آنچه در این صفحه می‌خوانید گزیده‌ای از استفتائات مقام معظم رهبری در باب شرایط وجوب امر به معروف و نهی از منکر است. در ادامه همراه بنیانا باشید
س: کسی که می‌خواهد شخصی را امربه‌معروف و نهی از منکر نماید، آیا باید قدرت بر آن را داشته باشد؟ در چه زمانی امربه‌معروف و نهی از منکر بر او واجب می‌شود؟
ج: امربه‌معروف و نهی‌کننده از منکر باید عالم به معروف و منکر باشد، و همچنین بداند که فاعل منکر عمداً و بدون عذر شرعی مرتکب آن می‌شود، و زمانی اقدام به امرونهی واجب می‌شود که احتمال تأثیر اامربه‌معروف و نهی از منکر در مورد آن شخص داده شود، و ضرری برای خود او نداشته باشد، و در این مورد باید تناسب بین ضرر احتمالی و اهمیت معروفی را که به آن امر می‌نماید یا منکری که از آن نهی می‌کند، ملاحظه نماید. در غیر این صورت، امربه‌معروف و نهی از منکر بر او واجب نیست.
س: اگر یکی از اقوام انسان مبادرت به ارتکاب معصیت کند و نسبت به آن لاابالی باشد، تکلیف ما نسبت به رابطه با او چیست؟
ج: اگر احتمال بدهید که ترک معاشرت با او موقتاً موجب خودداری او از ارتکاب معصیت می‌شود، به‌عنوان امربه‌معروف و نهی از منکر واجب است، و در غیر این صورت، قطع رحم جایز نیست.
س: آیا ترک امربه‌معروف و نهی از منکر براثر ترس از اخراج از کار، جایز است؟ مثلاً بااینکه می‌بیند مسئول یکی از مراکز آموزشی که با طبقه جوان در دانشگاه ارتباط دارد، مرتکب اعمال خلاف شرع می‌شود و یا زمینه ارتکاب گناه در آن مکان را فراهم می‌آورد. اگر او را نهی از منکر نماید ترس آن دارد که از طرف مسئول مقدمات اخراج او از کار فراهم شود.
ج: به‌طورکلی اگر خوف دارد که در صورت اقدام به امربه‌معروف و نهی از منکر ضرر قابل‌توجهی متوجه خود او شود، انجام آن واجب نیست.
س: اگر در بعضی از محیط‌های دانشگاهی معروف ترک شود و معصیت رواج پیدا کند و شرایط امربه‌معروف و نهی از منکر هم وجود داشته باشد و امر کننده به معروف و نهی‌کننده از منکر شخصی مجرّد باشد که هنوز ازدواج‌نکرده است آیا به خاطر مجرّد بودن، امربه‌معروف و نهی از منکر از او ساقط می‌شود یا خیر؟
ج: اگر موضوع و شرایط امربه‌معروف و نهی از منکر محقق باشد، تکلیف شرعی و وظیفه واجب اجتماعی و انسانی همه مکلفین است، و حالت‌های مختلف مکلّف مانند مجرّد یا متأهل بودن در آن تأثیر ندارد، و به‌صرف اینکه مکلّف مجرد است، تکلیف از او ساقط نمی‌شود.
س: اگر شخصی دارای نفوذ و موقعیت اجتماعی خاصی باشد که اگر بخواهد می‌تواند بر معترضین به خود ضرر وارد سازد، و شواهدی هم دلالت کند بر اینکه وی مرتکب گناه و کارهای خلاف و دروغ‌گویی می‌شود، با این وضع، آیا جایز است امربه‌معروف و نهی از منکر را در مورد او ترک کنیم یا اینکه باوجود ترس از ضرر رساندن او، واجب است او را امربه‌معروف و نهی از منکر کنیم؟
ج: اگر ترس از ضرر منشأ عقلایی داشته باشد، مبادرت به امربه‌معروف و نهی از منکر واجب نیست، بلکه تکلیف از شما ساقط می‌شود. ولی سزاوار نیست کسی به‌مجرد ملاحظه مقام کسی که واجب را ترک کرده و یا مرتکب فعل حرام شده و یا به‌مجرد احتمال وارد شدن ضرر کمی از طرف او، تذکر و موعظه به برادر مؤمن خود را ترک کند.
س: گاهی دراثنای امربه‌معروف و نهی از منکر مواردی پیش می‌آید که شخص گناه‌گار براثر عدم آگاهی از واجبات و احکام اسلامی، با نهی از منکر، نسبت به اسلام بدبین می‌شود، و اگر هم او را به حال خود رها کنیم، زمینه فساد و ارتکاب گناه توسط دیگران را فراهم می‌کند، تکلیف ما در این موارد چیست؟
ج: امربه‌معروف و نهی از منکر با رعایت شرایط آن‌یک تکلیف شرعی عمومی برای حفظ احکام اسلام و سلامت جامعه است، و مجرّد توهم اینکه موجب بدبینی فاعل منکر یا بعضی از مردم نسبت به اسلام می‌گردد، باعث نمی‌شود که این وظیفه بسیار مهم ترک شود.
س: اگر مأمورانی که از طرف دولت وظیفه جلوگیری از فساد را بر عهده‌دارند، در انجام‌وظیفه خود کوتاهی کنند، آیا خود مردم می‌توانند اقدام به این کار کنند؟
ج: دخالت اشخاص دیگر در اموری که از وظائف نیروهای امنیتی و قضایی محسوب می‌شود، جایز نیست، ولی مبادرت مردم به امربه‌معروف و نهی از منکر با رعایت حدود و شرایط آن، اشکال ندارد.
س: آیا وظیفه افراد در امربه‌معروف و نهی از منکر این است که فقط به امربه‌معروف و نهی از منکر زبانی اکتفا کنند؟ و اگر اکتفا به تذکر زبانی واجب باشد، این امر با آنچه در رساله‌های عملیه به‌خصوص تحریر الوسیله آمده است، منافات دارد، و اگر مراتب دیگرِ امربه‌معروف و نهی از منکر هم برای افراد در موارد لزوم جایز باشد، آیا در صورت نیاز می‌توان همه مراتب مذکور در تحریر الوسیله را انجام داد؟
ج: با توجه به اینکه در زمان حاکمیت و اقتدار حکومت اسلامی می‌توان مراتب دیگر امربه‌معروف و نهی از منکر را که بعد از مرحله امرونهی زبانی هستند، به نیروهای امنیتی داخلی (پلیس) و قوه قضائیه واگذار کرد، به‌خصوص در مواردی که برای جلوگیری از ارتکاب معصیت چاره‌ای جز اعمال قدرت از طریق تصرّف در اموال کسی که فعل حرام انجام می‌دهد یا تعزیر و حبس او و مانند آن نیست، در چنین زمانی با حاکمیت و اقتدار چنین حکومت اسلامی، واجب است مکلفین در امربه‌معروف و نهی از منکر به امرونهی زبانی اکتفا کنند، و در صورت نیاز به توسل به‌زور، موضوع را به مسئولین ذی‌ربط در نیروی انتظامی و قوه قضائیه ارجاع دهند و این منافاتی با فتاوای امام راحل (قدّس‌سرّه) در این رابطه ندارد. ولی در زمان و مکانی که حاکمیت و اقتدار با حکومت اسلامی نیست، بر مکلفین واجب است که در صورت وجود شرایط، جمیع مراتب امربه‌معروف و نهی از منکر را با رعایت ترتیب آن‌ها تا تحقق غرض انجام دهند.
س: بعضی از رانندگان از نوارهای موسیقی غنا و حرام استفاده می‌کنند و علی‌رغم نصیحت‌ها و راهنمایی‌ها آن را خاموش نمی‌کنند، خواهشمندیم نحوه برخورد مناسب با این موارد و این افراد را بیان فرمایید، آیا برخورد شدید با آنان جایز است یا خیر؟
ج: با تحقق شرایط نهی از منکر، بر شما بیشتر از نهی زبانی از منکر واجب نیست، و درصورتی‌که مؤثر واقع نشود، واجب است که از گوش دادن به غنا و موسیقی حرام اجتناب کنید، و اگر به‌طور غیرارادی صدای موسیقی حرام و غنا به گوش شما برسد، چیزی بر شما نیست.
س: از بعضی از منازل صدای موسیقی شنیده می‌شود که معلوم نیست جایز است یا خیر، و گاهی صدای آن بلند است به‌طوری‌که باعث اذیت و آزار مؤمنین می‌شود، وظیفه ما در برابر آن چیست؟
ج: تعرض به داخل خانه‌های مردم جایز نیست، و امربه‌معروف و نهی از منکر متوقف بر تشخیص موضوع و تحقق شرایط آن است.
س: امرونهی زنانی که حجاب کامل ندارند، چه حکمی دارد، و درصورتی‌که انسان هنگام نهی زبانی از تحریک شهوت خود بترسد، چه حکمی دارد؟
ج: نهی از منکر متوقف بر نگاه با ریبه به زن نامحرم نیست، و بر هر مکلفی واجب است که از حرام اجتناب کند، به‌خصوص زمانی که مبادرت به انجام فریضه نهی از منکر می‌کند.
تسنیم
در ادامه بخوانید » نقشه های آمریکا برای نابودی ایران به نتیجه نرسیده است . چرا ؟ [در شماره ۱۶۷ خط حزب الله بخوانید]
