش می‌گذارند. ضمناً شاید بتوان در همین گروه‌های مجازی دورهمی، از مشکل عزیزی آگاه شد و برای حل و فصلش چاره‌ای اندیشید که خیر شما در آن است!
حضور نیمه‌تمام، صراحت کلام!
شاید افراد خجالت بکشند یا جرأت نکنند رو در رو حرفی را به دوست یا فامیل خود بگویند اما در فضای چت خصوصی یا گروهی آن را می‌نویسند. این بدترین راه برای بیان مسئله است. نخستین آتش این روش، از گور کمبودها و محدودیت‌های فضای چت و متن بلند می‌شود که سوءتفاهم‌های ناجوانمردانه و برداشت‌های نادرست را افزایش می‌دهد.
قطعاً حرف و حس فرد در چند کاراکتر متنی خلاصه نمی‌شود و لحن کلام و حالت چهره، آن را کامل می‌کند. شما می‌توانید یک حقیقت تلخ را همراه با لحن مهربانانه و لبخندی عمیق، تحویل دوستتان بدهید و تلخی کلامتان را با مهربانی و لبخند، تلطیف کنید تا زیاد نرنجد! اما در فضای چت، نه لحن مهربان شما پیداست، نه لبخند عمیقتان؛ بلکه فقط تلخی گزنده حقیقت موردنظرتان را به جان مخاطب بی‌پناه می‌ریزید!
شاید فکر کنید با چند آیکن و استیکر می‌توانید کمبودهای فضای مجازی را جبران کنید اما موضوع جدی‌تر از این حرف‌هاست و تلاش این برچسب‌ها، برای انتقال کامل پیام شما، معمولاً مذبوحانه و بی‌فایده خواهد بود! یادتان باشد چه در فضای مجازی و چه در فضای حقیقی، هنوز و همیشه، بخش عظیمی از پیام و کلام آدم‌ها را باید در جایی غیراز کلماتشان جست‌وجو کرد و این مفهوم «ارتباط غیرکلامی» است!
فضایی برای قربت، نه جسارت!
وقتی برای تجمع دوستان یا خویشان خود، یک گروه مجازی می‌سازید، آن را دقیقاً به چشم یک جلسه دورهمی عصرانه نگاه کنید! مراقب باشید چه مطلبی را در این جمع مطرح می‌کنید. درست است که در آن لحظه، در گروه مجازی، همدیگر را نمی‌بینید؛ اما ارتباط شما با اعضای این گروه به فضای مجازی خلاصه نمی‌شود و سرانجام، دیر یا زود با هم روبه‌رو می‌شوید.
مطلبی را بنویسید و منتشر کنید که بعداً باعث خجالت یا شرمندگی‌تان نشود. خصوصاً در گروه‌های خانوادگی و فامیلی که افراد از طیف‌های سنی متفاوت در آن حضور دارند، مطالبی را که مناسب کم‌سن و سال‌هاست به اشتراک نگذارید و با توجه به حضور بزرگ‌ترها، در عین صمیمیت، ادب را بیش از همیشه رعایت کنید.
زیادی روشنفکربازی درنیاورید. ساختار ذهنی و بافت فکری همه آدم‌ها شبیه به هم نیست. به عقاید و احساسات دیگران احترام بگذارید. این «دیگران»، عزیزان شما در دنیای حقیقی هستند که فعلاً به‌صورت مجازی با آن‌ها در ارتباط هستید؛ گاهی هم مهمان منزلشان می‌شوید و با هم ناهار می‌خورید!
اجازه ندهید ارتباط مجازی با خویشان و دوستان، هنگام کدورت، شما را نسبت به آن‌ها جسور کند و اصطلاحاً روی شما به روی هم باز شود! در غیراین‌صورت، کشاندن روابط حقیقی به فضای مجازی، نه‌تنها به خدمت گرفتن ابزارهای تکنولوژیک برای افزایش کیفیت روابط دوستانه و خویشاوندی محسوب نمی‌شود که حتی ممکن است از هم‌گسیختگی روابط و دور شدن انسان‌ها از همدیگر در فضای حقیقی را نیز رقم بزند.
بستری برای عقده‌گشایی؟!
وقتی کسی در یک گروه مجازی خویشاوندی یا دوستی، به دیگری توهین می‌کند یا حرف ناجوری به او می‌زند، تمام اعضای گروه می‌توانند آن را بخوانند؛ یعنی در یک لحظه، شخصیت طرف مقابل را در حضور عده زیادی خرد می‌کند و خوب است از ابتدا بدانید راه برگشتی وجود ندارد! چون اغلب نمی‌توان گروه یا حداقل آن پیام دردسرساز را حذف کرد. پس مراقب کلماتتان باشید و بدانید که در زندگی پرمشغله و پردغدغه امروز، بیشتر آدم‌ها علاقه‌ای به درگیر شدن در مسائل و کدورت‌های شخصی دیگران (که گاهی حتی نمی‌شود دلیل درست و درمانی برایش پیدا کرد) ندارند. پس دیگران را درگیر مسائلی که برایشان آموزه یا فایده‌ای ندارد، نکنید.
ضمن اینکه وقتی کسی در گروه‌های خانوادگی یا دوستی به گلایه و بیان مشکلات شخصی‌اش با فرد دیگری می‌پردازد، جسارتا شبیه کسانی می‌شود که وسط خیابان، دعوا راه می‌اندازند و معرکه می‌گیرند و عده‌ای ناباورانه به تماشا می‌ایستند اما نمی‌دانند دخالت کنند یا نه؟! بنابراین سعی کنید چالش‌هایتان را با دیگران، رو در رو و در فضای صلح و آرامش حل کنید، نه در فضای مجازی و نه خصوصاً در فضای مجازی گروهی!
بمانیم، اما چگونه؟!
خیالتان نیمه‌راحت! بحث کردن و سعی بر قانع کردن دیگری در فضای چت، اگر ضرر نداشته باشد و باعث سوءتفاهم و کدورت نشود، معمولاً فایده چندانی هم ندارد؛ نه اینکه کاملاً بی‌فایده باشد! اما فایده چندانی ندارد! جایی که نیاز به روشنگری هست، سکوت نکنید؛ اما بحث بی‌خود را کنار بگذارید. قبل از اینکه در مورد مطلبی با اعضای گروه وارد بحث شوید، در مورد صحت و سقم آن جست‌وجوی کوتاهی کنید.
همین کار ساده، مانع بروز خیلی از وقت‌کشی‌ها و بحث‌ها و به‌دنبالش کدورت‌ها می‌شود. بین روشنگری به‌موقع و بحث بی‌فایده مرز باریکی هست که تشخیصش سخت نیست. امام‌هادی (ع) می‌فرمایند: «مجادله کردن، دوستی را از بین می‌برد و پیوند استوار را از هم می‌گسلد. کمترین چیزی که در مجادله هست، چیره‌جویی است و چیره‌جویی، خود، عامل اصلی قطع رابطه است».
نکته دقیقاً همینجاست! مراقب باشید بحث و روشنگری، تبدیل به مجادله، کدورت پراکنی و تلاش برای چیرگی بر مخاطب نشود. مراقبت از روابط خانوادگی و حفظ دوستان، از پیروزی ظاهری در این بحث‌ها بسیار مهم‌تر و ارزشمندتر است. پس هر جا دیدید کار دارد خراب می‌شود، قبل از نزدیک شدن به جاهای باریک، صلوات بفرستید و بحث را عوض کنید! به هر حال، باید اولویت‌ها را شناخت؛ اختلاف سلیقه سیاسی، مذهبی، فرهنگی و… نباید روابط خویشاوندی و دوستی را در فضای مجازی، دچار تلاطم و خدای‌ناکرده، بحران کند. حیف است آدم‌هایی را که در فضای حقیقی به آن‌ها تعلق‌خاطر داریم، در فضای مجازی برنجانیم و از خود برانیم!
نویسنده: مینا فرقانی
سلام.. خیلی جالب بود من به خاطر همین فضای مجازی خیلی اعصابم خورده.. اول اینکه بگم من از اینکه بخام ناراحتی هامو از دیگران روی پروفایلم نشون بدم بیزارم. و یا اصلا دوست ندارم در گروه بخام متن هایی بفرستم که غیر مستقیم به طرف مقابل طعنه بزنم.. کلا بی حاشیه هستم. در گروه خانوادگی، خواهر همسرم یه ویدیو فرستاد از چیدن جهزیه دخترش.. من دخترش (که در گروه هم حضور داره) خطاب قرار دادم و برای اون و همسرش آرزوی خوشبختی کردم و زیرش هم نوشتم عالی بود. خواهر شوهرم جواب همه رو داد جز من همسرم میگه تو… ادامه متن »