کسی که تاکنون نماز نخوانده است چگونه باید توبه کند؟

[tooltip text=”نماز” gravity=”nw”]نماز بهترین اعمال دینی است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود، عبادت‌های دیگر هم قبول می‌شود[/tooltip]بهترین اعمال دینی است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود، عبادت‌های دیگر هم قبول می‌شود و اگر پذیرفته نشود اعمال دیگر هم قبول نمی‌شود، همان طور که اگر انسان شبانه‌روز پنج نوبت در نهر آبی شست‌وشو کند، آلودگی در بدنش نمی‌ماند، نمازهای پنج‌گانه هم انسان را از گناهان پاک می‌کند و سزاوار است که انسان نماز را در اوّل وقت بخواند و کسی که نماز را پست و سبک شمارد مانند کسی است که نماز نمی‌خواند.

یکی از سؤالاتی که مطرح می‌شود این است که کسی که تا کنون نماز نخوانده چگونه باید توبه کند؟ مرکز تخصصی نماز در جواب این پرسش این گونه می‌گوید:

توبه با یک جرقه آغاز می‌شود، جرقه‌ای که در آغاز تنها یک نقطه نورانی و کوچک در قلب است، امّا به تدریج تمامِ آسمانِ تیره و تاریک قلب را فرا می‌گیرد. این نقطه نورانی سفید، انسان را از گذشته تاریک به آینده روشن می‌برد. نسبت به گذشته تاریک و سیاه، احساس تلخی، پشیمانی و ندامت می‌کند و آسمانِ ابر گرفته قلب برای آینده‌ای روشن آماده بارش رحمت الهی می‌شود.

[one_half]

قرآن، این کتاب نوید بخشِ رحمت، به همه مؤمنان فرمانِ توبه می‌دهد. در سوره تحریم، آیه 8 می‌فرماید: ای کسانی‌که ایمان‌آورده‌اید! با اخلاص کامل توبه کنید، باشد که پروردگار از گناهان شما در گذرد و به باغ‌هایی واردتان کند که در آن جویبارهایی جاری است (1).

[/one_half][one_half_last]

حقیقت توبه و استغفار، پشیمانی از گناه گذشته و عزم و تصمیم بر عدم ارتکاب آن در آینده است. اگر این حالت برای کسی پیش آمد، این نشانه توبه واقعی است و پذیرفته شدن توبه واقعی حتمی است، اگر توبه واقعی صورت گیرد، قبولی آن از طرف خداوند قطعی است، چون خداوند فرموده: او است که توبه را از بندگانش پذیرا می‌شود و گناهان را می‌بخشد (2).

[/one_half_last]

روزی حضرت علی (ع) مردی را دید که بدون توجّه به شرایط توبه فقط با زبان می‌گفت: «استغفر الله»، حضرت به او فرمود: می‌دانی استغفار چیست؟ آنگاه شرایط استغفار را برای او توضیح داد و فرمود:

اوّل: باید از کارهای ناشایست گذشته‌ات پشیمان باشی؛

دوم: آنکه تصمیم بگیری دیگر سراغ کارهای زشت قبلی نروی؛

سوم: اگر حقّی از بندگان خدا برعهده توست (قرضی گرفته‌ای و پس نداده‌ای یا به زور چیزی را از مردم گرفته‌ای و یا…) ادا کنی؛

چهارم: اگر حقی از خدا بر عهده توست (مثلاً نمازهایی از تو قضا شده و نخوانده‌ای) آن‌ها را ادا کنی و….

آنگاه پس از این مراحل با زبان بگویی: «استغفرالله»(3)

پس توبه یک لفظ نیست؛ بلکه یک تحوّل در درون انسان و زندگی او است.

پس از پیدا شدن حالت توبه و پشیمانی و ندامت از کارهای ناپسند، چند عمل سزاوار است:

یک – سه روز روزه گرفتن؛ حضرت امام صادق (ع) می‌فرماید: «توبه نصوح که خداوند به آن امر فرموده، روزه گرفتن روز چهار شنبه، پنج شنبه و جمعه است». (4)

دو – غسل توبه؛ حضرت رضا (ع) به کسی که می‌خواست از گناه «استماع» غنا توبه کند، فرمود: «فَاغْتَسِلْ وَ صَلِّ مَا بَدَا لَکَ فَلَقَدْ کُنْتَ مُقِیماً عَلَی أَمْرٍ عَظِیم»(5)؛ برخیز و غسل کن و هر چه می‌خواهی نماز بخوان زیرا مداومت بر گناه بزرگی می‌کردی.

سه – خواندن دو یا چهار رکعت نماز؛ امام صادق (ع) می‌فرماید: «هر بنده‌ای که گناهی کرد، پس برخیزد و تحصیل طهارت کند (وضو بگیرد) و دو رکعت نماز بخواند و از خداوند طلب آمرزش کند، بر خدا است که توبه‌اش را بپذیرد».6))

چهار – استغفار و خواندن دعاهای توبه‌ای که از ائمه اطهار (ع) وارد شده است؛ خصوصاً دعاهای صحیفه سجادیه (بخصوص دعای 31) و نیز مناجات خمسة عشر (بویژه مناجات اول) و… باید هنگام خواندن دعا، معانی آن‌ها را متذکر باشد و سعی کند که حالش با گفتارش یکی باشد.

بعد از توضیح معنا و شرایط توبه، روشن می‌شود که جبران گذشته در مورد نمازهای خوانده نشده، به این است که ما علاوه بر پشیمانی دل، نمازهای قضا شده را بجا بیاوریم.

ـــــــــــــ

[box type=”info” align=”” class=”” width=””]

پی‌نوشت‌ها:

1. تحریم، آیه 8
2. شوری، آیه 25
3. نهج‌البلاغه دشتی، قصار 417
4. وسائل‌الشیعه، ج 16، ص 78
5. مستدرک‌الوسائل، ج 2، ص 512
6. وسائل‌الشیعه، ج 16، ص 79.

[/box]