شبهاتی که سال ها قبل پاسخ شان را یافتیم و برایمان ساده استند اما این روزهای برای نوجوان های عزیز اطرافمان … شبهاتی است که برایشان درگیری ذهنی ایجاد میکند… برای یک پرسش و پاسخ دیگر همراه بنیانا باشید
پرسش:
خداوند متعال از یک‌سو در رابطه با مردم بر حسن تعامل تاکید دارد، اما از طرف دیگر آیات فراوانی در رابطه با قتال با کفار داریم که آن هم خواست خدای متعال می‌باشد. آیا این دو دسته آیات با مواضع متفاوت موهم تعارض و تناقض در قرآن نیست؟
پاسخ:
آیات موهم تعارض
خداوند متعال از یک‌سو در رابطه با مردم، بر حسن تعامل و عدم برخورد خشن و خصمانه تاکید دارد و می‌فرماید: «قولوالناس حسنا؛ با مردم(به زبان) نیکو سخن بگویید.»(بقره- 83) که این آیه افاده عموم میکند و با همه مردم اعم از مؤمن و کافر باید با زبان نیکو و عدم خشونت تعامل نمود.
اما از طرف دیگر در آیات بسیاری خدای متعال خواستار قتال و جنگ با کفار می‌باشد و می‌فرماید: «با کسانی که به خدا و روز قیامت ایمان نمی‌آورند، بجنگید» (توبه- 29) آیا میان این دو دسته آیات و مواضع مختلف قرآنی تعارض و تناقضی وجود ندارد؟
پاسخ شبهه
1- آیه اول که دلالت بر حسن تعامل و سخن نیکو با مردم دارد و الناس به خاطر الف و لام آن افاده عموم میکند و باید با مردم رفتاری نیکو و شایسته داشت، اما آیات دسته دوم به واسطه آیات دیگری «با کسانی که با شما می‌جنگند در راه خدا بجنگید(ولی) از حد و اندازه آن تجاوز نکنید.» (بقره- 190) تخصیص و قید خورده است.
لذا اگر کفار از مردم، به سمت جنگ با مسلمانان برآمدند، بر مسلمانان واجب است که از خودشان دفاع کنند و این جنگ با جنگ ابتدایی با کفار خیلی تفاوت میکند و هدف آن هم با قید «فی سبیل‌الله» هدف اصلی جنگ‌های اسلامی را نشان می‌دهد که در منطق اسلام، هرگز به خاطر جاه‌طلبی، کشورگشایی، انتقام‌جویی و یا به دست آوردن غنایم و اشغال سرزمین‌های دیگران نیست.
بنابراین در زمان صلح نه تنها نباید به حقوق آنان تجاوز کرد، بلکه باید رفتار خوب و معاشرت و تعاملی نیکو نیز با آنان داشت.
در واقع سخن در دو مورد کاملا متفاوت و دو جایگاه و شرایط گوناگون است. لذا هیچ‌گونه تنافی، تعارض و تناقضی بین این دو دسته آیات وجود ندارد.
همان‌طور که هیچ تعارضی و تناقضی در این وجود ندارد که هم امر به حسن معاشرت شود و هم در مقام تأدیب و دفاع از کیان مسلمانان، دستور به خشونت و قتال داده شود.
2- همان‌طور که از سیاق آیه اول برمی‌آید: «به پدر و مادر و خویشان و یتیمان و مستمندان احسان کنید و با مردم(به زبان) خوش سخن بگویید، نماز را برپا دارید و زکات را بدهید.(بقره- 83) این آیه در مورد حسن روابط میان مسلمانان است.
به تعبیر دیگر قرآن کریم در اینجا نگاه درون دینی و شیوه تعامل میان جامعه مسلمانان را بیان می‌فرماید. اما آیاتی که در مورد خشونت و جنگیدن و قتال با کفار وارد شده است، در رابطه با نحوه ارتباط میان مسلمانان با غیرمسلمانان است.
به بیان دیگر در این موضع و جایگاه قرآن کریم رابطه مسلمانان با غیرمسلمانان را ترسیم کرده و با نگاه برون‌دینی برای حفظ موقعیت و دفاع از کیان مسلمانان دستور جنگیدن و قتال با کفاری را می‌دهد که خواهان نابودی مسلمانان می‌باشند و لذا قرآن کریم در این دو دسته آیات، از دو منظر کاملا متفاوت و گوناگون به امر و نهی پرداخته است و هیچ‌گونه تنافی:
تعارض یا تناقضی میان این مواضع متفاوت و گوناگون قرآنی وجود ندارد و اساسا اسلام دین رحمت و عطوفت و مهربانی با مردم است و مردم را عیال الله می‌داند، برخلاف دیدگاه مستشرقین غربی که اسلام را دین شمشیر و خشونت معرفی کرده‌اند و رمز گسترش و توسعه سریع اسلام در زمان ظهور نیز همین امر بوده است.
–
